Khủng hoảng quan hệ Trung - Nhật chưa có lối ra

Mâu thuẫn giữa Bắc Kinh và Tokyo sau tuyên bố về Đài Loan của Thủ tướng Nhật Bản Takaichi Sanae đứng trước khả năng bị kéo dài thành màn "đấu khẩu" dai dẳng, không hồi kết khi cả Mỹ và Đài Loan đều đã nhập cuộc.

Trung - Nhật - Ảnh 1.

Thủ tướng Takaichi đối diện thách thức lớn ngay đầu nhiệm kỳ - Ảnh: AFP

Dù có thể dẫn đến những thiệt hại kinh tế khổng lồ, cả Trung Quốc và Nhật Bản đều dường như nhận thấy việc là bên chủ động hạ nhiệt sẽ mang đến nhiều cái hại hơn lợi.

Bắc Kinh liên tục gây sức ép

Ngày 21-11, Trung Quốc tiếp tục lên tiếng kêu gọi bà Takaichi rút lại những tuyên bố về vấn đề Khủng hoảng Trung - Nhật chưa có lối ra - Ảnh 2.Thủ tướng Takaichi xoa dịu Trung Quốc, vẫn giữ lập trường về Đài LoanĐỌC NGAY

"Cưỡng ép là thói quen khó bỏ của Bắc Kinh. Giống như cách Mỹ đã sát cánh bên Nhật Bản trong lệnh cấm hải sản phi lý trước của Trung Quốc, lần này chúng tôi cũng sẽ ở đây ủng hộ đồng minh của mình", ông Glass khẳng định.

Cùng ngày, Phó phát ngôn Nhà Trắng Tommy Pigott tuyên bố trên X: "Cam kết của chúng tôi đối với liên minh Mỹ - Nhật và đối với việc phòng thủ của Nhật Bản, bao gồm cả quần đảo Senkaku do Nhật Bản quản lý, là không lay chuyển. Liên minh Mỹ - Nhật là hòn đá tảng cho hòa bình và an ninh tại khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương.

Chúng tôi kiên quyết phản đối mọi nỗ lực đơn phương nhằm thay đổi nguyên trạng, bao gồm cả việc sử dụng vũ lực hoặc sự ép buộc, tại eo biển Đài Loan, Biển Hoa Đông hay Biển Đông".

Senkaku (Trung Quốc gọi là Điếu Ngư) là quần đảo tranh chấp giữa Tokyo và Bắc Kinh trong nhiều năm qua.

Chưa bên nào muốn xuống thang

Bà Mireya Solis, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu chính sách châu Á tại Viện Brookings (Mỹ), nhận định không ai nghĩ nhiệm kỳ của bà Takaichi bắt đầu bằng một cuộc tranh cãi toàn diện với Trung Quốc. 

Bà cho rằng mức độ nghiêm trọng và đột ngột của cuộc khủng hoảng đã vượt xa dự báo của giới quan sát. Bà Solis nhận định thách thức chính của bà Takaichi lúc này là làm thế nào để giảm leo thang căng thẳng nhưng cũng không tỏ ra khuất phục trước sức ép của Trung Quốc.

Chung nhận định, Hãng tin Bloomberg khẳng định bà Takaichi đang không có dấu hiệu và cũng không có lý do nhượng bộ. Kết quả khảo sát chính thức của Kyodo News gần đây cho thấy mức độ ủng hộ của bà Takaichi ở ngưỡng 70%. Thậm chí một số khảo sát còn cho ra kết quả lên đến 80%, đều là những ngưỡng cao lịch sử trên chính trường Nhật Bản.

Kết quả này đặc biệt có ý nghĩa khi Đảng Dân chủ tự do (LDP) cầm quyền và các đời Thủ tướng Nhật Bản gần đây liên tục không được lòng dân chúng. Do đó chỉ một hành động yếu đuối hay nhân nhượng lúc này cũng có thể ảnh hưởng đến sự nghiệp chính trị của bà Takaichi.

"Bất kỳ động thái rút lại tuyên bố nào theo yêu cầu của Bắc Kinh đều sẽ bị những người ủng hộ xem là sự yếu kém về chính trị, đồng thời có nguy cơ làm mất lòng phe bảo thủ cánh hữu vốn là nguồn hậu thuẫn chính của bà", nhà kinh tế Kimura Taro bình luận trên Bloomberg.

Tuy nhiên bà Takaichi cũng không có ý định đẩy vụ việc đi xa. "Vào cuối tháng trước, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình và tôi đã xác nhận định hướng chung về việc thúc đẩy toàn diện mối quan hệ chiến lược cùng có lợi và xây dựng một mối quan hệ ổn định, mang tính xây dựng" - bà chia sẻ về mối quan hệ với Trung Quốc hôm 21-11. 

Tuy nhiên, bà vẫn nhấn mạnh "Lập trường của Chính phủ Nhật Bản về Đài Loan vẫn không thay đổi", đồng nghĩa với việc kiên quyết không rút lại bình luận về vấn đề Đài Loan theo yêu cầu của Bắc Kinh.

Bắc Kinh và Tokyo gần như chưa có lý do để chủ động lập tức xuống thang căng thẳng. Điều này càng khó khi Đảng LDP đã mất đi đảng "chị em" Komeito - kênh liên lạc trung gian hiệu quả giữa đảng này và giới lãnh đạo Trung Quốc trong nhiều năm qua.

Đài Loan lên tiếng

Không chỉ Mỹ, giới lãnh đạo Đài Loan cũng có những động thái bênh vực Tokyo trong ngày 20-11. Không lâu sau khi lệnh cấm nhập khẩu hải sản Nhật Bản được công bố, lãnh đạo Đài Loan Lại Thanh Đức đã đăng tải bức ảnh dùng bữa với sushi và canh miso - hai đặc sản nổi tiếng cả xứ Phù Tang.

Ông Lại chia sẻ các món trong ảnh gồm cá cam nhập từ tỉnh Kagoshima và sò điệp từ Hokkaido của Nhật.

Cùng ngày, lãnh đạo cơ quan đối ngoại của hòn đảo Lâm Giai Long cũng lên tiếng kêu gọi người dân Đài Loan đi du lịch hoặc mua sắm đồ dùng Nhật Bản.

Khủng hoảng Trung - Nhật chưa có lối ra - Ảnh 2.Trung Quốc gây áp lực mạnh hơn với Nhật, Mỹ nhảy vào cuộc

Trung Quốc tiếp tục bác tuyên bố 'không đổi lập trường' của Nhật Bản về Đài Loan, yêu cầu Thủ tướng Takaichi Sanae phải rút lại phát biểu gây tranh cãi, trong bối cảnh căng thẳng song phương ngày càng leo thang.

Đọc tiếp Về trang Chủ đề