Các xưởng livestream ở Việt Nam đang hoạt động ra sao?

Tháng 10/2023, nhận thấy làn sóng bùng nổ của livestream bán hàng, ông Phan N., chủ một doanh nghiệp chuyên về thương mại điện tử (TMĐT), cùng cộng sự đầu tư số tiền lớn thuê mặt bằng, mua sắm thiết bị để mở một "xưởng livestream" với quy mô 20 phòng tại TP.HCM.

Tuy nhiên, chỉ sau hơn một năm vận hành, ông N. đã phải đóng cửa toàn bộ phòng livestream vì hoạt động không hiệu quả. Số thiết bị mới sắm chưa lâu cũng được thanh lý với giá rẻ.

"Khi mới mở, chúng tôi hình dung về việc một 'công xưởng' sẽ dần lớn mạnh khi cho các nhãn hàng thuê dịch vụ, thu lời dựa trên hoa hồng. Song thực tế là các doanh nghiệp chỉ thuê trong giai đoạn ngắn, rồi dần dần xây dựng đội ngũ riêng của họ. Tôi chấp nhận mất tiền tỷ để có bài học lớn", ông N. nói với Tri Thức - Znews.

Ông Trần Mạnh Toản, Giám đốc điều hành Công ty Cổ phần Công nghệ và Dịch vụ GMV, cũng nhận thấy xu hướng suy giảm của mô hình "xưởng livestream". GMV Livestream Hub được mở từ năm 2023, có 3 chi nhánh, song so với thời kỳ bùng nổ, quy mô hiện nay đã có sự điều chỉnh thay đổi cho phù hợp với thị trường.

"Hiện tại kinh doanh TMĐT không còn quá mới, việc livestream đã khá phổ biến và dần bão hòa, các nhà bán hàng có xu hướng tự xây dựng đội ngũ in-house thay vì sử dụng dịch vụ ở bên ngoài”, ông Toản nói.

Nơi đóng cửa, nơi giảm quy mô

Ông Trần Mạnh Toản cho biết công ty thành lập từ 2023. Trên trang web, công ty giới thiệu có hơn 120 phòng livestream khắp cả nước. Ông cho biết các công ty có xu hướng liên kết với các đơn vị có sẵn mặt bằng trống để cùng hợp tác và khai thác để giảm thiểu chi phí cố định.

"Về quy mô, vì là đơn vị cung ứng dịch vụ, khi thị trường không còn nhu cầu sử dụng dịch vụ livestream lớn như trước, tất nhiên chúng tôi phải chuyển đổi để thích ứng", ông nói.

GMV liên kết với các đơn vị có sẵn mặt bằng trống để cùng hợp tác và khai thác để giảm thiểu chi phí cố định. Ảnh: GMV Livestream Hub/Facebook.

Ông Toản nhận thấy thực tế, hoạt động livestream trên toàn thị trường hiện nay có mở rộng, nhưng đồng nghĩa với việc các đơn vị dịch vụ cạnh tranh cao. "Công ty chúng tôi hiện nay chủ động mở rộng từ dịch vụ stream sang hệ sinh thái truyền thông đa dạng hơn, bao gồm booking KOL/KOC và triển khai các hoạt động lan tỏa thương hiệu, sản phẩm một cách toàn diện’’.

Nằm trong xu hướng chung, một doanh nghiệp tại phường Bình Trưng (TP.HCM) cũng đã phải dừng hoạt động mô hình cho thuê studio livestream vào tháng 8 năm ngoái do lượng khách sụt giảm mạnh.

Người đại diện cho biết công ty mở mô hình này vào tháng 3/2022, khi xu hướng livestream bán hàng bùng nổ. Họ từng đầu tư 5 phòng livestream, mỗi phòng rộng 20-25 m2, được trang bị đầy đủ thiết bị như máy ảnh, hệ thống đèn, phông nền, micro, cùng một hỗ trợ kỹ thuật viên setup, ghim sản phẩm. Giá thuê tính theo giờ, trung bình khoảng 1-1,3 triệu đồng/giờ.

"Chúng tôi từng hợp tác với 2-3 thương hiệu lớn, đặc biệt trong các chiến dịch cao điểm ngày đôi như 6/6 hay 8/8, khách thường thuê cả ngày để chạy chương trình. Còn những buổi livestream thường ngày, khách thuê trung bình 2-3 tiếng", vị này nói.

Tùy vào từng thương hiệu, việc set up bối cảnh, ánh sáng và không gian sẽ được điều chỉnh riêng để đảm bảo đúng định hướng hình ảnh. Các phòng được cách âm để không ảnh hưởng đến khu vực làm việc chung.

Nhu cầu thuê phòng livestream hiện tại chủ yếu đến từ các thương hiệu lớn, cần sự chuyên nghiệp và ê-kíp đông người.

"Hiện nay, nhiều nhãn hàng có xu hướng tự đầu tư phòng livestream in-house để tiết kiệm chi phí và chủ động về lịch trình. Ngoài ra, họ còn gửi sản phẩm cho KOL/KOC tự quay tại nhà và trả thù lao theo hợp đồng, khiến nhu cầu thuê studio bên ngoài giảm rõ rệt", người đại diện lý giải.

Theo người này, nhu cầu thuê phòng livestream vẫn còn, nhưng chủ yếu đến từ các thương hiệu lớn, cần hình ảnh chuyên nghiệp và ekip đông người.

Với mặt bằng ít sử dụng, doanh nghiệp đã chuyển đổi công năng. Hiện các phòng livestream được tận dụng làm kho và phòng họp, đồng thời trả bớt diện tích để tối ưu chi phí vận hành

Thay đổi để thích ứng

Sau hơn 2 năm thành lập, công ty của ông Trần Mạnh Toản đã có sự chuyển đổi từ định hướng "hub livestream" sang hệ sinh thái TMĐT toàn diện. Theo ông, điều này phần nào phản ánh sự thay đổi của xu hướng trên thị trường.

"Chúng tôi chuyển sang cung cấp dịch vụ đa dạng bao gồm cả booking KOL/KOC, đào tạo, chạy quảng cáo, tư vấn để nhãn hàng lên các chiến dịch truyền thông tổng thể song song với việc sử dụng livestream là một phương thức bán hàng duy nhất", ông Toản chia sẻ.

Nam CEO cho biết trên cùng một nền tảng, lưu lượng tiếp cận trong mỗi phiên livestream đang có sự thay đổi đáng kể so với giai đoạn đầu.

“Bản chất là số lượng người tham gia nền tảng ngày càng tăng, đồng nghĩa với sự xuất hiện của nhiều nhà bán hàng hơn. Cùng lúc đó, định hướng của nền tảng cũng đang chuyển dịch hành vi mua sắm từ livestream sang các dạng nội dung mới như video gắn giỏ hàng, khiến việc livestream tự phát không còn dễ đạt hiệu quả như trước”, ông Toản nói.

Chính vì vậy, các thương hiệu cần có chiến lược rõ ràng, lộ trình bài bản và đầu tư hơn cho nội dung livestream. Các phiên mega livestream hiện nay cũng đang được tái định nghĩa theo hướng kết hợp truyền thông và sáng tạo nội dung dài hơi, thay vì chỉ phụ thuộc vào hiệu ứng bùng nổ truyền thông như trước đây.

Bán hàng qua livestream vẫn là xu hướng. Ảnh minh họa: Lucie Nguyen/Facebook.

Dù mô hình "công xưởng livestream" có sự thay đổi, ông Toản cho rằng TMĐT nói chung và livestream bán hàng nói riêng vẫn sẽ phát triển vì mang đến nhiều giá trị cho người tiêu dùng.

"Như chúng ta thấy, hiện nay hệ thống logistics ngày càng hoàn thiện, trải nghiệm mua sắm trên các sàn rất tốt, các nhà bán hàng càng ngày càng chuyên nghiệp. Lợi thế của người tiêu dùng khi mua trên sàn là có nhiều deal hời, khi mua được giao hàng nhanh, có người tư vấn trực tiếp luôn trong phiên livestream và có thể đổi trả cho khách hàng nếu không ưng ý", ông giải thích về thế mạnh của mua sắm online.

Theo khảo sát của TGM Research công bố tháng 6, khoảng 35% người mua sắm trực tuyến cho biết họ từng tham gia xem livestream bán hàng. Các nền tảng như TikTok Shop và Shopee Live đã nhanh chóng thành thạo định dạng này, biến mỗi buổi phát sóng thành sự kết hợp giữa giải trí và mua sắm tương tác.

TMĐT những năm gần đây đã trở thành kênh mua sắm được người tiêu dùng ưa thích. Với việc 92% người tiêu dùng hiện mua sắm bằng điện thoại thông minh, hình thức livestream trở thành lựa chọn gần như "tự nhiên", nơi mọi thao tác xem, tương tác và đặt hàng đều diễn ra chỉ trong vài cú chạm.

Theo thống kê của VCCI, năm 2024, có 650.000 gian hàng trực tuyến trên các sàn thương mại điện tử có phát sinh đơn hàng. Doanh số của 5 sàn thương mại điện tử hàng hoá phổ biến năm 2024 đạt 318.900 tỷ đồng.