Học lái xe - đâu chỉ thắng và ga - Kỳ cuối: Tài xế giỏi đâu chỉ là ga và thắng

13:30 19/03/2025

Lái xe giỏi ngoài lái an toàn, còn cần có văn hóa, đạo đức, biết nhường nhịn, bảo vệ người khác.

Học lái xe - đâu chỉ thắng và ga - Kỳ cuối: Tài xế giỏi đâu chỉ là ga và thắng - Ảnh 1.

Tiếng còi và văn hóa giao thông

Năm 1991, tôi học lái máy ủi, máy kéo Trường Cơ khí nông nghiệp 4 TW ở huyện Phù Cát,

Hãy học lái xe thật kỹ bằng cả khối óc và con tim để bảo vệ mình, bảo vệ người - Ảnh: T.N.V.

Lái xe an toàn cho mình và cho người khác

Phần đông lái xe đều rất khiêm tốn khi nói về nghề mình. Không ai dám vỗ ngực xưng tên, không ai dám nói tài giỏi. Cơ bản phải luôn cẩn thận để có thể hạn chế những xui rủi, những va chạm dù là nhỏ nhất.

Ông Sáu Vinh, lái xe của Công ty Vận tải Đắk Lắk từ khi tuổi đôi mươi đến khi nghỉ hưu, đúc kết: "Thật ra lái xe an toàn đâu khó! Tai nạn xảy ra phần lớn là do cẩu thả, chạy cho cố, rồi phanh không dừng được thì chết thôi chứ có gì đâu. Hồi xưa đường nhỏ xíu chứ đâu như giờ. Đường càng to, càng hiện đại mà tai nạn như cơm bữa. Toàn tai nạn thảm khốc. Chạy dữ quá mà!".

Chỉ trong tháng 2-2025 đã có hai vụ tai nạn giao thông nghiêm trọng cướp đi sinh mạng của 9 người, làm nhiều người khác bị thương như: vụ tai nạn đêm 8-2 trên quốc lộ 1 đoạn qua thị xã Sông Cầu (Phú Yên) khiến 3 người chết.

Điều đặc biệt là tài xế Phạm Quốc Huy được xác định không đủ điều kiện lái xe khách từ 10 đến 30 chỗ khi chỉ có giấy phép lái xe hạng C. Còn vụ tai nạn xe giường nằm văng vào xe đầu kéo ở Sơn La vào khuya 21-2 khiến 6 người chết, nhiều người bị thương, một lần nữa cho thấy lái xe cẩu thả.

Nguyên nhân chính của hai vụ tai nạn này đều có yếu tố trời mưa, đường trơn và cả hai lái xe đều bị tạm giữ hình sự với cáo buộc không đảm bảo tốc độ an toàn khi điều khiển xe giường nằm.

Trở lại với câu chuyện lái xe Sáu Vinh. Ông nói: "Tui lái xe hơn 30 năm rồi nhờ một câu nói của sư phụ mà chạy ngon lành cho đến khi nghỉ. Đi lơ xe đừ luôn, đến khi có bằng rồi mà tui có chạy liền được đâu.

Tui theo hỏi miết sư phụ căn kiểu gì mà con thấy chiếc xe to hơn con đường mà sư phụ vẫn qua ngọt vậy?". "Căn gì đâu mà căn. Chia đôi đường ra mà chạy. Bên nào có chướng ngại vật thì giảm tốc độ, cần thiết dừng hẳn. Nhường xe người ta qua rồi thì mình đi thôi.

Từ câu nói này mà tui chạy xe an toàn cho đến khi nghỉ. Đường hồi xưa không có vạch kẻ chia đường như giờ. Lái xe phải ước lượng từ tâm đường ra lề phải là phần đường mình.

Giờ lái xe quá khỏe, chỉ cần chạy đúng làn, luôn giữ khoảng cách an toàn với xe phía trước, có chướng ngại vật thì giảm tốc độ hoặc dừng hẳn lại. Muốn chuyển hướng, chuyển làn hay quay đầu thì xi nhan, giảm tốc độ, quan sát trước, sau, phải, trái thấy an toàn thì mới qua.

Lên đèo, xuống dốc quanh co, khuất tầm nhìn, đường lạ, trời mưa đường trơn thì giảm tốc, cứ từ từ mà đi thì làm sao tai nạn được. Đời lái xe sợ nhất là xe hư hỏng, mất phanh, mất lái do sự cố kỹ thuật, nổ lốp trước bất ngờ, hoặc trúng mấy ông chán đời lao vào tự tử... xui rủi gặp những trường hợp đó thì bó tay. Lớp trẻ giờ nó chạy kiểu gì?

Cứ rúc vào đít xe trước, tai nạn hoài mà không rút được kinh nghiệm. Thật ra lái xe giỏi, lái an toàn đâu khó. Bởi mình cũng qua thời trẻ rồi, chiêm nghiệm lại mới thấy. Tui nói lên đây chỉ mong lớp tài trẻ có ăn học hơn tụi tui ngày xưa nên kiềm chế bớt sự háo thắng. Nhất là nghề tài xế. Ai đời thấy xe người ta vượt qua là nóng gáy đua theo chứ không lẽ mình thua nó".

Ông Vinh chia sẻ thêm: "Nhìn lại mới thấy khâm phục những đồng nghiệp ngày xưa như ông Cải, ông Thanh, ông Trung... cũng là lái xe mà họ kín tiếng ít nói, thâm trầm mà sâu sắc. Họ thực sự là những lái xe giỏi mà mình không biết. Ngoài việc giữ gìn cho chiếc xe của mình sáng đẹp về ngoại hình và không dính vào tai nạn, họ còn tính toán lo an toàn cho người khác, xe khác. Những lái xe đó mới thực sự đáng nể.

Ví dụ, thấy con chó, con bò hay người qua đường, qua ngã tư phía trước mặt, trớn xe mình có thể vượt qua an toàn. Nhưng thay vì chạy qua, mấy anh chạy sau khuất xe mình không thấy, sẽ dễ gặp nguy hiểm! Chính vì vậy mà họ đá xi nhan, hoặc xi nhan khẩn cấp báo trước cho xe phía sau biết rồi phanh từ từ dừng xe nhường đường cho người hoặc con vật qua trước.

Trong cái dừng đó không đơn giản chỉ là nhường nhịn, lo cho an toàn của xe sau đâu, mà họ dùng chính chiếc xe của mình che chắn, bảo vệ cho người và mấy con vật phía trước nữa... dễ gì ai hiểu được. Cái tâm, đạo đức, văn hóa giao thông của tài xế là ở chỗ ấy".

Cái tâm, đạo đức của người lái xe phải được đặt ở đúng chỗ là khối óc, trái tim và đúng thời điểm, đúng ngữ cảnh, trên cơ sở tính toán khoa học chính xác.

Như vậy, để có thể lái xe tốt, lái an toàn, có văn hóa, lương tâm, đòi hỏi mỗi lái xe phải có sức khỏe, phải có trình độ nhận thức, phải không ngừng học hỏi, luôn rèn luyện nâng cao trình độ để có đủ tỉnh táo, đủ bản lĩnh đưa ra những cách xử lý sáng suốt nhất.

Đời lái xe ngay những ngày đầu đi học cho đến suốt đời, mỗi người phải liên tục học và rèn giũa 3 yếu tố quan trọng nhất đó là: Quan sát - Phán đoán và Xử lý. Nếu lái xe buộc phải chọn lựa trước những tình huống bất khả kháng thì phương án xử lý cuối cùng của lái xe vẫn là giảm thiểu số người thương vong.