Các nhà lãnh đạo châu Âu trong cuộc gặp tại Anh ngày 2/3. (Ảnh: Reuters)
Pháp sẽ tổ chức một hội nghị vào ngày 27/3, với sự tham gia của 30 lãnh đạo và đại diện từ khoảng 30 quốc gia để bàn về vấn đề này. Đây là một phần của “liên minh sẵn sàng hành động” nhằm xây dựng những ý tưởng cụ thể hơn.
Trong nhiều tuần qua, Pháp và Anh đã thảo luận về kế hoạch gửi hàng nghìn binh lính đến Ukraine để bảo đảm thực hiện thỏa thuận ngừng bắn trong tương lai.
Tuy nhiên, các nhà ngoại giao cho biết, ngày càng có sự đồng thuận rằng việc triển khai lực lượng như vậy có thể sẽ không được thực hiện.
Một nhà ngoại giao châu Âu nói với Reuters : “Họ đang dần rút lui khỏi kế hoạch triển khai quân trên bộ và cố gắng điều chỉnh những gì đang làm để phù hợp hơn”.
Một nhà ngoại giao khác nhận định: “Nếu Ukraine ở vị thế tốt hơn, ý tưởng gửi quân có vẻ hấp dẫn. Nhưng với tình hình hiện nay và chính quyền Mỹ hiện tại, điều đó không còn khả thi”.
Ukraine từ lâu vẫn cho rằng bất kỳ thỏa thuận hòa bình nào cũng phải có sự bảo đảm an ninh chắc chắn từ phương Tây, để ngăn chặn nguy cơ xung đột bùng nổ một lần nữa.
Tổng thống Pháp Emmanuel Macron và Thủ tướng Anh Keir Starmer trước đây khẳng định có thể đóng góp hàng nghìn binh lính vào lực lượng an ninh trong tương lai. Tuy nhiên, họ cũng đang tìm kiếm sự ủng hộ của Washington, nhưng đến nay vẫn chưa có kết quả.
Nga tuyên bố sẽ không bao giờ chấp nhận đề xuất của các nước Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) về việc gửi quân đến Ukraine.
Tổng thống Mỹ Donald Trump ban đầu hoan nghênh đề xuất của Anh và Pháp và cho rằng Nga sẽ đồng ý. Tuy nhiên, gần đây, các quan chức Mỹ tỏ ra hoài nghi hơn. Trong một cuộc phỏng vấn với người dẫn chương trình Tucker Carlson tuần trước, Đặc phái viên Mỹ Steve Witkoff chế giễu đề xuất của châu Âu là “chỉ mang tính biểu diễn”.
Các quan chức cho biết, hội nghị tại Paris trong tuần này sẽ tập trung vào nhiều vấn đề, bao gồm cách tăng cường sức mạnh quân sự của Ukraine để giúp nước này có năng lực răn đe tốt hơn trong tương lai, giám sát các lệnh ngừng bắn trên biển và cơ sở hạ tầng năng lượng.
Một quan chức cấp cao châu Âu ví von: “Các bảo đảm an ninh giống như bữa tiệc buffet với hàng nghìn món. Cuối cùng, tất cả phụ thuộc vào mức độ chân thành của thỏa thuận ngừng bắn, và tôi không lạc quan lắm”.
Một quan chức quốc phòng châu Âu nhấn mạnh rằng, dù trọng tâm không còn là triển khai quân châu Âu đến Ukraine, “điều đó không có nghĩa là một số quốc gia sẽ không điều động binh lính tham gia huấn luyện hoặc hỗ trợ các nhiệm vụ khác”.
Một số đồng minh châu Âu tỏ ra e ngại về việc gửi quân mà không có sự đảm bảo chắc chắn từ Mỹ cũng như thiếu cơ chế ủy nhiệm quốc tế. Họ lo ngại về chi phí, tình trạng thiếu nhân lực và thiết bị, và quan trọng nhất là nguy cơ đối đầu trực tiếp với Nga.
Tướng Ben Hodges, cựu chỉ huy lực lượng quân đội Mỹ tại châu Âu, nhấn mạnh cần phải xác định rõ ràng nhiệm vụ của bất kỳ lực lượng nào trước khi lên kế hoạch triển khai.
Nếu châu Âu không gửi quân đến Ukraine, họ vẫn có thể đóng vai trò hỗ trợ một lực lượng khác, có thể với sự chấp thuận của Liên Hợp Quốc. Ông Jean-Pierre Lacroix, Phó Tổng thư ký Liên Hợp Quốc phụ trách hoạt động gìn giữ hòa bình , cho biết khả năng đưa phái bộ giám sát của Liên Hợp Quốc đến Ukraine hiện vẫn là “giả định”, và bất kỳ kế hoạch nào cũng sẽ cần sự ủy nhiệm rõ ràng.
Thủ tướng Ý Giorgia Meloni đề xuất, dù Ukraine chưa thể gia nhập NATO, các điều khoản trong hiệp ước phòng thủ chung của NATO có thể được mở rộng để đảm bảo các nước thành viên sẽ hỗ trợ Ukraine nếu nước này bị tấn công.
Đặc phái viên Mỹ Witkoff cho biết đề xuất này vẫn đang được thảo luận. Một nhà ngoại giao châu Âu cho rằng đây sẽ là “biện pháp bảo đảm an ninh lớn nhất với chi phí thấp hơn nhiều so với việc triển khai quân đến Ukraine”.
