Làng nhỏ có 343 liệt sĩ, hơn 100 Mẹ Việt Nam anh hùng

10:00 15/04/2025

'Gia đình chúng tôi có 14 liệt sĩ, nếu giỗ riêng từng ngày thì không đủ điều kiện nên anh em thống nhất giỗ chung vào ngày 27-7 cho tất cả'...

Danh sách thật dài các liệt sĩ, mẹ Việt Nam anh hùng phường Điện Nam Bắc - Ảnh: B.D.

Sống đến hôm nay, chứng kiến làng quê mênh mông cát trắng và mùi khét của bom đạn ngày xưa, những người từng trải nhất thôn Cẩm Sa (phường Điện Nam Bắc, huyện Điện Bàn, Quảng Nam) cũng không thể tin rằng hòa bình đã tạo ra sự chữa lành như phép màu đổi thay quê hương.

"Đêm đó là ngày mùng 8 tháng Chạp năm Mậu Thân 1968, đại bác giội từ Cồn Khe (nay là ngã tư Điện Ngọc) vào làng. Tôi nghe tiếng trẻ con khóc..." - ông Nguyễn Văn Phước, 67 tuổi, nhân chứng chiến tranh ở khối phố Cẩm Sa (làng Cẩm Sa), rưng rưng kể về những ngày chiến tranh khốc liệt.

Ra ngõ gặp anh hùng

Ông Phước kể thêm: "Sáng hôm sau cả làng rùng rùng lính "mãnh hổ, rồng xanh" (biệt danh lính Hàn Quốc) súng ống lăm lăm. Trẻ con bu theo mẹ, người già bưng thúng quang gánh rời bỏ quê hương qua bên kia sông để về nơi tránh trú. Chúng tôi nghĩ quê hương mình đã tàn lụi, nào đâu được như ngày hôm nay".

Cẩm Sa giờ là khối phố nhưng cái tên đó vẫn mãi là ngôi làng bi tráng, kiên cường ở Quảng Nam. Chỉ một ngôi làng nhỏ như Cẩm Sa mà có 343 liệt sĩ, hơn 100

Lá cờ Tổ quốc luôn được giữ tươi mới trước nhà thờ các liệt sĩ trong gia đình ông Phước

Bia thờ vẫn thêm những dòng chữ bi tráng

Nằm ngay trung tâm Khu công nghiệp Điện Nam - Điện Ngọc, trụ sở UBND xã Điện Nam Bắc sát bên một đài tưởng niệm các anh hùng liệt sĩ. Khuôn viên nơi linh thiêng này nằm hẳn trong khu đất xã, mỗi ngày các gian thờ đều được giữ ấm khói nhang.

Chúng tôi rưng rưng trước một tấm bia lớn đặt ngay sau lư hương đài tưởng niệm. Không phải bởi sự bề thế mà gần như bia tràn những dòng chữ nhỏ li ti khắc kín tên tuổi từng anh hùng liệt sĩ và các Mẹ Việt Nam anh hùng. Hàng chữ Mẹ Việt Nam anh hùng được khắc lên trên, phía dưới là các con. 

Tổng cộng có hơn 700 liệt sĩ, hơn 200 Mẹ Việt Nam anh hùng (tới nay bốn mẹ còn sống) cùng 10 Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân ở phường Điện Nam Bắc.

Ông Trần Vĩnh Lộc tâm sự tấm bia ghi danh gần như mỗi năm lại kín thêm. Có những liệt sĩ, Mẹ Việt Nam anh hùng trước đây chưa có tên nhưng sau khi hồ sơ chính sách được làm xong thì Nhà nước có quyết định truy tặng.

Để có tên đầy đủ, những tấm bia mới được làm rồi dựng vào tấm bia lớn. Phường Điện Nam Bắc có bốn thôn, Cẩm Sa là nơi có nhiều liệt sĩ nhất với 343 liệt sĩ, thôn 2A có 231 liệt sĩ, thôn Bình Ninh có 172 liệt sĩ và thôn Phong Hồ Tây có 31 liệt sĩ.

Theo ông Lộc, hiện nay Điện Nam Bắc còn đang có hàng ngàn thương, bệnh binh và gia đình chính sách. Dịp 27-7 là khoảng thời gian đặc biệt nhất khi gần như cả xã tập trung cho các hoạt động tri ân, đền ơn đáp nghĩa.

Cũng trong thời gian này, các đoàn viếng thăm từ trung ương đến tỉnh, huyện đổ về Điện Nam Bắc liên tục, có những ngày đường xe đậu chật kín vì gia đình nào cũng thờ phụng liệt sĩ.

Nhiều năm qua, Điện Nam Bắc cũng có một ngày giỗ chung rất đặc biệt vào ngày 27-7. Vào ngày này, các dòng tộc, nhà thờ đồng loạt nổi trống, con cháu tề tựu đông đủ để dâng hương làm lễ cúng chung cho những người đã mất. Nhiều gia đình bị bom đạn "xóa tên" cả dòng họ, không còn người kế tục cũng được bà con chòm xóm hương khói, làm lễ chung.

"Gia đình chúng tôi có 14 liệt sĩ, nếu giỗ riêng từng ngày thì không đủ điều kiện nên anh em thống nhất giỗ chung vào ngày 27-7 cho tất cả", ông Phước rưng rưng.

Ông Phước thắp hương cho những người đã nằm xuống vì hòa bình

Hơn 70 năm sau ngày hy sinh, di vật liệt sĩ được bàn giao về gia đình

Cục Chính sách - Xã hội đã bàn giao di vật, kỷ vật của 3 liệt sĩ cho gia đình liệt sĩ tại huyện Triệu Phong và Hải Lăng, sau hơn 70 năm ngày hy sinh.