Xuất huyết tiêu hóa nguy hiểm vì bệnh rất hiếm gặp
Ngày 14/1, đại diện Bệnh viện Nhân dân Gia Định (TPHCM) cho biết, các bác sĩ nơi đây vừa điều trị thành công một trường hợp xuất huyết tiêu hóa mức độ nặng do tình trạng rất hiếm gặp.
Bệnh nhân là anh Q.P.T. (58 tuổi, ngụ huyện Đầm Dơi, tỉnh Cà Mau). Khai thác bệnh sử, trước đó từ năm 2021 (thời điểm bùng phát dịch Covid-19), bệnh nhân được chẩn đoán tắc tĩnh mạch cửa (hệ tĩnh mạch dẫn lưu máu từ ruột về gan) do huyết khối, được điều trị thuốc chống đông máu trong 6 tháng.
Tưởng bệnh đã khỏi, anh T. ngừng điều trị thời gian dài. Đến ngày 14/12/2024, khi đang ở TPHCM công tác, anh T. đau bụng dữ dội quanh rốn, đi tiêu ra máu đỏ lượng nhiều kèm chóng mặt, sắp ngất, đến cấp cứu tại Bệnh viện Nhân dân Gia Định trong tình trạng thiếu máu rất nặng, huyết áp tụt và lơ mơ.
Bệnh nhân T. hồi phục sau phẫu thuật (Ảnh: BV).
Ngay lập tức, anh T. vừa được hồi sức sốc mất máu, vừa được thực hiện các phương thức hình ảnh học chẩn đoán nguyên nhân chảy máu tiêu hóa.
Kết quả chụp CT scan bụng phát hiện tắc mạn tính tĩnh mạch cửa, chuyển dạng xoang hang (tái cấu trúc giãn lớn hệ thống mạch máu) ở vùng rốn gan. Nguyên nhân chính gây chảy máu ở bệnh nhân là dị dạng và thông nối động - tĩnh mạch ruột lan tỏa, gây giãn các nhánh tĩnh mạch mạc treo ruột.
Sau khi được tiêm thuốc giảm áp lực tĩnh mạch cửa kết hợp với nội soi đường tiêu hóa, cầm máu tại chỗ, huyết áp của anh T. dần ổn định. Tuy nhiên, tình trạng chảy máu đường tiêu hóa lại tái phát trong chưa đến 48 giờ sau đó, huyết áp tụt trở lại mặc dù đã được truyền máu tích cực.
Trong tình huống đó, các chuyên gia Nội - Ngoại tiêu hóa, Ngoại lồng ngực mạch máu, Can thiệp nội mạch, Hồi sức tim mạch, Hồi sức cấp cứu, Gây mê hồi sức đã cùng hội chẩn để đưa ra chiến lược xử trí tối ưu.
Mục tiêu của điều trị là vừa kiểm soát triệt để nguyên nhân chảy máu, vừa đưa ra kế hoạch điều trị thuốc chống đông máu sớm, để ngăn ngừa chảy máu tái phát do tăng áp lực tĩnh mạch cửa liên quan huyết khối.
Các bác sĩ cũng phát hiện, đây là trường hợp bệnh rất hiếm gặp, mới chỉ được báo cáo vài ca lâm sàng qua y văn thế giới.
Bác sĩ theo dõi hình ảnh chụp chiếu của bệnh nhân (Ảnh: BV).
Thông qua hội đồng chuyên môn, Ban giám đốc bệnh viện quyết định kế hoạch phẫu thuật cần sự phối hợp toàn diện giữa các chuyên gia phẫu thuật và can thiệp nội mạch.
Ca mổ gần 12 giờ, cắt bỏ gần 3 mét ruột non
Cuộc phẫu thuật mở bụng kết hợp với can thiệp nội mạch trong lúc mổ đã được tiến hành liên tục với 4 kíp mổ, kéo dài từ 8h đến 20h cùng ngày.
Bác sĩ chuyên khoa 2 Vũ Ngọc Sơn, Trưởng kíp phẫu thuật tiêu hóa nhận định: "Hơn 30 năm làm trong ngành y, đây là ca bệnh hiếm lần đầu tiên chúng tôi điều trị. Ca phẫu thuật kéo dài hơn 12 giờ, đòi hỏi ê kíp phẫu thuật phải làm việc với mức độ tập trung ở cường độ cao".
Trong quá trình mổ, vai trò của khoa Gây mê hồi sức là vô cùng quan trọng, nhất là việc duy trì ổn định huyết áp cho người bệnh.
Đầu tiên, các bác sĩ tiêu hóa mở bụng và bộc lộ vị trí dị dạng mạch máu, để tạo thuận lợi cho bác sĩ X-quang can thiệp, tiếp cận làm tắc đoạn tĩnh mạch bệnh lý, giúp giảm áp lực hệ tĩnh mạch cửa và qua đó, cuộc mổ có thể được kiểm soát mất máu dễ dàng hơn.
Tiếp theo, bác sĩ phẫu thuật mạch máu tạo cầu nối từ hệ tĩnh mạch cửa sang hệ tĩnh mạch chủ, nhằm làm giảm tối đa áp lực của hệ tĩnh mạch cửa.
Cuối cùng, bác sĩ phẫu thuật tiêu hóa tiến hành cắt bỏ gần 3 mét ruột non chứa dị dạng mạch máu, để đảm bảo kiểm soát tình trạng chảy máu tái phát sau mổ và nối ghép phần còn lại để phục hồi lưu thông ruột.
Thạc sĩ, bác sĩ Trần Kim Hoa, khoa Hồi sức Tim mạch cho biết thêm, quá trình chăm sóc hậu phẫu cho bệnh nhân đòi hỏi sự tỉ mỉ và thận trọng trong theo dõi huyết động.
Điều này nhằm tránh nguy cơ tăng tiền tải ở tim sau tạo thông nối cửa - chủ và nguy cơ huyết khối nặng hơn ở hệ tĩnh mạch tạng, đồng thời không làm chảy máu tiêu hóa tái phát. Vấn đề dinh dưỡng và vật lý trị liệu phục hồi chức năng sớm sau mổ của anh T. cũng phải được tính toán rất chi tiết bởi chuyên gia.
Sau 2 tuần phẫu thuật, bệnh nhân ăn uống, phục hồi chức năng tiêu hóa gần như bình thường, không còn chảy máu tiêu hóa và đã được điều trị thuốc chống đông máu ổn định.
Bác sĩ chuyên khoa 2 Lê Thị Kim Lý, Phó trưởng khoa Nội Tiêu hóa giải thích thêm, thành công có được của ca bệnh trên nhờ vào sự phối hợp chặt chẽ giữa các chuyên khoa, kế hoạch chuẩn bị toàn diện trước mổ và chiến lược chăm sóc đa mô thức sau mổ.
"Đây là trường hợp lâm sàng rất hiếm gặp và đã được xử trí tối ưu ở thời điểm hiện tại. Tuy nhiên, người bệnh cũng cần được tiếp tục theo dõi dài hạn, đánh giá định kỳ hiệu quả điều trị", bác sĩ Lý chia sẻ.
