Lời giải nào cho bảng giá đất?

Tại cuộc họp ngày 10-9, Phó thủ tướng Trần Hồng Hà cho rằng cần duy trì chu kỳ ban hành bảng giá đất 5 năm kèm hệ số điều chỉnh theo biến động thị trường.

bảng giá đất - Ảnh 1.

Dự án bất động sản ở TP.HCM - Ảnh: QUANG ĐỊNH

Cách tiếp cận này giữ được sự ổn định cần thiết, đồng thời phản ánh phần nào chuyển động thực tế. Nhưng nếu chỉ dừng ở kỹ thuật điều chỉnh thì bài toán bất cập vẫn còn đó: Duy trì bảng giá đất 5 năm/lần, sắp tháo gỡ vướng mắc chuyển đất nông nghiệp sang đất ởTP.HCM duyệt kinh phí xây dựng bảng giá đất mới hơn 16 tỉ đồngBỏ bảng giá đất hằng năm: Giá nhà có hạ nhiệt?

Nhưng khi áp dụng vào nghĩa vụ tài chính lúc người dân chuyển mục đích sử dụng (chẳng hạn từ đất nông nghiệp sang đất ở) lại nảy sinh bất cập. Nhà nước hiện thu 100% chênh lệch theo bảng giá đất, không phân biệt trong hay ngoài hạn mức.

Điều này khiến người dân như phải "mua đất lần hai" chính trên mảnh đất mà mình đã sở hữu quyền sử dụng.

Với doanh nghiệp, chi phí đất tăng vọt kéo theo giá nhà, giá thuê mặt bằng và cả chi phí sản xuất kinh doanh cũng tăng. Thực tế nhiều dự án đình trệ hoặc đội giá một phần cũng vì chính sách này.

Nhiều đại biểu Quốc hội cũng từng băn khoăn: người dân khi bị thu hồi đất thì luôn mong bồi thường cao, trong khi chuyển mục đích thì lại muốn đóng thấp.

Tuy nhiên, cần thấy rõ bản chất: bồi thường là Nhà nước lấy đi quyền sử dụng đất của người dân, còn chuyển mục đích là người dân phát triển quyền đó theo nhu cầu chính đáng.

Vì vậy không thể áp một công thức giống nhau cho hai tình huống hoàn toàn khác. Không chỉ người dân mà doanh nghiệp cũng vướng không ít.

Chính sách yêu cầu dự án bất động sản phải có 100% đất ở mới được triển khai, trong khi việc Nhà nước thu hồi tạo quỹ đất sạch theo quy hoạch lại không theo kịp.

Doanh nghiệp buộc phải xoay xở trong cơ chế thỏa thuận với người dân nhưng lại gặp rào cản pháp lý. Hệ quả là quỹ đất khan hiếm, dự án chậm triển khai, còn giá bất động sản luôn neo ở mức cao.

Để tháo gỡ bài toán bảng giá đất, điều quan trọng là thay đổi cách tiếp cận. Nhà nước nên xác định tiền sử dụng đất khi chuyển mục đích chỉ là khoản thu lợi tức từ giá trị tăng thêm, chứ không phải thu toàn bộ giá trị chênh lệch.

Có thể tính theo một tỉ lệ phần trăm phù hợp - vừa đảm bảo ngân sách, vừa chia sẻ lợi ích với người sử dụng đất. Một hướng đi khác là đẩy mạnh công cụ thuế sử dụng đất lũy tiến thay vì dồn hết vào khoản tiền một lần khi chuyển mục đích.

Chính sách đất đai luôn là chiếc van điều tiết quan hệ giữa Nhà nước, người dân và doanh nghiệp. Nếu van quá chặt, dòng chảy nguồn lực sẽ tắc nghẽn.

Ngược lại, nếu quá lỏng, ngân sách nhà nước sẽ thất thu và bất bình đẳng dễ phát sinh. Bài toán bảng giá đất vì thế không thể giải bằng những mảnh vá kỹ thuật, mà cần một tư duy đột phá, cân bằng lợi ích.

Khi Quốc hội bàn về sửa luật lần này, điều người dân và doanh nghiệp kỳ vọng là tiền sử dụng đất không còn là gánh nặng, bảng giá đất thật sự là công cụ quản lý minh bạch, còn nguồn thu từ đất trở thành trụ cột bền vững cho ngân sách.

Lời giải nào cho bảng giá đất? - Ảnh 1.Duy trì bảng giá đất 5 năm/lần, sắp tháo gỡ vướng mắc chuyển đất nông nghiệp sang đất ở

Chiều 10-9, Phó thủ tướng Trần Hồng Hà chủ trì cuộc họp nghe báo cáo tiếp thu ý kiến thành viên Chính phủ đối với dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đất đai năm 2024 (dự thảo luật).

Đọc tiếp Về trang Chủ đề