Thủ tướng Hungary Viktor Orban (Ảnh: EPA)
Cùng với Hungary, CH Czech và Slovakia cũng lựa chọn đứng ngoài cơ chế này, qua đó làm dấy lên những lo ngại mới về sự chia rẽ trong nội bộ EU đối với vấn đề Ukraine.
Phát biểu với báo giới bên lề Hội nghị Thượng đỉnh Hội đồng châu Âu tại Brussels, Thủ tướng Orban cho rằng các nhà lãnh đạo EU đang biện minh cho việc tiếp tục hỗ trợ Kiev bằng cách mô tả Ukraine là một quốc gia nhỏ bé bị tấn công. Theo ông, Ukraine "không hề nhỏ và không hoàn toàn rõ ràng ai là bên đã khởi đầu cuộc chiến", dù thừa nhận đây là quốc gia đã phải hứng chịu bạo lực.
Những phát biểu trên nhanh chóng vấp phải phản ứng từ phía Ukraine. Ngoại trưởng Ukraine Andrii Sybiha cho rằng cách nhìn nhận của Thủ tướng Hungary gợi nhớ tới sự mập mờ của giới lãnh đạo Budapest trước các biến cố lịch sử trong quá khứ. Trong khi đó, Tổng thống Nga Vladimir Putin, tại cuộc họp báo thường niên, tiếp tục khẳng định Moscow không chịu trách nhiệm về các tổn thất nhân mạng, cho rằng chiến dịch quân sự của Nga bắt nguồn từ những diễn biến chính trị nội bộ tại Ukraine.
Tại Hội nghị Thượng đỉnh EU, sau nhiều giờ thảo luận căng thẳng, các nhà lãnh đạo đã đạt được thỏa hiệp về việc vay chung 90 tỷ Euro trên thị trường tài chính để hỗ trợ Ukraine, thay vì sử dụng hơn 200 tỷ Euro tài sản nhà nước Nga đang bị phong tỏa. Phương án "vay bồi thường" dựa trên các tài sản Nga, vốn được xem là chưa từng có tiền lệ, tạm thời bị gác lại do những rủi ro pháp lý và tài chính.
Tuy nhiên, Hungary, CH Czech và Slovakia quyết định không tham gia chương trình vay chung, qua đó củng cố lập trường hoài nghi đối với Ukraine của 3 quốc gia Trung Âu này. Thủ tướng Orban tiết lộ trước thềm hội nghị rằng Tổng thống Putin đã cảnh báo sẽ có biện pháp đáp trả nếu EU sử dụng tài sản Nga để hỗ trợ Ukraine, đồng thời nhấn mạnh Budapest đã "tự bảo vệ mình" bằng việc không tham gia các cơ chế tài chính có thể dẫn tới hệ lụy pháp lý hoặc chính trị.
Dù vậy, nhiều lãnh đạo EU khẳng định thỏa hiệp đạt được vẫn giúp khối duy trì sự ổn định. Thủ tướng Bỉ Bart De Wever cho rằng quyết định vay chung là lựa chọn an toàn, giúp EU tránh chia rẽ và bảo đảm vai trò địa chính trị của châu Âu.
Việc Hungary, Czech và Slovakia đứng ngoài chương trình vay 90 tỷ Euro cho Ukraine cho thấy những khác biệt sâu sắc trong nội bộ EU về cách tiếp cận xung đột Nga - Ukraine, đồng thời đặt ra thách thức đối với nỗ lực duy trì sự đồng thuận của khối trong bối cảnh chiến sự chưa có dấu hiệu hạ nhiệt.
