Granit Xhaka và phép màu tái sinh ở Sunderland

Granit Xhaka góp phần giúp Sunderland bay cao tại Premier League.

11 điểm sau tám vòng - nhiều hơn tổng số điểm trong hai tháng đầu của bốn mùa Premier League trước cộng lại - và linh hồn của sự thay đổi ấy mang tên Granit Xhaka.

Cuộc cách mạng thầm lặng ở Wearside

Không ai nghĩ Sunderland lại có thể bắt đầu mùa giải như thế này. Sau tám trận, họ đứng thứ 5 Premier League với 11 điểm, bỏ xa Manchester United bốn điểm. Đó là con số nói lên nhiều điều: một đội bóng từng xuống hạng trong hỗn loạn tài chính, giờ lại trở thành hình mẫu cho mô hình vận hành thông minh, trẻ trung và bền vững.

HLV Regis Le Bris, người từng bị gọi là “người lạ ở khách sạn Durham” khi mới đến nước Anh năm ngoái, đang tái định nghĩa vai trò của một HLV tân binh. Câu nói của ông - “Muốn cạnh tranh, phải phá bỏ một điều gì đó” - giờ trở thành phương châm sống của cả CLB. Sunderland thực sự đang phá bỏ mọi định kiến: rằng đội bóng mới lên hạng sẽ chỉ trụ hạng bằng may mắn hoặc sự hoảng loạn.

Bí quyết của họ nằm ở sự chuẩn bị có phương pháp. Mùa trước, Sunderland là đội trẻ nhất Championship, với độ tuổi trung bình 22 và quỹ lương chỉ 14,5 triệu bảng - con số thấp đến khó tin trong bóng đá hiện đại. Nhưng chính sự tiết kiệm ấy tạo ra “khoảng thở PSR”, cho phép họ chi 167 triệu bảng mua 15 tân binh mà không vi phạm quy tắc tài chính.

Quan trọng hơn, 17 cầu thủ rời đi, tạo nên một cuộc thanh lọc toàn diện. Họ không mua để khoe tiền, mà để tái cấu trúc. Omar Alderete từ Getafe (12 triệu bảng) - trung vệ có tên trong đội hình tiêu biểu La Liga, Wilson Isidor từ Lokomotiv Moscow - ghi 3 bàn trong 6 trận, và Robin Roefs, thủ môn 22 tuổi, đang dẫn đầu Premier League về số bàn thua ngăn chặn được (2,61).

Thêm vào đó là Granit Xhaka, bản hợp đồng trị giá 12 triệu bảng từ Bayer Leverkusen - một con số nhỏ, nhưng giá trị lãnh đạo của anh thì vô giá.

Granit Xhaka là thủ lĩnh của Sunderland.

Ở tuổi 33, Xhaka mang đến thứ mà Sunderland chưa từng có kể từ thời Kevin Ball: kỷ luật, bản lĩnh và ngọn lửa chuyên nghiệp. Anh không chỉ được trao băng đội trưởng, mà còn trở thành “người truyền giáo” cho thế hệ cầu thủ trẻ. Sau mỗi trận đấu, Xhaka nói vài lời ngắn gọn trong phòng thay đồ - không hoa mỹ, chỉ là lời nhắc nhở: “Giữ đầu lạnh, làm việc chăm chỉ, và khiêm tốn”,

Nghe đơn giản, nhưng chính thái độ ấy đang định hình văn hóa mới của CLB. Xhaka mua nhà ở vùng Đông Bắc, tự nguyện ở lại luyện tập thêm với các cầu thủ trẻ như Chris Rigg hay Enzo Le Fée, hai tiền vệ mới 18 và 21 tuổi. Họ đang trưởng thành nhanh chóng bên cạnh một thủ lĩnh đúng nghĩa.

Sự thay đổi tinh thần ấy lan ra toàn đội. Sunderland không còn là tập thể sợ hãi Premier League. Họ pressing tầm cao, chơi bóng chủ động và kết nối nhuần nhuyễn trong hệ thống 4-3-3 giàu năng lượng của Le Bris. Thống kê từ Opta cho thấy, Sunderland nằm trong top 4 đội Premier League về số lần thu hồi bóng ở 1/3 sân đối phương, vượt qua cả Tottenham và Brighton.

Còn Roefs, người được mua về chỉ với 10 triệu bảng, đang chứng minh giá trị bằng 3 trận giữ sạch lưới - thành tích chỉ kém Vicario (Spurs) và Henderson (Crystal Palace). Hàng thủ mới của họ, gồm Alderete - Ballard - Mukiele, chỉ để lọt lưới 7 bàn, xếp thứ sáu toàn giải.

Tất cả tạo nên một tập thể gắn kết, nơi mà mỗi cầu thủ đều cảm thấy mình có vai trò. Dan Ballard, người từng bị đẩy lên ghế dự bị, được Le Bris động viên “hãy sẵn sàng khi được gọi”, và anh đáp lại bằng bàn thắng trong chiến thắng 3-0 trước West Ham.

Mô hình “Sunderland 2.0”: bóng đá của sự tỉnh táo

Dưới sự điều hành của Kyril Louis-Dreyfus, doanh nhân trẻ 28 tuổi, Sunderland không chỉ mua sắm tốt mà còn truyền đạt tốt. Mỗi tân binh trước khi ký hợp đồng đều được xem video về lịch sử CLB, giới thiệu sân tập mới, và đặc biệt là triết lý bóng đá của Le Bris - nhấn mạnh “kết nối, pressing và tính cộng đồng”.

Chiến lược đó nghe có vẻ nhỏ nhặt, nhưng trong bóng đá hiện đại, chính những chi tiết ấy phân biệt giữa một CLB sống sót và một CLB lụi tàn.

Sunderland đang có khởi đầu rất tốt ở Premier League mùa này.

Năm 2017, Sunderland từng phải nhờ CĐV giúp… thay ghế trên khán đài. Bảy năm sau, họ đón tân binh bằng máy bay riêng. Từ chỗ bị coi là “đội bóng của những thất bại nối dài”, giờ họ trở thành hình mẫu cho những CLB tân binh dám mơ lớn mà không tự sát tài chính.

Le Bris không phải kẻ mộng mơ. Ông chỉ đơn giản tin rằng nếu bạn đặt niềm tin vào triết lý, không vào hoảng loạn, thì kết quả sẽ tới. Và thật khó để phản bác ông sau những gì Sunderland đang thể hiện.

Một năm trước, không ai biết Régis Le Bris là ai. Giờ, ông cùng Sunderland đang viết lại quy tắc sinh tồn ở Premier League. 11 điểm sau tám vòng - chỉ cần hai mùa trước để họ gom được từng ấy. Và khi Granit Xhaka đứng giữa phòng thay đồ, nói về “sự khiêm tốn và tập thể”, đó không chỉ là bài phát biểu. Đó là biểu tượng của một cuộc tái sinh - nơi Sunderland tìm lại chính mình bằng kỷ luật, dữ liệu và niềm tin.

Nếu Premier League luôn chờ một câu chuyện cổ tích, thì ở góc gió lạnh của nước Anh, có thể nó đang được viết bằng giọng Thụy Sĩ, với Granit Xhaka là người cầm bút.