Ngày 10-10, thương chiến Mỹ - Trung lại bùng nổ dữ dội khi Tổng thống Donald Trump bất ngờ áp thuế bổ sung 100% lên toàn bộ hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc, nâng tổng thuế suất lên 130%.
Tổng thống Trump và Chủ tịch Tập Cận Bình - Ảnh: AFP
Mỹ còn "đính kèm" các biện pháp kiểm soát xuất khẩu công nghệ trọng yếu như AI, an ninh mạng và linh kiện cao cấp. Động thái này được xem là đòn phản công trực tiếp của Washington trước việc Bắc Kinh siết nguồn cung đất hiếm, "vũ khí công nghệ" của thế kỷ 21.
Leo thang thương chiến
Giới quan sát nhận định đây là phiên bản thương chiến 2.0 toàn diện, quyết liệt và mang tính hệ thống hơn, đánh dấu cuộc đua kiểm soát chuỗi cung ứng và định hình trật tự kinh tế toàn cầu mới.
Ngòi nổ của cuộc chiến lần này bắt đầu từ Trung Quốc. Ngày 9-10, Bộ Thương mại nước này ban hành thông báo số 61, mở rộng phạm vi kiểm soát xuất khẩu đất hiếm bằng cách bổ sung thêm 5 nguyên tố mới, nâng tổng số lên 12 loại.
Biện pháp này không chỉ giới hạn ở nguyên liệu thô mà còn áp dụng cho sản phẩm chế biến, nam châm vĩnh cửu và công nghệ xử lý - những lĩnh vực then chốt của công nghiệp hiện đại.
Với việc nắm giữ 80 - 90% nguồn cung đất hiếm toàn cầu, Bắc Kinh đang nắm trong tay "chìa khóa vàng" của thế kỷ 21, ảnh hưởng trực tiếp đến các ngành sản xuất pin xe điện (Tesla), chip bán dẫn (Intel, TSMC), thiết bị quân sự và cả iPhone.
Đặc biệt, Trung Quốc yêu cầu các công ty nước ngoài phải xin phép khi xuất khẩu sản phẩm có chứa đất hiếm có nguồn gốc từ Trung Quốc. Đây là một "nước cờ kép" nhằm vừa bảo vệ tài nguyên quốc gia, vừa gia tăng sức ép đàm phán với Washington.
Tổng thống Mỹ đề xuất cấm Trung Quốc bay qua không phận Nga trên các chuyến bay đến Mỹ
Kịch bản thứ nhất: leo thang mạnh, có xác suất cao nhất. Đây là hình mẫu "ăn miếng trả miếng" trong chính trị cổ điển: Trung Quốc có thể áp thuế 100% lên hàng hóa Mỹ, đặc biệt là nông sản và công nghệ, đồng thời tạm dừng hoàn toàn việc xuất khẩu đất hiếm và siết chặt thêm lĩnh vực bán dẫn.
Đáp lại, Mỹ có thể ban hành lệnh cấm xuất khẩu chip cao cấp của các tập đoàn như Nvidia hay Intel, tương tự biện pháp từng áp dụng với Huawei.
Kịch bản thứ hai: đàm phán khẩn, có xác suất trung bình. Hai bên có thể ngồi vào bàn đàm phán tại Hội nghị thượng đỉnh Mỹ - Trung dự kiến diễn ra bên lề Hội nghị APEC ở Hàn Quốc, nhằm giảm thuế tạm thời và nới lỏng kiểm soát để tránh suy thoái. Cả hai đều chịu sức ép nội bộ lớn: tăng trưởng Trung Quốc chậm lại quanh mức 4,8-5%, trong khi lạm phát Mỹ duy trì ở mức 3-4%.
Hậu quả của kịch bản này là thị trường có thể "giảm nhiệt" tạm thời, hình thành một "thỏa thuận" xoay quanh lĩnh vực đất hiếm và AI, song các vấn đề cốt lõi như sở hữu trí tuệ và công nghệ vẫn chưa được giải quyết triệt để.
Kịch bản thứ ba: chiến tranh lạnh kinh tế, ít có khả năng xảy ra hơn. Hai bên sẽ không đối đầu trực tiếp, mà tách rời dần chuỗi cung ứng toàn cầu. Mỹ thúc đẩy chiến lược "friendshoring", chuyển chuỗi sản xuất sang các quốc gia thân cận như Việt Nam, Ấn Độ hay Mexico, trong khi Trung Quốc đẩy mạnh tự chủ công nghiệp với chiến lược "Made in China 2025".
Mục tiêu của cả hai là giảm phụ thuộc lẫn nhau, đồng thời củng cố an ninh kinh tế, với việc Mỹ đã chi tới 52 tỉ USD đầu tư cho ngành bán dẫn nội địa thông qua Đạo luật CHIPS 2022. Hệ quả là chi phí sản xuất toàn cầu tăng 10-15%, kinh tế thế giới bị phân cực rõ rệt thành hai khối: Mỹ và các đồng minh đối đầu với Trung Quốc cùng nhóm BRICS.
Cuối cùng, kịch bản hạ nhiệt bất ngờ, có xác suất cực thấp. Một bên có thể nhượng bộ đột ngột, chẳng hạn Trung Quốc nới lỏng kiểm soát đất hiếm nếu Mỹ giảm thuế, với sự can thiệp trung gian của EU hoặc WTO, tương tự phản ứng quốc tế với thuế Trump năm 2018. Động lực cho kịch bản này đến từ tình hình kinh tế toàn cầu yếu kém.
Nếu thương chiến leo thang, GDP thế giới có thể giảm 0,5%, kéo theo áp lực từ các quốc gia trung lập như Brazil, hiện đang tăng xuất khẩu đất hiếm sang Trung Quốc nhưng lại bị ảnh hưởng bởi thuế quan Mỹ.
Cuộc thương chiến Mỹ - Trung 2.0 không chỉ là xung đột kinh tế mà là cuộc đối đầu giữa hai tầm nhìn: chủ nghĩa bảo hộ "Nước Mỹ trên hết" của ông Trump và chiến lược tự cường "Made in China 2025" của ông Tập.
Từ thuế quan năm 2018 đến thuế 100% của Washington và kiểm soát đất hiếm của Bắc Kinh, cuộc chiến đã trở thành cuộc đua thống trị chuỗi cung ứng toàn cầu, từ chip bán dẫn đến năng lượng xanh.
Dù đối đầu hay đàm phán, cả hai đang vẽ lại bản đồ kinh tế thế giới, với nguy cơ "chiến tranh lạnh kinh tế" chia cắt chuỗi cung ứng thành hai khối đối lập, đẩy thế giới vào phân mảnh kinh tế và chính trị.
Ông Trump báo áp thuế 100% với phim sản xuất ngoài nước Mỹ
Ngày 29-9, Tổng thống Mỹ Donald Trump thông báo sẽ áp thuế quan 100% với tất cả phim sản xuất ở nước ngoài, một động thái chưa có tiền lệ, có thể làm đảo lộn mô hình kinh doanh toàn cầu của Hollywood.
Doanh nghiệp nào thực hiện dự án nhà ở xã hội hơn 2.300 tỷ đồng tại Hà Tĩnh? (Ảnh minh họa) Theo đó, tên các nhà đầu tư trong Liên danh Phucdat Group gồm: Công ty TNHH Phúc Đạt Hà...
Theo chuyên gia F&B, thái độ không đúng mực của nhân viên với khách có thể trở thành "mồi lửa" khủng hoảng thương hiệu. Khi đó, hàng quán có 4 "giờ vàng" để xử lý.
() - Mỗi cụm "não mini" được kết nối với mạch điện và máy tính, mở ra triển vọng về thế hệ máy tính sinh học biết học hỏi, ghi nhớ và tiêu tốn năng lượng ít hơn gấp nhiều lần so với công nghệ hiện nay.
Sở Xây dựng TPHCM được giao hướng dẫn UBND phường, xã, đặc khu không tiếp nhận hồ sơ giấy, chỉ tiếp nhận xử lý hồ sơ cấp phép xây dựng trên môi trường điện tử, kết nối liên thông hệ thống mạng với Sở Xây dựng nhằm phục vụ quá trình kiểm tra, giám sát công tác cấp phép xây dựng trên địa bàn.
Tiền vệ Thom Haye bật khóc ngay sau tiếng còi mãn cuộc của trọng tài Ma Ning trong trận đấu với Iraq. Ống kính truyền hình bắt trọn khoảnh khắc anh gục xuống, nước mắt lăn dài trên khuôn mặt, không thể kìm nén cảm xúc.
(NLĐO) - Hiệp hội và doanh nghiệp vận tải lo ngại tình trạng thiếu lái xe hạng FC hiện nay sẽ gây thiệt hại lớn về kinh tế cho cả doanh nghiệp và xã hội
Mỹ đề xuất cấm Trung Quốc bay qua không phận Nga trên các chuyến bay đến Mỹ
Ông Trump báo áp thuế 100% với phim sản xuất ngoài nước Mỹ
