Trước lệnh cấm của phương Tây, Huawei đang tăng cường đầu tư vào các nước đang phát triển cho mảng kinh doanh điện toán đám mây và trí tuệ nhân tạo. Động thái đặt hãng này vào thế đối đầu với các công ty công nghệ Mỹ trong bối cảnh chính quyền Tổng thống Donald Trump tăng cường hạn chế ảnh hưởng của Trung Quốc trong ngành công nghiệp AI.
Huawei đã bán thiết bị viễn thông và điện thoại thông minh tại các thị trường mới nổi từ những năm 1990. Ngày nay, công ty đóng vai trò trung tâm trong nỗ lực phát triển ngành công nghiệp AI tự chủ của Trung Quốc, tự phát triển chip AI, mô hình ngôn ngữ lớn và các giải pháp trung tâm dữ liệu từ hệ thống làm mát đến thiết bị mạng.
Các chuyên gia cho biết mức giá thấp và danh mục sản phẩm đa dạng của Huawei khiến hãng này trở thành đối tác hấp dẫn cho các quốc gia nhỏ hơn khi họ bắt đầu xây dựng cơ sở hạ tầng AI. Tuy nhiên, việc lựa chọn Huawei có nguy cơ gây áp lực chính trị với chính phủ Mỹ - quốc gia vốn ngày càng cảnh giác với tham vọng của Trung Quốc trong cuộc đua AI.
“Chúng ta đang chứng kiến sự phân nhánh của hệ thống AI toàn cầu”, Rebecca Arcesati, chuyên gia nghiên cứu công nghệ Trung Quốc tại Viện Nghiên cứu Trung Quốc Mercator ở Đức, chia sẻ với Rest of World . “Chính phủ Mỹ muốn đảm bảo vị thế thống lĩnh thị trường cho các công ty nội địa, bao gồm các nhà thiết kế chip và các công ty siêu quy mô, để các thị trường đó không bị các công ty Trung Quốc chiếm lĩnh” .
Thị trường cơ sở hạ tầng AI toàn cầu ước tính sẽ đạt mức chi tiêu hàng năm là 200 tỷ đô la vào năm 2028. Các nhà sản xuất chip bao gồm Nvidia và AMD, cũng như các nhà cung cấp dịch vụ đám mây như Google, Amazon và các gã khổng lồ công nghệ Trung Quốc, đang cạnh tranh để giành thị phần lớn hơn.
Những nỗ lực trước đó của chính quyền cựu Tổng thống Joe Biden nhằm ngăn chặn Trung Quốc tiếp cận chip AI của Mỹ chỉ càng khuyến khích Trung Quốc nuôi dưỡng ngành công nghiệp của riêng. Giờ đây, chính quyền ông Trump cũng đang cố gắng ngăn chặn các công ty Trung Quốc giành thị phần trên thị trường AI toàn cầu.
Việc Huawei chuyển hướng sang các nền kinh tế mới nổi diễn ra sau nhiều năm bị phương Tây phản đối. Kể từ năm 2018, Mỹ và một số nước châu Âu đã cấm thiết bị viễn thông của Huawei, viện dẫn lý do lo ngại về an ninh, và kêu gọi các chính phủ khác làm theo. Năm 2019, Mỹ cấm Huawei mua công nghệ Mỹ, cáo buộc tập đoàn này đánh cắp sở hữu trí tuệ và vi phạm lệnh trừng phạt.
Để ứng phó, Huawei đã tập trung vào các thị trường nhỏ hơn, đôi khi tận dụng các thỏa thuận mà chính phủ Trung Quốc đã ký kết trong khuôn khổ dự án Cơ sở hạ tầng Vành đai và Con đường. Từ năm 2024, Huawei đã hỗ trợ Algeria xây dựng một trung tâm dữ liệu và mở rộng phạm vi phủ sóng đám mây tại Philippines, Ai Cập và Nigeria. Tại tất cả các quốc gia thường bị công ty Mỹ bỏ qua này, Huawei đã tìm thấy kho báu.
Theo các chuyên gia, sức cạnh tranh của Huawei đến từ kinh nghiệm tại các thị trường mới nổi và khả năng cung cấp các sản phẩm tích hợp, bao gồm chip, dịch vụ đám mây và nền tảng học máy. “Huawei có dịch vụ tích hợp này, và mức giá có thể khiến dịch vụ này hấp dẫn hơn đối với các quốc gia ở Nam bán cầu, những nơi không có tiềm lực tài chính mạnh như các nền kinh tế tiên tiến”, một chuyên gia nói.
“Điều Huawei cần nhất lúc này là khách hàng. Khi khách hàng phản hồi nhiều hơn, Huawei có thể tinh chỉnh phần mềm và phần cứng của mình”, Ray Wang, giám đốc nghiên cứu tại The Futurum Group, một công ty tư vấn công nghệ, chia sẻ với Rest of World . Ông cho biết, lượng khách hàng đông đảo của Nvidia là một yếu tố quan trọng góp phần vào khả năng đổi mới của công ty. “Không ai trên thế giới giỏi bằng Nvidia. Nhưng điều quan trọng là, bạn phải tham gia thị trường, dần dần có được khách hàng, tiếp nhận phản hồi và tiếp tục thúc đẩy đổi mới”.
Năm 2019, khi Mỹ bắt đầu áp đặt hàng loạt biện pháp trừng phạt công nghệ, nhiều chuyên gia từng dự đoán Huawei sẽ nhanh chóng tụt lại trong cuộc đua toàn cầu. Không còn quyền tiếp cận các công nghệ lõi từ Mỹ như chip tiên tiến, phần mềm, công cụ thiết kế, hãng công nghệ hàng đầu Trung Quốc được cho là khó lòng duy trì vị thế. Thế nhưng chỉ vài năm sau, những con số kinh doanh mới nhất cho thấy Huawei không chỉ tồn tại mà còn phục hồi mạnh mẽ, chứng minh một chiến lược khôn ngoan: tận dụng triệt để lợi thế từ những thị trường ngoài phương Tây và đẩy mạnh tự chủ công nghệ.
Theo SCMP, doanh thu năm 2024 của Huawei đạt hơn 860 tỷ nhân dân tệ, tương đương 118 tỷ USD, tăng khoảng 22% so với năm trước, mức tăng trưởng mạnh nhất trong vòng 4 năm. Lợi nhuận ròng năm 2023 cũng đã gấp đôi 2022, bất chấp lệnh trừng phạt siết chặt. Đằng sau sự phục hồi đó là sự dịch chuyển chiến lược, khi Huawei không chỉ trông chờ vào mảng smartphone từng là niềm tự hào, mà mở rộng sang dịch vụ đám mây, giải pháp số hóa và đặc biệt là công nghệ xe thông minh.
Như đã đề cập ở trên, để bù đắp khoảng trống do bị loại khỏi nhiều thị trường phương Tây, Huawei tận dụng tối đa lợi thế tại các quốc gia đang phát triển. Châu Á, Trung Đông, châu Phi trở thành những điểm tựa quan trọng, nơi nhu cầu hạ tầng viễn thông giá hợp lý và sẵn sàng chấp nhận các giải pháp từ Trung Quốc. Nhiều chính phủ ở các khu vực này không chịu sức ép lớn từ Mỹ, nhờ đó Huawei vẫn thắng thầu các dự án 5G và thiết bị mạng.
Ngoài ra, Trung Quốc nội địa – thị trường với hơn một tỷ dân – chính là “pháo đài” giúp Huawei trụ vững. Tại đây, hãng tung ra hệ điều hành HarmonyOS thay thế Android, xây dựng AppGallery để thay thế kho ứng dụng Google, đồng thời mở rộng sang thiết bị đeo tay, máy tính bảng, gia dụng thông minh. Những bước đi này tạo thành một hệ sinh thái khép kín, giữ chân người dùng trong không gian công nghệ do chính Huawei kiểm soát.
Không chỉ dừng ở sản phẩm, Huawei còn đặt cược lớn vào nghiên cứu và phát triển. Năm 2023, công ty đã chi gần 23 tỷ USD cho R&D, tương đương 22% tổng doanh thu. Hơn một nửa lực lượng lao động của Huawei làm việc trong bộ phận nghiên cứu, từ chip, phần mềm, điện toán đám mây cho tới trí tuệ nhân tạo. Đây là nỗ lực nhằm giảm tối đa sự phụ thuộc vào các nguồn cung cấp công nghệ Mỹ và tạo nền móng cho sự tự chủ lâu dài.
Sự hồi sinh mà Huawei có được phần lớn nhờ sự hỗ trợ mạnh mẽ từ môi trường chính sách trong nước. Bắc Kinh coi tự chủ công nghệ là chiến lược sống còn và dành nguồn lực khổng lồ để đầu tư vào ngành bán dẫn, viễn thông và trí tuệ nhân tạo. Huawei vì vậy nhận được sự hỗ trợ không nhỏ, từ tài chính, nhân lực đến môi trường pháp lý.
Theo: Rest of World, SCMP
