Chính sách visa HB-1 gặp 'bão' kiện tụng ở Mỹ

Nhiều người chờ đến lượt phỏng vấn tại văn phòng Cơ quan Di trú và Nhập tịch Mỹ (USCIS) ở New York - Ảnh: AFP

Theo Hãng tin Reuters, ngày 12-12, California và 19 bang khác của Mỹ đã đệ đơn kiện, thách thức chính sách bị cáo buộc là vượt quá thẩm quyền hiến định, làm tê liệt chương trình visa tay nghề cao và làm suy yếu khả năng cạnh tranh dài hạn của Mỹ trong cuộc đua nhân tài toàn cầu.

Tranh cãi pháp lý

Tổng chưởng lý California Rob Bonta khẳng định Tổng thống Trump không có thẩm quyền áp đặt mức phí này, nhấn mạnh luật liên bang chỉ cho phép cơ quan di trú thu các khoản phí cần thiết để bù đắp chi phí quản lý chương trình thị thực.

"Quốc hội chưa bao giờ trao quyền cho một tổng thống áp đặt khoản phụ phí sáu chữ số để làm tê liệt toàn bộ chương trình. Điều cơ bản là không có chính quyền tổng thống nào có thể tự ý viết lại luật nhập cư" - ông Bonta thẳng thắn nêu.

Theo báo South China Morning Post, trước đó, Phòng Thương mại Mỹ cũng đã đại diện cho khoảng 300.000 doanh nghiệp đệ trình các đơn kiện riêng biệt nhằm phản đối mức phí. Các vụ kiện này hiện vẫn đang được tòa án xem xét.

Trong khi đó, Nhà Trắng vẫn bảo vệ chính sách mới. Người phát ngôn Taylor Rogers cho rằng đây là biện pháp hợp pháp và là "bước đi cần thiết nhằm cải cách chương trình H-1B".

Bà nhấn mạnh: "Ông Trump cam kết đặt người lao động Mỹ lên hàng đầu. Quy định mới giúp ngăn việc các công ty lạm dụng hệ thống và hạ thấp tiền lương của người Mỹ, đồng thời vẫn đảm bảo doanh nghiệp có thể tuyển dụng nhân tài xuất sắc từ nước ngoài".

Bộ trưởng Thương mại Mỹ Howard Lutnick cũng đồng tình với quan điểm đào tạo lao động Mỹ là ưu tiên trên hết. Ông cho rằng các công ty nên tập trung vào việc đào tạo sinh viên mới tốt nghiệp từ các trường đại học hàng đầu trong nước thay vì tuyển dụng lao động nước ngoài.

Hệ lụy đa ngành

Dù vậy, các hiệp hội doanh nghiệp và tập đoàn lớn vẫn khẳng định visa H-1B là chìa khóa để giải quyết tình trạng thiếu hụt nhân lực chất lượng cao tại Mỹ.

Điển hình, ở Thung lũng Silicon, các ông lớn công nghệ như Amazon, Microsoft, Meta và Apple phụ thuộc lớn vào lao động H-1B. Năm 2025, Amazon có hơn 10.000 visa H-1B được phê duyệt, trong khi Microsoft và Meta mỗi công ty đều vượt mốc 5.000 visa.

Đối với các tập đoàn công nghệ lớn, việc chi 100.000 USD để tuyển một kỹ sư xuất sắc không phải là gánh nặng tài chính lớn. Tuy nhiên, khi họ phải tuyển dụng hàng nghìn nhân sự mỗi năm, con số trở nên khổng lồ và gây ra sự bất định trong chiến lược nhân sự.

World Cup 2026: Mỹ ưu tiên xét duyệt thị thực cho người có véĐỌC NGAY

Trong khi đó, với các start-up vốn mỏng, việc chi ra 100.000 USD để tuyển một nhân tài nước ngoài gần như là điều không tưởng.

Ông Garry Tan, Giám đốc điều hành (CEO) của Công ty đầu tư khởi nghiệp Y Combinator - nơi khởi đầu của khoảng 1.000 start-up tại Mỹ, thẳng thắn nhận xét quyết định này đang "chặt chân các start-up": "Giữa cuộc đua vũ khí trí tuệ nhân tạo (AI), chúng ta lại bảo các nhà sáng tạo hãy đi xây dựng ở nơi khác".

Theo ông Garry Tan, thay vì bảo vệ lao động Mỹ, chính sách này vô tình bóp nghẹt những doanh nghiệp nhỏ đầy tiềm năng - những công ty có thể trở thành Google hay Amazon tiếp theo trong tương lai.

Không chỉ tác động đến công nghệ, các tổng chưởng lý nhấn mạnh mức phí mới còn gây tổn hại nghiêm trọng đến các lĩnh vực công như giáo dục và y tế.

Tổng chưởng lý New York Letitia James cảnh báo: "Nỗ lực trái phép của chính quyền sẽ khiến người dân khó tiếp cận dịch vụ y tế, làm gián đoạn giáo dục và gây tổn hại nền kinh tế".

Theo dữ liệu nhập cư liên bang, gần 400.000 thị thực H-1B được gia hạn và cấp mới trong năm tài chính vừa qua, trong đó khoảng 17.000 người làm việc trong lĩnh vực y tế.

Các hiệp hội y tế và nhà nghiên cứu chăm sóc sức khỏe nhấn mạnh rằng những nhân viên y tế nhập cư đã lấp đầy khoảng trống quan trọng tại các vùng nông thôn như Iowa, bắc Dakota và tây Virginia.

Ông Atakan Bakiskan, nhà kinh tế tại Ngân hàng đầu tư Berenberg, nhận định đây là minh chứng điển hình cho "chính sách chống tăng trưởng" của chính quyền ông Trump.

Ông Bakiskan giải thích: "Việc buộc các công ty bỏ chi phí quá cao để thu hút nhân tài nước ngoài và ép một số sinh viên quốc tế rời đi sau tốt nghiệp sẽ ảnh hưởng nặng nề đến năng suất lao động".

Gần đây, Berenberg hạ dự báo tăng trưởng kinh tế Mỹ từ 2% xuống còn 1,5% trong năm nay. Tuy nhiên, ông Bakiskan cảnh báo nếu Tổng thống Trump không nhượng bộ hoặc giảm mức phí visa, mức dự báo 1,5% "có thể còn quá lạc quan".

Ông Bakiskan kết luận: "Dù Mỹ đang đầu tư vào AI, thiệt hại từ việc mất đi nguồn nhân lực dưới các chính sách nhập cư hạn chế khó có thể bù đắp được".

Mỹ siết rà soát visa H-1B, kiểm tra lý lịch và hành vi 'hạn chế tự do ngôn luận'

Ngày 3-12, chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump thông báo tăng cường rà soát đối với những người nộp đơn xin visa H-1B, nhấn mạnh bất kỳ ai có liên quan đến “kiểm duyệt” tự do ngôn luận đều có thể bị từ chối cấp visa.