Mặc dù sở hữu trữ lượng dầu khí khổng lồ, Na Uy lại đang dẫn đầu thế giới trong hành trình chuyển đổi sang giao thông bền vững. Từ chỗ xe điện chỉ chiếm chưa tới 1% tổng lượng ô tô bán ra năm 2010, tháng 7/2025, con số này đã lên kỉ lục 97,2%.
Trong tháng 7/2025, Na Uy ghi nhận 9.291 xe điện mới được đăng ký, chiếm kỷ lục 97,2% tổng thị phần. Tesla Model Y tiếp tục dẫn đầu bảng xếp hạng mẫu xe bán chạy nhất tháng.
Xe điện bán ra tại Na Uy đạt kỷ lục đạt hơn 97% trong tháng 7. (Nguồn ảnh: Wolfmann)
Tính từ tháng 1 đến tháng 7/2025, xe điện chiếm 94,1% số đăng ký mới, tuy nhiên, chưa tháng nào đạt mức cao như tháng 7 vừa qua: 9.291 xe điện trên tổng số 9.563 xe mới, lập kỷ lục 97,2%. So với cùng kỳ năm 2024, con số này tăng mạnh từ 91,9%.
Trong tháng 7, ngoài xe điện, thị trường còn có 101 xe hybrid sạc điện (PHEV), 60 xe hybrid thường (HEV), 86 xe diesel và 25 xe chạy xăng. Tỷ lệ này tương ứng: hybrid 1,7%, diesel 0,9% và xăng 0,3%.
Nếu tính cả 7 tháng đầu năm 2025, xe hybrid chiếm 4,3% (so với 10,7% cùng kỳ 2024), xe diesel chiếm 1,3% (2024: 2,7%) và xe xăng 0,4% (2024: 1%). Xe điện toàn phần đạt 94,1%, tăng mạnh so với mức 85,6% năm ngoái.
Đáng chú ý, lượng đăng ký mới trong tháng 7 phân bổ đều hơn tháng 6. Trước đó, Tesla Model Y chiếm áp đảo với 25% thị phần và hơn 5.000 xe mới. Sang tháng 7, mẫu xe sản xuất tại Grünheide (Đức) vẫn giữ vị trí số một nhưng chỉ đạt 715 xe, tương đương 7,5% thị phần. Theo sau là Skoda Enyaq (574 xe), Volkswagen ID.4 (408 xe) và BYD Sealion 7 (380 xe).
Bà Christina Bu, Tổng thư ký Hiệp hội Xe điện Na Uy (NEVA), khẳng định cột mốc lịch sử này chỉ còn là vấn đề thời gian: “Dù chưa có số liệu cuối cùng của cả năm, nhưng dự báo tỷ lệ xe điện sẽ đạt từ 95% đến 100%,”.
Chính sách ổn định – bí quyết thành công
Theo Thứ trưởng Giao thông Na Uy Cecilie Knibe Kroglund, thành công này không đến từ biện pháp cấm đoán, mà nhờ những chính sách dài hạn, ổn định và khuyến khích mạnh mẽ việc sử dụng xe điện.
Trong khi Liên minh châu Âu đặt mục tiêu cấm bán xe phát thải carbon từ năm 2035, và Anh hướng tới dừng hẳn xe xăng thuần túy vào năm 2030, Na Uy lại chọn cách tiếp cận mềm dẻo hơn: Miễn thuế VAT, giảm phí cầu đường và phí đỗ xe, cho phép đi vào làn buýt, đồng thời đầu tư lớn vào hạ tầng sạc công cộng. Hầu hết các hộ gia đình tại đây cũng có thể sạc xe ngay tại nhà.
Chính phủ Na Uy đặt mục tiêu đến năm 2025, toàn bộ xe buýt thành phố sẽ chạy điện và đến cuối thập kỷ này, 75% xe tải hạng nặng sẽ sử dụng năng lượng tái tạo.
Hiện nay, khoảng 28% tổng số ô tô đang lưu hành ở Na Uy là xe điện, con số này tại thủ đô Oslo đã vượt mốc 40%. Nhiều người dân vốn hoài nghi, từng tuyên bố “không bao giờ mua xe điện”, nay đã thay đổi quan điểm sau khi trực tiếp trải nghiệm.
“Cả xã hội chúng tôi đã trải qua một bước ngoặt trong tư duy. Người Na Uy không hề ‘xanh’ hơn các dân tộc khác, nhưng nhờ chính sách đúng đắn, họ đã nhanh chóng hiểu và thay đổi” , bà Bu nhận định.
Một yếu tố khác góp phần quan trọng là Na Uy không có sức ép từ các tập đoàn sản xuất ô tô truyền thống – vốn thường tạo ra rào cản ở nhiều quốc gia.
Trên thế giới, ít quốc gia đạt được mức độ chuyển đổi ấn tượng như Na Uy. Năm 2024, xe điện chỉ chiếm 8,1% thị phần tại Mỹ, tăng nhẹ so với 7,8% của năm 2023, theo Công ty nghiên cứu Cox Automotive. Tại Anh, xe điện chiếm gần 20% lượng đăng ký xe mới trong cùng năm.
Ông Rico Luman, chuyên gia kinh tế giao thông – logistics tại Ngân hàng ING (Hà Lan), nhận định: “Na Uy là hình mẫu cho thế giới. Tuy nhiên, cũng cần nhớ rằng đây là một trong những quốc gia giàu có nhất châu Âu, đủ khả năng duy trì ngân sách lớn. Đồng thời, chi phí năng lượng ở Na Uy thấp hơn nhiều nước khác, giúp xe điện càng trở nên hấp dẫn.”
Trong khi đó, Đức – nền kinh tế lớn nhất châu Âu – đã phải đột ngột cắt trợ cấp xe điện vào cuối năm 2023 do khủng hoảng ngân sách, khiến thị trường lập tức chững lại.
Giáo sư Harald Nils Røstvik, Đại học Stavanger (Na Uy), khẳng định xu hướng xe điện là không thể đảo ngược: “Xe điện êm ái, tiết kiệm, mẫu mã đẹp, thậm chí trở thành biểu tượng địa vị. Nó sạch sẽ, không cần thay lọc dầu, không gây tiếng ồn. Không có lý do nào để chúng tôi quay lại với những chiếc xe diesel cồng kềnh, ô nhiễm cả.”
