Chen chân nộp hồ sơ trong thế… may rủi
Trong bối cảnh nhà ở xã hội (NƠXH) khan hiếm, giá nhà thương mại neo cao, các dự án mới mở bán chạm ngưỡng cả trăm triệu đồng/m2, thì thời gian gần đây, mỗi đợt mở bán NƠXH tại Hà Nội lại ghi nhận cảnh tượng người dân đổ xô đi nộp hồ sơ, thậm chí thức trắng đêm để “giữ chỗ”.
Tình trạng này một lần nữa phơi bày sự mất cân đối cung – cầu nghiêm trọng của phân khúc nhà giá rẻ, cũng như những bất cập trong quy trình tiếp nhận hồ sơ.
Đơn cử, thời điểm đầu nhận hồ sơ dự án khu NƠXH Uy Nỗ (466 căn) đã thu hút rất đông người dân tới nộp hồ sơ mua nhà. Nhiều người cho biết, họ đã túc trực tại đây từ 2 đến 4 giờ sáng để giữ chỗ để được nộp sớm.
Theo chủ đầu tư dự án, thời hạn nộp hồ sơ tại khu NƠXH Uy Nỗ kéo dài đến ngày 25/11, dự kiến có khoảng 2.000 bộ hồ sơ sẽ được nộp về trong đợt này. Với 466 căn cho thuê mua, tỉ lệ “chọi” ước tính khoảng 1 hồ sơ trúng trên 5 hồ sơ nộp.
Tương tự, dự án Rice City Long Châu (phường Bồ Đề) dù triển khai hình thức nộp hồ sơ trực tuyến, được kỳ vọng giúp giảm cảnh chen chúc – nhưng người dân phản ánh hệ thống liên tục quá tải, treo trang. Những khó khăn này khiến nhiều người tỏ ra mệt mỏi, loay hoay mà không hoàn tất được thủ tục.
Hơn 1.300 người từng phải bốc thăm may rủi để có cơ hội sở hữu 149 căn NƠXH NHS Trung Văn. Tình trạng này sẽ tái diễn trong thời gian tới khi các dự án NƠXH mở bán xét duyệt xong hồ sơ.
Hay trước đó, tháng 5/2023, hơn 1.300 người phải bốc thăm may rủi để có cơ hội sở hữu 149 căn NƠXH NHS Trung Văn tại Nhà thi đấu quận Cầu Giấy cũ, với tỷ lệ chọi gần 1/9...
Nhiều ý kiến cho rằng, tình trạng này sẽ gây ra lãng phí, quá tải lớn cho nhiều bên. Đơn cử, việc một dự án có hàng nghìn người làm hồ sơ, trong đó cần xác nhận thu nhập, xác nhận điều kiện nhà ở, dẫn đến quá tải tại cấp xã/phường; gây áp lực chủ đầu tư trong quá trình tiếp nhận, sàng lọc hồ sơ…
Đại diện một doanh nghiệp đang triển khai dự án NƠXH tại Hà Nội cho biết, bản thân chủ đầu tư cũng chịu áp lực rất lớn mỗi đợt mở bán do lượng hồ sơ nộp vào quá đông, trong khi nhân sự có giới hạn.
“Một dự án chỉ vài trăm căn nhưng số hồ sơ nộp vào thường gấp 5-10 lần. Với số lượng lớn như vậy, dù chủ đầu tư có tăng nhân sự tiếp nhận hồ sơ thì vẫn khó tránh tình trạng quá tải. Áp lực không chỉ với chúng tôi mà còn với chính quyền cấp xã, phường – nơi chịu trách nhiệm xác nhận điều kiện nhà ở và thu nhập của hàng nghìn lượt người", vị này nói.
Cần khơi thông nguồn cung nhà giá rẻ, thêm quỹ nhà bình ổn
Các chuyên gia cho rằng, để giải quyết tận gốc tình trạng này, cần đồng thời áp dụng nhiều giải pháp.
Trao đổi với PV Tiền Phong , ông Nguyễn Anh Quê - Ủy viên Ban chấp hành Hiệp hội Bất động sản Việt Nam cho biết, do nhiều vướng mắc nên thời gian qua các dự án NƠXH tại trung tâm, ven trung tâm triển khai, đủ điện kiện mở bán ít trong khi nhu cầu nhiều.
Các chuyên gia cho rằng, để giải quyết tận gốc tình trạng cảnh "bốc thăm may rủi" mua NƠXH cần đồng thời áp dụng nhiều giải pháp.
Ông Quê cho rằng, Luật hiện tại không quy định giới hạn số lượng hồ sơ mà chủ đầu tư phải nhận – do đó, theo ông chủ đầu tư nên giới hạn số lượng hồ sơ nhận vừa phải, ví dụ như chỉ nhận tối đa 1.000-1.500 hồ sơ cho một dự án 500 căn. Điều này vừa đảm bảo tính công bằng, cạnh tranh giữa những người nộp hồ sơ, cũng như giảm tải khối lượng công việc, chi phí cho chủ đầu tư. Trong khi người dân vẫn còn cơ hội ở những dự án chuẩn bị mở bán khác.
“Nếu ai có nhu cầu nộp hồ sơ chủ đầu tư cũng phải nhận, trong trường hợp có đến vài vạn bộ hồ sơ nộp thì chủ đầu tư khó có thể xét duyệt hết danh sách này được. Chủ đầu tư họ có quyền nhận lượng hồ sơ vừa phải, không làm trái luật nhưng vẫn đảm bảo tính cạnh tranh, không có tư lợi”, ông Quê nói.
Cũng theo ông Quê, bên cạnh đó cần tăng mạnh nguồn cung NƠXH, đẩy nhanh phê duyệt các dự án đang ách tắc để đáp ứng nhu cầu nhà ở bức thiết cho người thu nhập thấp.
Trong khi đó, TS. Trần Xuân Lượng – Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu Đánh giá thị trường bất động sản cho rằng, để giải quyết căn cơ tình trạng hàng nghìn người chen nhau nộp hồ sơ mỗi khi có dự án NƠXH mở bán cần giải pháp ngắn hạn và giải pháp dài hạn.
Về ngắn hạn, theo ông Lượng, cần nhanh chóng bổ sung thêm một quỹ nhà dành cho nhóm trung lưu – những người có khả năng chứng minh thu nhập và công việc ổn định. Ông phân tích: “Hiện nay, nhóm trung lưu cũng rất khó tiếp cận nhà thương mại vì giá quá cao, nhưng lại ‘vênh’ điều kiện so với NƠXH. Nếu có một quỹ nhà phù hợp như ‘quỹ nhà bình ổn’, họ sẽ chuyển hướng sang đó, từ đó giảm áp lực đổ dồn vào NƠXH.”
Về dài hạn, ông nhấn mạnh việc quy hoạch và mở rộng không gian đô thị mới là giải pháp gốc rễ. Theo ông, thành phố phải giãn mật độ dân cư ra khỏi khu vực trung tâm thông qua việc phát triển hệ thống giao thông công cộng như tàu điện, xe buýt nhanh, và hình thành các đô thị vệ tinh.
“Sở dĩ NƠXH tại Hà Nội ‘nóng bỏng’ như hiện nay là vì cung quá ít, vị trí ở trung tâm, chênh lệch với giá nhà thương mại cao nên nhu cầu lớn. Trong khi đó, ở nhiều tỉnh thành khác, quỹ NƠXH lại rất dư thừa, thậm chí có nơi ít người mua. Nếu quy hoạch tốt và kết nối giao thông tốt, thị trường sẽ tự điều tiết và phân bố dân cư hợp lý hơn. Lúc đó sẽ không còn tình trạng xếp hàng nộp hồ sơ, bốc thăm may rủi mua NƠXH nữa”, TS Trần Xuân Lượng nói.
