Lượng chip Nvidia tỷ USD được buôn lậu sang Trung Quốc như thế nào

Siêu chip Nvidia GB200. Ảnh: Bloomberg.

Theo nguồn tin của FT, lượng lớn chip AI tiên tiến của Nvidia, trị giá ít nhất 1 tỷ USD đã được chuyển đến Trung Quốc chỉ 3 tháng sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump thắt chặt lệnh hạn chế xuất khẩu. Điều này cho thấy kẽ hở trong chính sách được Mỹ đưa ra để kiềm chế tham vọng công nghệ cao của Trung Quốc.

Bài phân tích dựa trên hàng chục hợp đồng bán hàng, hồ sơ công ty và nguồn tin thân cận. Theo FT, Nvidia B200 là chip có doanh số và nhu cầu cao nhất trên thị trường chợ đen Trung Quốc.

Nhà phân phối Trung Quốc đã bán B200 cho bên cung cấp trung tâm dữ liệu AI trong nước kể từ tháng 5. Điều này diễn ra ngay sau khi chính quyền ông Trump có động thái ngăn chặn bán H20, phiên bản được Nvidia sản xuất riêng để tuân thủ lệnh hạn chế của chính quyền tiền nhiệm Joe Biden.

Nhu cầu cao, doanh thu lớn

Theo các luật sư, việc nhận và bán chip Nvidia tại Trung Quốc vẫn hợp pháp, miễn là đóng thuế biên giới liên quan. Tuy nhiên, các bên bán và gửi chip đến Trung Quốc sẽ vi phạm quy định của Mỹ.

Giữa tháng 7, CEO Nvidia Jensen Huang cho biết chính quyền ông Trump sẽ cho phép bán chip H20 đến Trung Quốc. Trong 3 tháng trước đó, các nhà phân phối từ tỉnh Quảng Đông, Chiết Giang và An Huy đã bán chip B200, cùng những model bị cấm như H100 và H200.

Các hợp đồng được FT tham khảo cho thấy tổng doanh số bán chip trong giai đoạn này đạt hơn 1 tỷ USD. Trong khi đó, Nvidia luôn khẳng định “không có bằng chứng về việc chuyển hướng chip AI”, không có dấu hiệu về việc công ty liên quan, hoặc phát hiện việc bán chip AI bị cấm sang Trung Quốc.

Một công ty có trụ sở tại An Huy, tên gọi mang nghĩa “Gate of the Era” (tạm dịch: Cánh cổng thời đại) là một trong những nhà cung cấp chip B200 lớn nhất Trung Quốc.

Theo FT, công ty mới thành lập từ tháng 2, thuộc sở hữu hoàn toàn của một tập đoàn cùng tên, được đăng ký cấp phép cùng ngày và trụ sở tại Thượng Hải.

Chip được lắp sẵn vào tủ rack, mỗi rack chứa 8 chip B200, cùng các linh kiện và phần mềm để kết nối trực tiếp vào trung tâm dữ liệu. Mỗi rack có kích thước tương đương vali cỡ lớn, khối lượng gần 150 kg tính cả thùng đóng gói.

Giá thị trường hiện dao động từ 3-3,5 triệu nhân dân tệ (489.000 USD) mỗi rack, thấp hơn so với 4 triệu nhân dân tệ vào giữa tháng 5, và cao hơn khoảng 50% giá bán trung bình sản phẩm tương tự tại Mỹ.

CEO Nvidia Jensen Huang. Ảnh: Reuters.

Kể từ tháng 5, Gate of the Era đã nhận ít nhất 2 lô hàng, mỗi lô gồm hàng trăm rack B200. Công ty bán chúng trực tiếp (hoặc gián tiếp qua nhà phân phối thứ cấp) cho đơn vị cung cấp trung tâm dữ liệu và những bên khác. Gate of the Era và các công ty liên kết ước tính đã bán gần 400 triệu USD sản phẩm trên.

Gate of the Era liệt kê nhà cung cấp giải pháp AI mang tên China Century (Huajiyuan trong tiếng Trung) là cổ đông lớn nhất.

Cũng đặt trụ sở tại Thượng Hải, China Century tuyên bố có phòng lab ở Thung lũng Silicon và một trung tâm chuỗi cung ứng tại Singapore, đồng thời sử dụng công cụ dữ liệu để xây dựng “thế kỷ mới của một Trung Quốc thông minh”,

China Century tuyên bố có hơn 100 đối tác kinh doanh. Những cái tên như AliCloud, Huoshan Cloud của ByteDance, Baidu Cloud được liệt kê là "đối tác đáng tin cậy" trên website công ty.

Khi được FT liên hệ, China Century khẳng định “không có bất cứ hoạt động kinh doanh liên quan chip Nvidia”, và không mua chip từ công ty này. Trụ sở công ty không có người làm việc, trong khi người đại diện Gate of the Era từ chối bình luận qua điện thoại.

Hàng nhiều "như chợ hải sản"

Theo nguồn tin trong ngành, thông số kỹ thuật và hình ảnh bao bì cho thấy nhiều chip B200 có nguồn gốc từ Supermicro, công ty Mỹ chuyên lắp ráp, cung cấp giải pháp chip cho trung tâm dữ liệu.

Không có thông tin cho thấy Supermicro liên quan hoặc biết về việc sản phẩm bị buôn lậu vào Trung Quốc. Nói với FT, đại diện công ty khẳng định “tuân thủ tất cả yêu cầu kiểm soát của Mỹ về việc bán và xuất khẩu hệ thống GPU”.

“Các biện pháp xuất khẩu sẽ không thể cản sản phẩm Nvidia tiên tiến nhất bước vào Trung Quốc. Điều đó chỉ mang lại sự kém hiệu quả và lợi nhuận khổng lồ cho các bên liên quan chấp nhận rủi ro”, đại diện một trung tâm dữ liệu ở Trung Quốc cho biết.

Logo Nvidia. Ảnh: Reuters.

Một số nhà phân phối Trung Quốc công khai quảng cáo trên mạng xã hội các sản phẩm như B200 với logo Supermicro trên gói hàng. Dù vậy, chưa thể xác nhận những thiết bị trên đã được bán hay chưa.

Ngoài B200, nhiều loại chip Nvidia bị hạn chế khác như H200, H100 và 5090 cũng được quảng cáo công khai trên các mạng xã hội Trung Quốc như Douyin và Xiaohongshu.

“Giống ngôi chợ hải sản vậy. Không hề thiếu hàng”, một nhà phân phối cho biết.

Theo những người trong ngành, B200 có nhu cầu cao nhờ hiệu năng, giá trị và khả năng bảo trì tương đối dễ dàng so với những dòng chip phức tạp hơn như Grace Backwell.

Luôn có đường vận chuyển

Không chỉ B200, rack GB200 AI, chứa các sản phẩm cao cấp nhất của Nvidia, cũng xuất hiện tại Trung Quốc bất chấp lệnh kiểm soát xuất khẩu của Mỹ.

Một nhà phân phối tuyên bố đã bán được 10 rack GB200 với giá gần 40 triệu nhân dân tệ (5,6 triệu USD) mỗi bộ. Trên mạng xã hội, nhiều nhà phân phối đều công khai giá và tình trạng hàng “có thể nhận tại chỗ”.

Một số nhà phân phối thậm chí quảng cáo B300, bản nâng cấp dự kiến được Nvidia sản xuất hàng loạt vào quý IV. Do bản chất sản phẩm, các công ty AI lớn của Trung Quốc không thể đặt hàng chip, lắp đặt và bảo trì theo cách thông thường.

Với việc lệnh kiểm soát xuất khẩu chip H20 được dỡ bỏ, nhiều công ty công nghệ Trung Quốc dự kiến tiếp tục mua phiên bản này với số lượng lớn, dù hiệu năng H20 kém hơn so với các model bị cấm như B200.

Nvidia B200. Ảnh: Nvidia.

Theo nhiều nhà phân phối, doanh số B200 và các chip Nvidia bị hạn chế trên thị trường chợ đen giảm đáng kể từ khi lệnh cấm H20 được nới lỏng.

“Mọi người đang cân nhắc lựa chọn khi H20 được bán trở lại. Tuy nhiên, nhu cầu với những sản phẩm tiên tiến nhất vẫn cao”, một nhà phân phối cho biết.

Nhiều chuyên gia trong ngành cho rằng các tập đoàn Trung Quốc mua chip Nvidia bị cấm từ một số nước Đông Nam Á.

2 nguồn tin của FT cho biết Bộ Thương mại Mỹ đang thảo luận bổ sung biện pháp kiểm soát xuất khẩu sản phẩm AI tiên tiến sang các quốc gia như Thái Lan từ tháng 9. Quy định này chủ yếu nhắm vào các bên Trung Quốc mua chip lậu.

Đầu tháng 7, Malaysia đã thắt chặt xuất khẩu chip AI tiên tiến sang những khu vực khác, đặc biệt là Trung Quốc. Nguồn tin cho biết nhiều bên đang đổ xô mua chip trước khi quy định có hiệu lực.

Kể cả những con đường này bị đóng cửa, người trong ngành cho biết con đường vận chuyển mới sẽ xuất hiện. Trong đó, nguồn cung đến từ các nước châu Âu không nằm trong danh sách hạn chế.

“Lịch sử đã chứng minh nhiều lần rằng với lợi nhuận khổng lồ, các bên sẽ luôn tìm ra cách”, một nhà phân phối tại Trung Quốc nhấn mạnh.