Các mốc thời gian sáp nhập cấp tỉnh và cấp xã, bỏ cấp huyện
Đề án sắp xếp bộ máy, sáp nhập tỉnh, thành, bỏ cấp huyện đang được Chính phủ xây dựng, hoàn thiện, đây cũng là chủ đề được nhiều người dân quan tâm trong thời gian vừa qua.
Để việc sắp xếp bộ máy diễn ra nhanh chóng, thận trọng và sớm đi vào hoạt động, trong một tháng qua, liên tiếp các cuộc họp, chỉ đạo từ trung ương tới địa phương.
Trong đó, khởi đầu là Kết luận 126-KL/TW ngày 14/2/2025 của Bộ Chính trị, Ban Bí thư về một số nội dung, nhiệm vụ tiếp tục sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị năm 2025. Trong đó, có yêu cầu nghiên cứu định hướng tiếp tục sắp xếp bỏ cấp hành chính trung gian (cấp huyện); định hướng sáp nhập một số đơn vị hành chính cấp tỉnh.
Tiếp đến là Kết luận 127-KL/TW về triển khai nghiên cứu, đề xuất tiếp tục sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị, Bộ Chính trị, Ban Bí thư giao Đảng uỷ Chính phủ khẩn trương triển khai thực hiện, bảo đảm tiến độ.
Cụ thể, Đảng ủy Chính phủ xây dựng Đề án về sắp xếp, tổ chức lại đơn vị hành chính các cấp và xây dựng mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp. Báo cáo Bộ Chính trị cho chủ trương trước khi xin ý kiến các cấp uỷ, tổ chức đảng trước ngày 9/3.
Đảng ủy Chính phủ thảo luận về việc sáp nhập, sắp xếp, tổ chức lại đơn vị hành chính các cấp, ngày 5.3.2025. Ảnh: VGP/Nhật Bắc
Đến ngày 14/3, Bộ Chính trị họp thống nhất chủ trương Đề án về sắp xếp, tổ chức lại đơn vị hành chính các cấp và xây dựng mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp.
Đảng uỷ Chính phủ gửi xin ý kiến của các tỉnh uỷ, thành uỷ, đảng uỷ trực thuộc Trung ương, các cơ quan, tổ chức, ban đảng Trung ương, hoàn thiện đề án, báo cáo Bộ Chính trị, Ban Bí thư trước ngày 27/3.
Tiếp thu ý kiến Bộ Chính trị, Ban Bí thư, ý kiến các cơ quan, hoàn thiện đề án, tờ trình; trình Ban Chấp hành Trung ương Đảng (qua Ban Tổ chức Trung ương) trước ngày 7/4.
Sau Hội nghị Trung ương sẽ có một hội nghị toàn quốc để triển khai sáp nhập đơn vị hành chính cấp tỉnh và sắp xếp lại đơn vị hành chính cấp xã.
Liên quan đến lộ trình sửa Hiến pháp, ngày 17/3, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn trong phiên họp của Ban Thường vụ Đảng ủy Quốc hội cho biết, trong tháng 4, Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ họp để quyết định việc sắp xếp, sáp nhập các xã.
Đến đầu tháng 5, Quốc hội sẽ họp để tiến hành các quy trình sửa Hiến pháp và quyết định sáp nhập các tỉnh, thành. Khi Hiến pháp mới có hiệu lực, các đơn vị hành chính sẽ được sắp xếp, hợp nhất chính thức.
Về mốc thời gian mới nhất liên quan đến việc sáp nhập tỉnh, thành, ngày 18/3 tại phiên họp thứ nhất của Ban Chỉ đạo của Chính phủ về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số và Đề án 06, Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà đã đưa ra một số lộ trình quan trọng:
Cụ thể hoàn thành toàn bộ việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã trước ngày 30/6 để đến ngày 1/7, các đơn vị hành chính cấp xã được vận hành theo tổ chức mới.
Hoàn thiện việc sáp nhập đơn vị hành chính cấp tỉnh hoàn thành trước ngày 30/8 để có thể thực hiện được ngay việc vận hành đơn vị hành chính cấp tỉnh bắt đầu từ ngày 1/9.
Sửa Hiến pháp là quy trình quan trọng trong quá trình sáp nhập tỉnh, thành
PGS.TS Tô Văn Hòa, Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Luật Hà Nội cho biết, với chủ trương bỏ đơn vị hành chính cấp huyện, cần nghiên cứu và sửa đổi hai điều quan trọng trong Hiến pháp 2013, đó là Điều 110 và Điều 111 trong Chương 9 về chính quyền địa phương.
Về Điều 110, ông đề xuất sửa đổi, bổ sung theo hướng quy định rằng Việt Nam sẽ gồm hai cấp đơn vị hành chính: cấp tỉnh, bao gồm tỉnh và thành phố trực thuộc Trung ương; và cấp cơ sở, hay cấp xã, bao gồm các xã, thành phố, thị xã ở tỉnh; xã, thành phố, thị xã và nội đô ở thành phố trực thuộc Trung ương.
Đối với Điều 111 về tổ chức chính quyền địa phương, ông Hòa chia sẻ trên tờ VOV rằng, cần sửa đổi theo hướng quy định mọi đơn vị hành chính đều phải thành lập chính quyền địa phương, bao gồm cả Hội đồng Nhân dân (HĐND) và Ủy ban Nhân dân (UBND). Không nên phân biệt giữa chính quyền địa phương và “cấp chính quyền địa phương” vì đã là chính quyền địa phương thì phải có đầy đủ cơ cấu HĐND và UBND.
Hiến pháp 2013 của Việt Nam hiện đang phân định hệ thống hành chính thành ba cấp: cấp tỉnh, cấp huyện và cấp xã. Bên cạnh đó, còn có các đơn vị hành chính đặc biệt do Quốc hội thành lập. Việc thành lập, giải thể, nhập, chia và điều chỉnh địa giới các đơn vị hành chính phải thực hiện theo quy trình, thủ tục luật định và lấy ý kiến từ nhân dân địa phương.
Sửa Hiến pháp là quy trình quan trọng trong quá trình sáp nhập tỉnh, thành ở Việt Nam. Ảnh minh họa: VGP
Theo Điều 96 của Hiến pháp, Chính phủ có trách nhiệm trình Quốc hội quyết định các vấn đề liên quan đến thành lập, giải thể, nhập, chia và điều chỉnh địa giới hành chính của các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, và các đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt. Đối với các đơn vị hành chính dưới tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, thẩm quyền quyết định thuộc về Ủy ban Thường vụ Quốc hội sau khi Chính phủ đã trình đề nghị...
Dự kiến, một số điều của Hiến pháp 2013 sẽ được sửa đổi tại Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV, dự kiến khai mạc vào tháng 5/2025. Những sửa đổi này nhằm tạo điều kiện cho việc hoàn thiện hệ thống hành chính địa phương, đảm bảo tính linh hoạt và hiệu quả trong công tác quản lý hành chính, đồng thời phù hợp với sự phát triển của đất nước.
