Thực tế sau nhiều lần sáp nhập, chia tách tỉnh cho thấy, các tiêu chí lựa chọn tên gọi hay trung tâm hành chính mới cần phải được tính toán kỹ lưỡng, thận trọng.
Ý kiến chuyên gia cho rằng, mỗi thời điểm, mỗi giai đoạn sẽ đặt ra những yêu cầu khác nhau. Bên cạnh việc kế thừa lịch sử, kinh nghiệm tốt từ những lần sáp nhập trước, cần có sự đột phá, đổi mới tư duy và lựa chọn phù hợp nhất với bối cảnh hiện tại.
“Cần sự hy sinh để phục vụ cho phát triển chung của đất nước”
Trao đổi với báo chí, KTS Trần Ngọc Chính, nguyên Thứ trưởng Bộ Xây dựng, Chủ tịch Hội Quy hoạch phát triển đô thị Việt Nam cho rằng, việc lựa chọn tên gọi của một tỉnh để đặt cho tỉnh mới sáp nhập phải giúp giữ lại tên có giá trị, thương hiệu trong nước và quốc tế, đồng thời, giảm bớt việc phải thay đổi giấy tờ, thủ tục hành chính sau này bởi một phần người dân sẽ không phải thay đổi giấy tờ theo tên mới.
Theo KTS Trần Ngọc Chính, tên gọi của các địa phương mang rất nhiều ý nghĩa về giá trị, lịch sử, văn hóa và truyền thống, nhưng cũng cần gắn với hiện tại và cân nhắc nhu cầu phát triển chung.
Mặt khác, không nên chọn phương án ghép tên các địa phương sáp nhập vì không phải tên gọi nào cũng hợp lý.
KTS Trần Ngọc Chính, nguyên Thứ trưởng Bộ Xây dựng, Chủ tịch Hội Quy hoạch phát triển đô thị Việt Nam.
“Tên địa phương nào cũng đều có ý nghĩa lớn và quan trọng như nhau, nhưng khi sáp nhập lại, cần chọn tên mang giá trị, thương hiệu trong nước và quốc tế. Ví dụ, tới đây nếu sáp nhập Cà Mau và Bạc Liêu, theo tôi nên giữ tên Cà Mau vì địa danh này gắn liền với cực Nam của Tổ quốc”, ông Chính nêu ý kiến.
Cũng theo ông Chính, với tâm lý tự nhiên, khi sáp nhập tỉnh thành mới, buộc phải thay đổi và mất đi tên gọi địa phương từng quen thuộc, đa phần người dân ở địa phương sẽ tâm tư. Do vậy, sẽ cần sự hy sinh để phục vụ cho phát triển chung của đất nước.
“Như trước đây khi Hà Tây nhập vào Hà Nội, đã có rất nhiều ý kiến phản bác việc bỏ tên Hà Tây. Nhiều ý kiến cho rằng, Hà Tây là tỉnh lớn có nền văn hóa xứ Đoài, đóng góp không nhỏ về thương mại, dịch vụ. Song, sau một thời gian sáp nhập và lấy tên gọi chung là Hà Nội, đời sống người dân thay đổi, không gian mở rộng, bản thân người dân cảm nhận được sự đổi mới, phát triển, dần dà sẽ thấu hiểu”, ông Chính nói.
Chọn trung tâm hành chính hiện đại, là đô thị đang phát triển
Thực hiện sáp nhập 2-3 tỉnh, việc lựa chọn trung tâm hành chính mới cũng là vấn đề được dư luận quan tâm, đặc biệt là đội ngũ cán bộ, công chức.
Trước những băn khoăn này, nguyên Thứ trưởng Bộ Xây dựng, Chủ tịch Hội Quy hoạch phát triển đô thị Việt Nam Trần Ngọc Chính cho rằng, đặt trung tâm hành chính mới tại đô thị phát triển và hiện đại nhất trong số các tỉnh nhập lại là một trong những tiêu chí để cân nhắc. Đến nay, rất nhiều tỉnh phát triển các trung tâm hành chính hiện đại, do đó, việc chọn những trung tâm hành chính sẵn có đó sẽ giúp giảm bớt lãng phí.
Ngoài ra, phải tính đến vị trí địa lý, lựa chọn địa điểm gần đường cao tốc, sân bay, bến cảng… bởi trung tâm hành chính không chỉ phục vụ riêng người dân trong tỉnh, mà còn phục vụ các hoạt động đối ngoại. Hay lựa chọn vị trí trung tâm của các tỉnh được sáp nhập lại.
Theo đó, có một số tiêu chí cần chú ý, thứ nhất là lựa chọn địa điểm đặt trung tâm hành chính tốt, hiện đại, có điều kiện phát triển. Thứ hai là tiêu chí thuận tiện đi lại với quốc tế và trong nước. Thứ ba là thuận tiện đi lại cho người trong địa phương và cán bộ công chức trong tỉnh. Ngoài ra còn cần lưu ý yếu tố an ninh, quốc phòng…
Tuy nhiên thực tế không phải địa phương nào cũng có điều kiện để chọn trung tâm hành chính hội tụ đủ các tiêu chí lý tưởng nêu trên, do vậy, sẽ cần tiêu chí quan trọng nhất.
“Quan trọng nhất là chọn nơi đã có trung tâm hành chính hiện đại, tốt nhất, là đô thị đang phát triển, đủ điều kiện kinh tế, hệ thống kỹ thuật và xã hội để phục vụ tốt cho trung tâm hành chính mới. Khi sáp nhập 2-3 tỉnh, thì cần chọn tỉnh lị ở nơi mà cán bộ công chức của 3 tỉnh có thể đi lại, làm việc thuận tiện. Nếu đặt trung tâm hành chính lệch về một tỉnh nào đó sẽ gây khó khăn cho việc đi lại. Còn nếu đặt ở vị trí trung tâm của ba tỉnh thì rõ ràng, cán bộ công chức thuận tiện hơn”, ông Chính nói.
Đặc biệt, trong bối cảnh “vừa chạy vừa xếp hàng”, để sắp xếp lại địa giới hành chính, nguyên Thứ trưởng Bộ Xây dựng Trần Ngọc Chính cho rằng, tiêu chí này càng quan trọng hơn vì nếu chọn ở khu vực chưa có trung tâm hành chính có sẵn thì cần phải mất nhiều năm xây dựng và hoàn thiện, dẫn đến lãng phí cả về thời gian, nguồn lực.
