Doanh nhân người Mỹ Robert Klark Graham (1906 - 1997) đã kiếm được hàng triệu đô la từ việc phát minh tròng kính chống vỡ dành cho kính mắt và kính áp tròng. Nhưng ông không dừng lại ở đó.
Graham đã thành lập Repository for Germinal Choice, một ngân hàng tinh trùng được cho là sẽ sản xuất ra "những đứa trẻ siêu phàm" từ tinh trùng của những người đạt thành tích cao, ví dụ như những người đoạt giải Nobel. Nỗ lực chưa từng có này nhằm kiểm soát sinh sản đã nhanh chóng bị công phản đối, nhưng nó đã giúp thay đổi hoạt động hiến tặng tinh trùng theo những cách vẫn tiếp tục gây ra nhiều câu hỏi.
Dự án của Robert Klark Graham từng gây sốc khi được công bố
Kho lưu trữ này được mở vào năm 1979 tại Escondido, California (Mỹ) theo Lawrence Van Gelder của tờ The New York Times. Trong số những người tài trợ cho Graham có ba người đoạt giải Nobel. Trên thực tế, “Ngân hàng tinh trùng của người đoạt giải Nobel” là biệt danh mà báo chí đặt cho, theo nhà báo David Plotz, viết trên tờ Slate. Thật trớ trêu, khi mà chínhRobert Graham đã giành được giải Ig Nobel (giải thưởng lấy cảm hứng từ giải Nobel cho những phát minh kỳ lạ) năm 1991 cho kho lưu trữ này.
Sau khi Graham cố gắng bán ý tưởng của mình cho báo chí vào năm 1980, hai trong số những người đoạt giải đã nhanh chóng rút lui. Nhiều người cho rằng các lý thuyết của Graham về việc tạo ra những đứa trẻ "lý tưởng" có vẻ rất giống với phong trào ưu sinh học vào đầu thế kỷ XX.
Tất cả những người hiến tặng của ông đều là người da trắng và phải là người dị tính đã kết hôn, và ngân hàng sẽ chỉ cung cấp tinh trùng cho những phụ nữ giống như vậy. Về mặt lý thuyết, Graham nói ngân hàng sẽ tạo ra những đứa trẻ đều là người da trắng, thông minh, có sức khoẻ thần kinh điển hình và phù hợp về mặt thể chất với một thẩm mỹ lý tưởng.
William B. Shockley, nhà phát minh ra bóng bán dẫn và là người nhận Giải Nobel Vật lý năm 1956, là người duy nhất công khai thừa nhận mình có mặt trong dự án Repository, mặc dù sau đó ông không bao giờ hiến tặng nữa.
Theo thời gian, Graham đã hạ thấp lời hứa của mình đối với tinh trùng đoạt giải Nobel, Tom Gorman cho biết trong một bài báo trên tờ Los Angeles Times vào năm 1992, một thập kỷ sau khi đứa trẻ đầu tiên của Repository chào đời. “Không có người phụ nữ nào từng chọn tinh trùng của người đoạt giải Nobel - dù sao thì những người đàn ông có lẽ đã quá già, Graham đã lý giải sau đó - và ngày nay không có “tinh trùng Nobel” nào trong ngân hàng”, ông viết.
Có 218 đứa trẻ đã được sinh ra từ ngân hàng tinh trùng này
Mặc dù cách tiếp cận của Graham nhanh chóng bị đặt câu hỏi, David Plotz cho biết trong một bài báo khác cho The Guardian rằng một số bậc cha mẹ tương lai vẫn tìm đến Graham và các lọ đựng cái gọi là "tinh trùng thiên tài" của ông. Tổng cộng có 218 trẻ em được sinh ra từ tinh trùng từ ngân hàng này.
Dù được cho là một dự án thất bại, ngân hàng kỳ lạ này đã có ảnh hưởng rộng hơn đến chính ngành kinh doanh khả năng sinh sản. Ngay cả đối với những người thấy ý tưởng này đặt ra những câu hỏi về mặt đạo đức thì viễn cảnh có thể kiểm soát được quá trình lựa chọn cha mẹ di truyền cho con mình vẫn hấp dẫn các bậc cha mẹ.
Trước khi có ngân hàng tinh trùng của Graham, việc nhận tinh trùng hiến tặng là một trải nghiệm ẩn danh hoàn toàn do bác sĩ kiểm soát. Các bậc cha mẹ chỉ biết một chút về màu mắt của người hiến tặng. Graham đã mang đến cho một số bậc cha mẹ không thể có con ruột về mặt sinh học cơ hội để cảm thấy an toàn hơn về lựa chọn gene di truyền của con họ.
Ngày nay, các ngân hàng tinh trùng giống với cách tiếp cận của Graham hơn là cách tiếp cận trước đó, và họ cung cấp thông tin chi tiết quan trọng về người hiến tặng cho các bậc cha mẹ tương lai. Sự hấp dẫn khi có lựa chọn là một trong những chiến lược tiếp thị của các ngân hàng tinh trùng, xét cho cùng, đó là các doanh nghiệp. Nhưng câu hỏi liệu các ngân hàng tinh trùng có tham gia vào thuyết ưu sinh (khoa học ứng dụng hoặc là phong trào sinh học - xã hội ủng hộ việc sử dụng các phương thức nhằm cải thiện cấu tạo gene của dân số) ở một mức độ nào đó hay không chưa bao giờ thực sự biến mất.
Việc cung cấp cho cha mẹ cơ hội lựa chọn mọi thứ từ sức khỏe đến trí thông minh có nghĩa là các ngân hàng tinh trùng vẫn đang cố gắng tạo ra những đứa trẻ "lý tưởng", theo George Dvorsky viết cho Gizmodo. "Nó đang thu hẹp nhân loại vào thời điểm chúng ta bắt đầu chấp nhận nhiều khía cạnh của sự đa dạng", nhà đạo đức sinh học Kerry Bowman nhận định.
Nguồn: Smithsonian Magazine
