Khẩn trương tinh giản biên chế, dành ngân sách để phát triển

Khắc phục tình trạng bình quân cào bằng

TS Nguyễn Thị Thiện Trí - Đại học Luật TP.HCM - cho rằng một trong những nguyên nhân khiến bộ máy cồng kềnh là do tổ chức bộ máy nhà nước nói chung còn nặng tính bình quân cào bằng.

"Tức không có sự phân hóa, còn cào bằng trong tổ chức bộ máy quản lý ngành theo chiều dọc. Ví dụ ở các bộ có vụ này, vụ kia tưởng phân hóa nhưng không lớn, ngược lại còn nặng một tâm lý rằng bộ nào cũng muốn bộ máy của mình phình to hết.

Từ đó, dẫn đến việc bộ này chạy theo bộ kia và nếu như nhiều bộ như thế làm cho bộ máy quản lý theo ngành dọc sẽ tăng, quy mô sẽ tăng", bà Trí nói.

* Vậy theo bà, giải pháp phải như thế nào?

- Trước hết phải tiến hành sắp xếp lại hai nhóm cơ quan là cơ quan quản lý ngành và chính quyền địa phương. Với cơ quan quản lý ngành sẽ có hai cách để làm, đầu tiên tiến hành phân hóa lại quy mô tổ chức theo quy mô của ngành, lĩnh vực đó.

Ngành càng lớn cơ quan sẽ lớn, tỉ lệ thuận chứ không có áp dụng mô hình cào bằng.

Cùng với đó nghiên cứu để tiến hành sáp nhập các bộ, cơ quan ngang bộ hoặc các cục, các tổng cục.

Mình cũng từng sáp nhập rồi nhưng mà hiệu quả không cao, để có hiệu quả việc sáp nhập theo hướng tinh giảm đầu mối bên ngoài và tinh giản luôn cả bộ máy bên trong, tránh việc sáp nhập một cách cơ học.

Cơ học tức là nhìn bên ngoài nó giảm đầu mối nhưng thực ra bộ máy của nó phình to bên trong nên không giải quyết được vấn đề.

Muốn tinh giản theo hướng đó phải có một bước quan trọng là tiến hành xã hội hóa một số ngành, lĩnh vực.

Nhà nước sẽ chuyển giao cho xã hội làm bớt để chức năng của quản lý ngành, lĩnh vực thu hẹp lại. Khi thu hẹp lại mới tiến hành tinh giản bộ máy được.

* Còn những bất cập bộ máy ở địa phương sẽ giải quyết ra sao, thưa bà?

- Ở địa phương sẽ tiến hành tổ chức chính quyền địa phương theo quy mô, lãnh thổ và dân cư chứ không tổ chức theo mô hình hiện nay. Tiến hành chuyển giao thẳng cho địa phương trong việc quyết định đối với các cơ quan chuyên môn trực thuộc địa phương.

Đó là các sở và các phòng. Hiện nay sở, phòng trung ương vẫn đang nắm đầu mối trong việc quy định, cho nên có nhiều sở được thành lập một cách máy móc, theo mô hình chung mà không có hoạt động gì.

Mình sẽ tiến hành đưa về cho địa phương, chính địa phương sẽ là nơi quyết định nên có sở nào và không nên có sở nào. Nó sẽ hiệu quả hơn và sát với tình hình của địa phương hơn.

Phương án tiếp theo là tiến hành rà soát lại những bộ máy giúp việc trong hệ thống chính trị. Ví dụ như bộ máy giúp việc của cơ quan, của tổ chức chính trị xã hội rà soát theo hướng tinh giản, gọn nhẹ để phục vụ hoạt động cần thiết.

Nên áp dụng phương án huy động các nguồn lực xã hội cho những hoạt động của tổ chức chính trị xã hội.

Bởi vì về bản chất nó là tổ chức chính trị xã hội mà ngân sách nhà nước đầu tư cho nó nhiều quá thì không thích hợp. Tiếp theo nữa ví dụ đối với đơn vị sự nghiệp và doanh nghiệp nhà nước nên có một phương án thực hiện cơ chế cổ phần hóa một cách mạnh mẽ hơn, làm dứt điểm hơn.

Tinh gọn bộ máy các tổ chức chính trị, xã hội

Một nguyên nhân nữa do ngân sách còn phải chi lương và duy trì hoạt động một bộ máy của tổ chức chính trị xã hội, bộ máy của đơn vị sự nghiệp công lập, bộ máy của doanh nghiệp nhà nước.

Nói 70% ngân sách chi để cho hoạt động cơ quan nhà nước nhưng thực tế hoạt động thuộc về nhà nước không phải chiếm hết 70% mà còn chi cho cả lực lượng này. Trong đó, bộ máy các tổ chức chính trị, xã hội là rất lớn.

Do vậy, cần tính đến việc tinh giản bộ máy các tổ chức chính trị, xã hội để giảm gánh nặng cho ngân sách. Đối với đơn vị sự nghiệp tiến hành tự chủ hoàn toàn, tự chủ 100%, cổ phần hóa các đơn vị sự nghiệp công lập chuyển sang mô hình doanh nghiệp để Nhà nước bớt gánh nặng.