Không ít người cho rằng chỉ bỏ bữa sáng mới gây hại cho sức khỏe. Tuy nhiên, sự thật là chọn thực phẩm sai cách cho bữa sáng cũng có thể "tàn phá" mạch máu và các cơ quan nội tạng khác một cách âm thầm, khiến cơ thể đối mặt với nhiều bệnh lý nguy hiểm về tim mạch, huyết áp, thậm chí đột quỵ.
Theo các chuyên gia dinh dưỡng, một bữa sáng lành mạnh có vai trò rất lớn trong việc duy trì huyết áp ổn định, hỗ trợ hoạt động tim mạch và ngăn ngừa hình thành mảng bám trong lòng mạch.
Ngược lại, việc lạm dụng những món ăn tưởng chừng "vô hại" dưới đây có thể trở thành mối nguy tiềm tàng đối với sức khỏe mạch máu nếu lặp lại thường xuyên.
Đồ ngọt
Nên hạn chế đồ ngọt vào bữa sáng (Ảnh: Tú Anh).
Bánh ngọt, trà sữa, nước ngọt... là những món được nhiều người lựa chọn vì nhanh, tiện và ngon miệng. Thế nhưng, khi tiêu thụ vào buổi sáng, đây lại là những thủ phạm chính gây rối loạn đường huyết và insulin.
Việc nạp lượng lớn đường đơn ngay sau khi thức dậy khiến đường huyết tăng vọt rồi nhanh chóng tụt xuống, dẫn đến cảm giác chóng mặt, mệt mỏi, buồn nôn, khó tập trung. Về lâu dài, tình trạng này còn ảnh hưởng đến chức năng điều hòa insulin của cơ thể.
Theo Tiến sĩ Lewis Cantley, chuyên gia tại Weill Cornell Medicine (Mỹ), nồng độ insulin cao kéo dài có liên quan mật thiết đến nguy cơ mắc bệnh tim mạch và một số loại ung thư. Đường còn có thể gây viêm nội mạc mạch máu, thúc đẩy quá trình hình thành mảng xơ vữa và tăng nguy cơ tắc nghẽn mạch.
Không chỉ vậy, ăn đồ ngọt vào buổi sáng còn làm giảm khả năng hấp thụ chất dinh dưỡng thiết yếu, ảnh hưởng đến men răng, gây rối loạn tiêu hóa và khiến người ăn dễ mệt mỏi suốt cả ngày. Dù biết rõ tác hại, nhiều người vẫn khó từ bỏ thói quen này vì cảm giác "ngon miệng" và lệ thuộc đường trong tâm lý.
Các món mặn
Các món rau củ muối như dưa muối, cà muối hay các món kho, xào đậm đà thường xuyên xuất hiện trong bữa sáng của nhiều gia đình Việt. Tuy nhiên, buổi sáng lại là thời điểm cơ thể rất nhạy cảm với muối do sau một đêm dài mất nước và thiếu chất.
Việc nạp vào cơ thể lượng natri quá cao khi vừa thức dậy khiến áp lực lên thành mạch máu tăng đột ngột, từ đó làm huyết áp tăng cao.
Không chỉ vậy, muối còn gây giữ nước trong tế bào, khiến thể tích máu tăng lên, tim phải làm việc vất vả hơn để bơm máu đi khắp cơ thể.
Theo các nghiên cứu y học, chế độ ăn nhiều muối lâu dài khiến mạch máu mất tính đàn hồi, dễ tổn thương lớp nội mạc và hình thành mảng bám, tăng nguy cơ đột quỵ, nhồi máu cơ tim.
Ngoài ra, ăn mặn còn ảnh hưởng xấu đến thận, làm tăng nguy cơ loãng xương, thậm chí là ung thư dạ dày - một trong những loại ung thư phổ biến tại châu Á.
Nhiều người có cảm giác "không ngon miệng" nếu thiếu món mặn buổi sáng, nhưng trên thực tế, các món thanh đạm lại phù hợp hơn cho hệ tim mạch và tiêu hóa, đặc biệt là ở người lớn tuổi.
Đồ chiên rán
Không thể phủ nhận sự hấp dẫn của các món chiên rán như xôi chiên, bánh rán, xúc xích, khoai chiên… vào mỗi sáng. Tuy nhiên, đây lại là nhóm thực phẩm gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe mạch máu nếu sử dụng thường xuyên.
Đồ chiên rán chứa hàm lượng lớn chất béo bão hòa và chất béo chuyển hóa - hai tác nhân chính làm tăng cholesterol xấu (LDL) và giảm cholesterol tốt (HDL), từ đó dẫn đến xơ vữa động mạch, tắc nghẽn tuần hoàn máu và làm tăng nguy cơ nhồi máu cơ tim, đột quỵ.
Chất béo chuyển hóa còn khiến máu trở nên "sánh đặc" hơn, gây cản trở lưu thông và khiến tim phải hoạt động mạnh hơn bình thường để duy trì huyết áp.
Không chỉ dừng lại ở đó, quá trình chiên ở nhiệt độ cao còn tạo ra các hợp chất độc hại như acrylamide - chất được Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) xếp vào nhóm "có thể gây ung thư ở người".
Về lâu dài, thói quen ăn đồ chiên rán vào buổi sáng còn làm tăng nguy cơ béo phì, rối loạn chuyển hóa, tiểu đường type 2 và các bệnh lý tim mạch mạn tính khác.
Bữa sáng: lựa chọn đúng để bảo vệ mạch máu
Không thể phủ nhận rằng thói quen ăn uống buổi sáng ảnh hưởng lớn đến sức khỏe tổng thể. Việc lựa chọn thực phẩm phù hợp, hạn chế tối đa các món quá ngọt, quá mặn hay chiên rán không chỉ giúp hệ tim mạch khỏe mạnh hơn mà còn cải thiện tâm trạng, tăng hiệu suất làm việc và kéo dài tuổi thọ.
Chuyên gia dinh dưỡng khuyến cáo nên bắt đầu ngày mới bằng những món ăn dễ tiêu, cân bằng giữa đạm - tinh bột - chất xơ, chẳng hạn như cháo yến mạch, bánh mì nguyên cám với trứng luộc, sữa ít béo, trái cây tươi hoặc các loại hạt.
Điều quan trọng là hãy tập thay đổi từ từ, giảm dần lượng muối, đường và dầu mỡ để cơ thể kịp thích nghi và duy trì được lâu dài.
