Từ sau thời điểm chính phủ Mỹ buộc phải đóng cửa bởi ngân sách chi tiêu trống rỗng, cả Đảng Dân chủ lẫn Đảng Cộng hòa cùng Tổng thống Donald Trump đều không biểu lộ ý định thương thảo với nhau để tìm kiếm và nhất trí giải pháp khắc phục tình trạng này.
Phía ông Donald Trump và Đảng Cộng hòa thậm chí còn biểu lộ phấn khích, coi tình trạng chính phủ bị đóng cửa này là cơ hội thuận lợi hiếm có để thúc đẩy chương trình cầm quyền của ông Donald Trump, đặc biệt là những chính sách khó lòng thực hiện thành công trong điều kiện chính phủ không bị đóng cửa.
Bản chất thực trạng hiện tại là Đảng Dân chủ kiên định chủ trương dùng tình trạng chính phủ bị đóng cửa để buộc phía Đảng Cộng hòa và ông Donald Trump phải đáp ứng những yêu cầu, điều kiện về bảo đảm phúc lợi xã hội và dịch vụ chăm sóc y tế.
Trong khi đó, Đảng Cộng hòa và tổng thống Mỹ vừa không thể nhượng bộ Đảng Dân chủ lại vừa muốn tận dụng và lợi dụng tình trạng chính phủ bị đóng cửa để theo đuổi một số mục đích khác nữa. Nhìn nhận như vậy sẽ thấy việc nước Mỹ sau gần 7 năm lại lâm vào cảnh chính phủ đóng cửa hiện tại là không tránh khỏi và gần như không có chút triển vọng nhanh chóng chấm dứt nào.
Ông John Thune, lãnh đạo phe đa số của Đảng Cộng hòa tại Thượng viện, tại cuộc họp báo ở trụ sở Quốc hội Mỹ ở thủ đô Washington hôm 3-10.
Chuyện chính phủ đóng cửa vốn không hiếm ở nước Mỹ. Từ năm 1981 đến nay, ở đất nước này đã 14 lần xảy ra như vậy. Lần gần đây nhất là hồi cuối năm 2018, đầu năm 2019 với thời gian kỷ lục 5 tuần và trong nhiệm kỳ tổng thống đầu tiên của ông Donald Trump. Cục diện quyền lực chính trị Mỹ bây giờ khác so với thời ấy. Hiện tại, ông Donald Trump trở lại cầm quyền và Đảng Cộng hòa kiểm soát cả lưỡng viện lập pháp Mỹ cho dù vẫn còn phải lụy Đảng Dân chủ trong việc thông qua kế hoạch ngân sách nhà nước hằng năm.
Từ khi nhậm chức nhiệm kỳ hai, ông Donald Trump không bỏ lỡ bất cứ cơ hội nào để cầm quyền vượt quá quyền hạn, bất chấp mọi quy định ràng buộc và giới hạn quyền lực trong hiến pháp. Thất bại ở cuộc bầu cử gần đây khiến Đảng Dân chủ gục ngã tới mức đến hiện tại vẫn chưa gượng dậy được nên quyền quyết định ngân sách giờ trở thành vũ khí công hiệu đắc dụng gần như duy nhất trong cuộc đương đầu chính trị quyền lực với ông Donald Trump và Đảng Cộng hòa.
Tranh thủ cử tri, đặc biệt diện cử tri đông đảo nhất là người có thu nhập thấp, hiện được Đảng Dân chủ hết sức coi trọng. Cắt giảm phúc lợi xã hội và dịch vụ chăm sóc y tế, nhất là ở diện đối tượng thu nhập thấp lại là mục tiêu trụ cột và trọng tâm của ông Donald Trump và Đảng Cộng hòa trong đạo luật "To và đẹp" được quốc hội Mỹ thông qua mới đây.
Tình cảnh này khó có thể sớm được khắc phục bất chấp tác động tai hại tới kinh tế và xã hội nước Mỹ vì nó còn được ông Donald Trump và Đảng Cộng hòa đổ hết trách nhiệm sang cho phía Đảng Dân chủ để thúc đẩy mạnh mẽ hơn việc sa thải hàng loạt công chức, viên chức, đặc biệt là những người ủng hộ Đảng Dân chủ, từ đó khiến người dân căm hận đảng này. Ngoài ra, trong tình cảnh như thế này, ông Donald Trump càng dễ dàng cầm quyền vượt quá quyền hạn của chính mình.
Bế tắc tại Thượng viện Mỹ
Với việc Đảng Dân chủ quyết không nhượng bộ, cuộc bỏ phiếu tại Thượng viện hôm 3-10 nhằm thúc đẩy dự luật của Đảng Cộng hòa để mở lại chính phủ Mỹ đã khép lại với tỉ lệ 54 phiếu thuận và 44 phiếu chống. Số phiếu thuận vẫn chưa đạt con số 60 cần thiết để chấm dứt thủ tục tranh luận kéo dài và thông qua luật.
Dự kiến sẽ không có thêm cuộc bỏ phiếu tương tự nào tại Thượng viện vào cuối tuần này. Trong khi đó, Chủ tịch Hạ viện Mike Johnson, người Đảng Cộng hòa, thông báo Hạ viện sẽ ngừng các hoạt động lập pháp vào tuần tới nhằm gây sức ép, buộc Thượng viện phải làm việc với dự luật cấp ngân sách cho chính phủ đã được Hạ viện thông qua.
Đảng Dân chủ đang theo đuổi chiến lược rủi ro cao, thực chất là bỏ phiếu để chính phủ đóng cửa nhằm thúc ép Quốc hội gia hạn các khoản phúc lợi y tế. Trong khi đó, Đảng Cộng hòa từ chối cam kết bất kỳ điều gì cho đến khi chính phủ được mở cửa trở lại. Thay vào đó, đảng này tìm cách buộc Đảng Dân chủ chấp nhận dự luật đã qua ải Hạ viện, theo đó sẽ tạm thời mở cửa lại chính phủ, chủ yếu duy trì mức chi tiêu hiện tại. Tổng thống Donald Trump cũng tăng sức ép lên Đảng Dân chủ khi gọi tình trạng hiện nay là "cơ hội chưa từng có" để cắt giảm sâu rộng các cơ quan liên bang và có thể sa thải nhân viên liên bang thay vì nghỉ không lương tạm thời như thường thấy.
Mọi đợt đóng cửa chính phủ, bất kể kéo dài bao lâu, đều có thể để lại tác động sâu rộng đối với kinh tế Mỹ. Theo Văn phòng Ngân sách Quốc hội (CBO), khoảng 750.000 nhân viên liên bang có thể bị cho nghỉ không lương tạm thời, với mức thiệt hại ước tính 400 triệu USD tiền lương mỗi ngày. Khoản thu nhập bị mất đó có khả năng làm suy giảm nhu cầu tiêu dùng hàng hóa và dịch vụ trên diện rộng.
Cao Lực
