Bộ Công an đang soạn thảo dự thảo Nghị quyết của Chính phủ cho phép sử dụng dữ liệu điện tử thay cho các giấy tờ truyền thống trong giao dịch dân sự, đặc biệt là các trường hợp mua bán, chuyển nhượng đất đai và phương tiện. Đây được xem là bước cải cách quan trọng nhằm cắt giảm thủ tục rườm rà và thúc đẩy chuyển đổi số trong lĩnh vực hành chính.
Theo Bộ Công an, hiện nay dù dữ liệu cá nhân, hộ tịch, đất đai và phương tiện đã được số hóa trên các hệ thống quốc gia, người dân vẫn phải tự xin giấy xác nhận tình trạng hôn nhân, đi công chứng hợp đồng hoặc nộp nhiều bản sao giấy tờ khi thực hiện mua bán. Điều này gây tốn kém thời gian, chi phí và tạo thêm áp lực cho người dân trong quá trình hoàn tất thủ tục.
Dự thảo nêu rõ, gần 100% công dân đã được cấp số định danh cá nhân và có tài khoản định danh điện tử VNeID; dữ liệu kết hôn, ly hôn, nhà đất, xe cộ đã được số hóa và kết nối với Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư. Luật Giao dịch điện tử 2023, Luật Căn cước 2023 và Nghị định 69/2024/NĐ-CP cũng đã thừa nhận giá trị pháp lý của dữ liệu điện tử.
Tuy nhiên, nhiều quy định trong các luật chuyên ngành như Luật Đất đai, Luật Công chứng, Luật Hộ tịch hay Luật Giao thông đường bộ vẫn yêu cầu nộp hồ sơ giấy và công chứng hợp đồng, dẫn đến sự chồng chéo giữa thực tiễn số hóa và yêu cầu pháp lý.
Vì vậy, Bộ Công an đề xuất Chính phủ ban hành nghị quyết cho phép bỏ yêu cầu công chứng hợp đồng và xác nhận tình trạng hôn nhân đối với các giao dịch đã có đủ dữ liệu số hóa, được xác thực và đồng bộ trên hệ thống.
Cơ quan soạn thảo khẳng định đề xuất này không làm thay đổi quyền và nghĩa vụ của công dân, cũng không làm giảm độ an toàn pháp lý của giao dịch; mục tiêu chính là loại bỏ việc “xin - nộp lại” những thông tin Nhà nước đã có sẵn.
Nghị quyết nếu được thông qua sẽ tiếp tục nâng cao vai trò của dữ liệu số trong thực thi thủ tục hành chính, hướng tới nguyên tắc “một lần khai báo – nhiều lần sử dụng”, lấy người dân và doanh nghiệp làm trung tâm của cải cách.
