Nga đã phải đối mặt với hơn 25.000 lệnh trừng phạt kể từ khi xung đột với Ukraine nổ ra năm 2022. Tuy nhiên, nền kinh tế nước này vẫn có thể dựa vào một trụ cột vững chắc ngoài dầu khí, đó là vàng.
Từ năm 2006, Ngân hàng Trung ương Nga (CBR) chuyển từ vị thế bán ròng sang mua ròng vàng và kể từ đó đã tích lũy được một trong những kho dự trữ vàng lớn nhất thế giới. Lượng vàng khổng lồ này là một phần trong chiến lược “pháo đài Nga” mà Tổng thống Vladimir Putin xây dựng nhằm tạo ra một nền kinh tế miễn nhiễm với các lệnh trừng phạt.
Kế hoạch này đang mang lại “trái ngọt” khi giá vàng tăng vọt trong những tuần gần đây. Giá vàng đã vượt mốc 4.000 USD/ounce lần đầu tiên trong lịch sử vào ngày 2/10, tăng hơn 50% từ đầu năm. Với 2.326,5 tấn vàng trong kho, giá trị dự trữ vàng của Nga hiện đạt hơn 302 tỷ USD.
Lợi thế từ khủng hoảng toàn cầu
Đợt tăng giá mới nhất được thúc đẩy bởi lo ngại bong bóng cổ phiếu trí tuệ nhân tạo (AI), rủi ro chính phủ Mỹ đóng cửa và việc Thủ tướng Pháp Sébastien Lecornu bất ngờ từ chức. Tuy nhiên, đà tăng của vàng đã bắt đầu từ lâu khi giá tăng gấp đôi kể từ cuối năm 2023 và tăng tới 841% kể từ năm 2006, thời điểm Nga bắt đầu tích trữ.
Ngân hàng Trung ương Nga đẩy mạnh mua vàng, đặc biệt sau năm 2014 – giai đoạn Nga sáp nhập Crimea. Trong 5 năm tiếp theo, nước này đã mua hơn 1.258 tấn vàng, trở thành quốc gia có dự trữ vàng lớn thứ 6 thế giới.
Trong bối cảnh Nga bị Mỹ và phương Tây cô lập, Moscow vẫn đang kiếm bộn tiền. Theo Hội đồng Vàng Thế giới (WGC), Nga là một trong 2 nước bán ròng vàng trong tháng 8 năm nay. Nước này bán ra khoảng 3 tấn vàng thỏi, tương đương 441 triệu USD – chủ yếu phục vụ chương trình đúc tiền xu.
Xung đột Ukraine – nghịch lý thay – lại giúp Nga hưởng lợi. Giá vàng đã tăng hơn 111% kể từ xung đột khi nhà đầu tư đổ xô tìm nơi trú ẩn an toàn giữa bất ổn địa chính trị.
.png "Dựng ‘pháo đài’ vàng khổng lồ trong gần 2 thập kỷ, nền kinh tế hơn 2.000 tỷ USD hái trái ngọt, kiếm bộn tiền giữa vòng vây 25.000 lệnh trừng phạt- Ảnh 2.")
Ewa Manthey, chuyên gia hàng hóa của ING, nhận định đà tăng lịch sử của vàng được thúc đẩy bởi các cuộc chiến ở Trung Đông và Ukraine. Trong khi đó, Eren Osman – Giám đốc tại ngân hàng tư nhân Arbuthnot Latham – cho biết: “Giá vàng tăng mạnh nhờ 2 yếu tố: các ngân hàng trung ương ồ ạt mua vào kể từ khi xung đột nổ ra và gần đây là làn sóng đầu tư từ giới đầu tư cá nhân qua các quỹ ETF”.
Theo Chris Weston, chuyên gia tại Pepperstone, vàng đang trở thành “hàng rào phòng thủ” trước tình trạng thâm hụt ngân sách, mất giá tiền tệ và chính sách khó lường của các chính phủ.
Lãi suất giảm và đồng USD yếu
Giá vàng cũng được hỗ trợ bởi xu hướng các ngân hàng trung ương cắt giảm lãi suất sau giai đoạn thắt chặt mạnh hậu đại dịch. Lãi suất thấp làm đồng USD yếu đi, giúp vàng trở nên rẻ hơn đối với người mua sử dụng các đồng tiền khác.
Nhà giao dịch Tai Wong nói với Reuters: “Thị trường có niềm tin mạnh mẽ rằng vàng sẽ sớm đạt 5.000 USD/ounce khi Fed tiếp tục hạ lãi suất. Trừ khi có một thỏa thuận hòa bình lâu dài ở Trung Đông hoặc Ukraine, các yếu tố cơ bản như nợ công khổng lồ, đa dạng hóa dự trữ và đồng USD yếu vẫn sẽ giữ giá vàng ở mức cao”.
Nga không phải là nước duy nhất hưởng lợi từ đợt tăng giá vàng. Trung Quốc cũng tích cực mua vàng, hiện sở hữu kho dự trữ lớn thứ 7 thế giới. Trong khi đó, Mỹ vẫn là quốc gia nắm giữ vàng nhiều nhất với 8.133 tấn (1.040 tỷ USD), lần đầu tiên vượt ngưỡng 1.000 tỷ USD.
Dù Tổng thống Mỹ Donald Trump đang gia tăng sức ép kinh tế lên Nga, các nhà phân tích cho rằng Moscow vẫn sẽ hưởng lợi từ giá vàng cao trong thời gian tới. Goldman Sachs dự báo giá vàng sẽ đạt 4.900 USD/ounce vào cuối năm 2026, tăng 23% so với dự báo trước đó, chủ yếu nhờ các ngân hàng trung ương của các nước mới nổi tiếp tục đa dạng hóa dự trữ sang vàng.
Vì vậy, trừ khi xảy ra một cú sụp đổ lịch sử, Putin vẫn sẽ nắm trong tay hàng trăm tỷ USD vàng – lá chắn tài chính cho nước Nga giữa vòng vây trừng phạt.
Theo Quỹ Tiền tệ Quốc tế, GDP Nga năm 2025 dự kiến đạt 2.200 tỷ USD.
Tham khảo: Telegraph
