Ông Hồ Minh Hoàng - Chủ tịch Tập đoàn Đèo Cả trong chuyến công tác tại Trung Quốc. Ảnh: Đèo Cả.
Tập đoàn Đèo Cả cho biết, từ ngày 24–28/10, đoàn công tác do Chủ tịch HĐQT Hồ Minh Hoàng dẫn đầu đã sang Trung Quốc tổ chức hội thảo, trao đổi kinh nghiệm và khảo sát thực địa về xây dựng hạ tầng kết hợp trị thủy đô thị. Chuyến đi phục vụ nghiên cứu Dự án Trục Đại lộ Cảnh quan sông Hồng, cùng các giải pháp chống ngập và quy hoạch thoát nước, hồ điều hòa cho Hà Nội và các đô thị lớn.
Tại cuộc gặp, ông Hồ Minh Hoàng cho biết Tập đoàn đã tham khảo các mô hình đô thị ven sông, cách xử lý chống ngập úng, các giải pháp trị thủy đã thành công tại nhiều quốc gia như Hàn quốc, Nhật Bản, Trung Quốc.
Đề cập đến tình trạng ngập úng tại các đô thị của Việt Nam và đặc biệt tại Hà Nội, Chủ tịch Tập đoàn Đèo Cả nhấn mạnh phải sớm tính toán và thống nhất được cao trình tuyến đường trong thiết kế quy hoạch.
Ông cũng đề nghị các đơn vị đối tác nghiên cứu cần dựa trên các số liệu mới nhất về thuỷ văn, địa chất, cao trình lũ để tính toán cao trình một cách chính xác. Đồng thời yêu cầu đơn vị tư vấn tổng thể dự án là Công ty CP Tư vấn Xây dựng A2Z kết hợp với Tập đoàn Thiết kế Hoa Thiết cần cập nhật ngay các dữ liệu mực nước mới nhất, các diễn biến bất thường đã xảy ra tại các địa phương và đặc biệt khu vực Sông Hồng – Hà Nội trong tháng 9, 10 vừa qua.
Về vấn đề này, GS. TS Lê Văn Nghị - Giám đốc Phòng thí nghiệm trọng điểm Quốc gia về động lực học sông biển lưu ý: Hệ thống sông Hồng có nhiều đặc điểm khác biệt về mặt thuỷ văn so với những hệ thống sông khác trên thế giới, như hệ thống đê điều đã hình thành từ hàng nghìn năm, cao độ mực nước cũng như chu kỳ đảm bảo chống lũ là 500 năm. Vì vậy, trong quá trình nghiên cứu thiết kế quy hoạch dự án, bên cạnh tham khảo các mô hình tiên tiến, thành công trên thế giới thì cần chú ý các đặc điểm hiện trạng để có sự điều chỉnh, tối ưu cho phù hợp.
"Trong quá trình làm việc với Đèo Cả và các bên, chúng tôi đã thống nhất các tiêu chí chất lượng đặt ra. Thứ nhất là hạn chế gia tăng lũ 500 năm, thứ hai là hạn chế khả năng gây bồi lòng dẫn và thay đổi ít nhất đối với bề mặt bãi sông. Chúng tôi cũng đã mô phỏng toán học và đã thiết lập mô hình nghiên cứu vật lý chi tiết cho dự án tại một số khu vực tại Hà Nội", chuyên gia Lê Văn Nghị cho hay.
Ông Hồ Minh Hoàng cho rằng nếu triển khai hợp lý các giải pháp, Thủ đô Hà Nội sẽ giải quyết được tình trạng ngập lụt do mực nước lũ dâng cao trên sông Hồng và mưa lớn kéo dài trong nội đô.
Ứng dụng công nghệ đào hầm TBM hay IoT, AI, Big Data để chống ngập
Phối cảnh dự án trục Đại lộ cảnh quan sông Hồng
Ông Lục Trí Viễn - Bí thư Đảng uỷ, Viện trưởng Viện Thiết kế Kiến trúc Trùng Khánh (Trung Quốc) cho hay, về tổng thể, phòng chống lũ lụt và phòng chống ngập úng là hai hệ thống khác biệt. Kinh nghiệm tại Trung Quốc cho thấy có hai nguyên nhân chính dẫn tới tình trạng ngập úng: do thời tiết cực đoan trong thời gian ngắn; hoặc do cơ sở hạ tầng yếu kém, quá trình vận hành hệ thống thoát nước kém hiệu quả.
Đại diện Viện đề xuất có thể nghiên cứu áp dụng lắp đặt hệ thống bơm ở trong đê để bơm nước từ khu vực ngập úng trong thành phố ra bên ngoài; Thiết kế hệ thống bãi đỗ xe tích hợp khả năng tích nước tạm thời, căn cứ kết quả đánh giá thời tiết – thuỷ văn để điều tiết, đối phó khi nước dâng cao (tương tự hệ thống bên sông Trường Giang của thành phố Trùng Khánh). Phía ngoài đê có thể bố trí những công trình kiến trúc với khả năng tích nước nhất định, sử dụng thảm thực vật chống chịu ngập úng.
Ông Hồ Minh Hoàng đề xuất giải pháp tức thì (1-2 năm) là khơi thông toàn bộ hồ ga, cống thoát nước, nạo vét sông Tô Lịch, Tả Nhuệ. Trong trung hạn (2-5 năm) xây dựng mạng lưới trạm bơm hiện đại tại các điểm ngập trọng yếu. Trong dài hạn (5-10 năm) xây dựng 3-5 hồ điều tiết lớn tại vùng ven, kết hợp khu đô thị sinh thái, triển khai hầm TBM đa năng cho các tuyến đường trọng điểm.
Đặc biệt bổ sung các giải pháp công nghệ thông minh như: Hệ thống cảnh báo ngập sớm (IoT sensors), Bản đồ ngập real-time (AI + Big Data), Mái xanh, vỉa hè thấm nước (Giải pháp sponge city), Quy hoạch thoát nước mưa riêng (tách nước mưa - nước thải). Chiến lược này cân bằng giữa tính khả thi, hiệu quả chi phí và tính bền vững, đồng thời học hỏi từ các thành phố, quốc gia như Tokyo, Seoul, Singapore, Malaysia đã thành công trong việc chống ngập.
Giải pháp chống ngập hiệu quả của Malaysia, điển hình là hầm SMART Tunnel tại thành phố Kuala Lumpur đã được thi công bằng công nghệ TBM (Tunnel Boring Machine) quy mô mặt cắt ống hầm hai tầng để vừa phục vụ phương tiện giao thông đi lại, vừa phục vụ tích nước chống ngập.
Dự án Trục Đại lộ Cảnh quan sông Hồng có tổng vốn đầu tư dự kiến khoảng 300.000 tỷ đồng (chưa bao gồm giải phóng mặt bằng).
Dự án quy hoạch tuyến đại lộ dài 80km chạy dọc hai bên sông, từ cầu Hồng Hà đến cầu Mễ Sở. Tuyến đường này gồm 67km cầu cạn hiện đại và khoảng 10km hầm chui, với quy mô 6 làn xe. Song song là tuyến đường sắt đô thị một ray (monorail) dài 84km, trong đó 82km trên cao và 2km đi ngầm.
Bên cạnh hạ tầng giao thông, dự án dành khoảng 3.300ha để phát triển mảng xanh, xây dựng 8 công viên và nhiều không gian công cộng, hướng tới biến khu vực ven sông thành điểm nhấn cảnh quan – du lịch của thủ đô.
Liên danh Đèo Cả – Văn Phú được giao nghiên cứu và đề xuất dự án này. Theo kế hoạch, công trình sẽ khởi công tháng 1/2026 và hoàn thành trước năm 2030.
