Chưa bao giờ việc một CEO tham gia tới các hoạt động chính trị lại khiến doanh nghiệp tổn thất nặng nề đến thế.
Kể từ mức đỉnh hồi tháng 12 năm ngoái cho đến báo cáo doanh số và lợi nhuận thê thảm quý I vừa rồi, Tesla đã bốc hơi khoảng 800 tỷ USD giá trị vốn hóa thị trường. Điều đó cũng khiến tài sản của CEO Elon Musk giảm khoảng 100 tỷ USD.
Cổ phiếu Tesla sau đó đã phục hồi nhẹ, phần nào nhờ việc nhà đầu tư hoan nghênh lời hứa của Musk rằng ông sẽ giảm dần vai trò trong các cơ quan chính phủ Mỹ với tư cách là người đứng đầu "Bộ Hiệu quả Chính phủ" (Department of Government Efficiency - DOGE) dưới thời ông Donald Trump, và sẽ dành nhiều thời gian hơn để điều hành nhà sản xuất ô tô điện. Tuy nhiên, việc khôi phục thiệt hại cho Tesla sẽ cần nhiều hơn là chỉ một CEO bớt sao nhãng đôi chút.
Cần lưu ý rằng Musk không hề hứa sẽ dành toàn bộ thời gian cho Tesla và công việc kinh doanh. Ông cho biết vẫn sẽ "dành một hoặc hai ngày mỗi tuần" để xử lý "các vấn đề chính phủ".
Đối với hầu hết các hội đồng quản trị và nhà đầu tư, việc một CEO – đặc biệt là người đang quản lý khoảng 6 công ty cùng lúc – vẫn dành nhiều thời gian như vậy cho chính trị là một yếu tố gây xao nhãng nghiêm trọng.
Họ có thể chấp nhận trong im lặng nếu sự gần gũi với quyền lực đem lại ảnh hưởng thực tế. Nhưng dù chính quyền ông Trump mới đây đã có động thái nới lỏng quy định về xe tự lái, Musk vẫn không thể thuyết phục ông Trump từ bỏ các chính sách chống xe điện (EV) hay cuộc chiến thuế quan gây tổn hại.
Những hành động chính trị cực đoan cùng các hoạt động liên quan đến DOGE đã gây ra làn sóng tẩy chay của người tiêu dùng và các cuộc biểu tình ngay tại các showroom Tesla. Thực tế là, Tesla đã bắt đầu suy yếu ngay cả trước khi Musk công khai ủng hộ Maga. Doanh số ô tô toàn cầu của Tesla năm 2024 đã giảm nhẹ so với 2023. Một phần lớn lợi nhuận lại đến từ việc bán tín chỉ carbon cho các hãng khác thay vì bán xe.
Dòng sản phẩm của Tesla ngày càng cũ kỹ, không còn tạo được hứng thú cho người mua. Tesla cũng quá chậm trong việc tung ra các mẫu xe giá rẻ hơn, để cho các đối thủ Trung Quốc như BYD vượt lên về đổi mới công nghệ. Người tiêu dùng Trung Quốc gần như thờ ơ trước sự ra mắt hệ thống "lái xe tự động hoàn toàn" của Tesla hồi tháng 2, vì các đối thủ nội địa đã có công nghệ tương tự với giá rẻ hơn.
Một số nhà đầu tư nghi ngờ rằng Musk, vốn luôn không thể ngồi yên, đã bắt đầu cảm thấy nhàm chán với việc điều hành một công ty ô tô, và đang hướng tầm mắt đến những "giấc mơ lớn" tiếp theo.
Tuần trước, Tesla khẳng định kế hoạch sản xuất các mẫu xe giá rẻ hơn từ tháng 6 vẫn đang đi đúng lộ trình, đồng thời lên kế hoạch ra mắt dịch vụ taxi tự lái tại Austin. Musk lạc quan tuyên bố Tesla đang trên đường trở thành công ty giá trị nhất lịch sử, vận hành đội quân "Cybercab" và các robot hình người Optimus.
Tuy nhiên, ngay cả sau khi giá trị Tesla giảm một nửa, cổ phiếu công ty vẫn cao hơn so với thời điểm ông Trump tái đắc cử. Nếu áp dụng một mức định giá "bình thường" như các hãng ô tô truyền thống, sẽ thấy phần lớn giá trị của Tesla thực chất vẫn là đặt cược vào tầm nhìn của Musk.
Lịch sử đã chứng minh: Nếu có ai đó có thể biến tầm nhìn đó thành hiện thực, thì đó chính là Musk. Nhưng điều đó chắc chắn đòi hỏi ông phải tập trung toàn bộ tâm trí, chứ không thể vừa “la cà” tại Nhà Trắng, Mar-a-Lago, vừa đăng bài trên X suốt ngày đêm, vừa livestream “chém gió” về chính trị.
Nếu Musk không sẵn lòng từ bỏ các hoạt động này, ông nên bổ nhiệm một CEO khác có thể toàn tâm toàn ý lãnh đạo Tesla.
Tesla cũng sẽ hưởng lợi nếu trở thành một công ty "bình thường hơn" về mặt quản trị. Tòa án Chancery bang Delaware, khi xem xét gói lương thưởng khổng lồ của Musk vào năm ngoái, đã chỉ ra rằng nhiều thành viên hội đồng quản trị của Tesla có mối quan hệ cá nhân thân thiết với CEO.
Musk đã chắc chắn ghi danh vào bảng vàng những nhà tiên phong kinh doanh vĩ đại nhất thế giới.
Nhưng ông sẽ thực sự mang lại lợi ích cho nhà đầu tư, khách hàng – và có lẽ cho cả thế giới – nếu quay trở lại tập trung hoàn toàn vào điều mà ông giỏi nhất: Trở thành một nhà sáng tạo kinh doanh vĩ đại.
Theo: Financial Times
