Năm 1986, 44 người Hàn Quốc lặng lẽ đến Mỹ với lời cam kết "không thành công thì đừng quay trở về"

Một chuyên gia Hàn Quốc (bên trái) trao đổi với các kỹ sư tại lò phản ứng thứ 4 của Nhà máy điện hạt nhân Barakah, UAE. Ảnh: Agbi

Đó là lĩnh vực năng lượng hạt nhân.

Theo dữ liệu từ Tập đoàn Điện lực Hàn Quốc (KEPCO), trong 6 tháng đầu năm 2025, sản lượng từ các nhà máy điện hạt nhân của nước này đã tăng 8,7% so với cùng kỳ năm trước, trong khi sản lượng điện than giảm 16%.

Tính đến nay, Hàn Quốc hiện là quốc gia sản xuất điện hạt nhân lớn thứ hai châu Á (chỉ sau Trung Quốc). Hàn Quốc đang vận hành 26 lò phản ứng hạt nhân, với công suất khoảng 26 GW và đang xây dựng thêm 4 lò, bao gồm 2 tổ máy, với tổng cộng suất 2,8 GW sẽ đi vào hoạt động vào năm 2026. Theo dự kiến, công suất điện hạt nhân của Hàn Quốc sẽ tiếp tục tăng với tốc độ tăng trưởng kép hằng năm (CAGR) là 1,8% trong giai đoạn 2024 -2035 để đạt mức 29,8 GW.

Lò phản ứng Shin Hanul số 1 và 2 ở huyện Uljin, tỉnh Gyeongsang Bắc, Hàn Quốc. Ảnh: Yonhap

Trước đó, tại phiên họp toàn thể của Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA) vào năm 2019, đại diện Hàn Quốc cho biết, năng lượng hạt nhân đã thúc đẩy kinh tế Hàn Quốc tăng trưởng trong 4 thập kỷ qua. Cụ thể, với sự tự chủ trong thiết kế và chế tạo thiết bị, điện hạt nhân của Hàn Quốc hiện là nguồn điện có giá thành thấp nhất trong cơ cấu nguồn điện của quốc gia này. Hơn nữa, năng lượng hạt nhân cũng điều hướng đổi mới sáng tạo một cách vững chắc...

Thậm chí, Hàn Quốc còn thành công xây dựng nhà máy điện hạt nhân cho nước ngoài, tiêu biểu là UAE.

Để có được những thành quả trên, hóa ra Hàn Quốc đã có sự dày công chuẩn bị trong nhiều thập kỷ và đỉnh điểm là hành trình học tập và nỗ lực hết mình của nhiều người.

Tại Hội thảo "Phát triển năng lượng hạt nhân và lò phản ứng hạt nhân module nhỏ (SMR) tại Việt Nam" ngày 12/11, ông Huichang Yang, Trưởng Ban Viện Nghiên cứu Chính sách Ngành công nghiệp Hạt nhân Hàn Quốc, đã có chia sẻ ấn tượng về hành trình lịch sử phát triển năng lượng hạt nhân của quốc gia này.

Ông Huichang Yang, Trưởng Ban Viện Nghiên cứu Chính sách Ngành công nghiệp Hạt nhân Hàn Quốc, chia sẻ tại Hội thảo. Ảnh: MH

Ông kể: "Năm 1960, khi mới kết thúc chiến tranh được 3 năm, Hàn Quốc rất nghèo. Khi đó, đất nước chúng tôi đặt ra ngay một mục tiêu là phải thực hiện một bước nhảy về kỹ thuật. Ở thời điểm này, khi đất nước vừa mới kết thúc chiến tranh được vài năm mà nhắc tới điện hạt nhân thì là chuyện không thể tưởng tượng được. Điều đấy có phải quá điên rồ? ".

Ở thời điểm đó, lãnh đạo của Hàn Quốc đã xây dựng một Viện nghiên cứu hạt nhân quốc gia và đặt quan hệ với Mỹ sử dụng năng lượng hạt nhân cho các hoạt động động nghiên cứu nguyên tử.

Vào tháng 12/1986, có 44 chuyên gia ở Hàn Quốc được cử đến Mỹ để học về công nghệ liên quan tới hạt nhân.

"Mục tiêu của họ là nếu học không thành công thì đừng quay trở về. Đây là sứ mệnh cũng như trách nhiệm của các chuyên gia này", ông Huichang Yang nhấn mạnh.

Hàn Quốc được gì từ hành trình "gửi chuyên gia đến Mỹ"?

Mô hình lò phản ứng APR-1400 của Hàn Quốc được trưng bày tại một triển lãm tại Busan vào tháng 4/2024. Ảnh: Korea Joongang Daily

Tiếp đó, trong giai đoạn từ 1986 – 1988, có tổng số 600 nhà nghiên cứu và kỹ sư được cử đi học. Họ học tất cả những thứ liên quan đến lò phản ứng và thủy lực nhiệt .

Những người này trở về Hàn Quốc và làm nên những kiệt tác, chẳng hạn như công nghệ APR-1400. Đây là sản phẩm đầu tiên của Hàn Quốc trong ngành hạt nhân. Đây là lò phản ứng hạt nhân nước áp lực tiên tiến được thiết kế bởi Tập đoàn Điện lực Hàn Quốc (KEPCO). APR-1400 được phát triển từ thiết kế OPR-1000 và Hệ thống 80+ của Mỹ, với mục tiêu nâng cao hiệu quả và an toàn, sử dụng các hệ thống an toàn thụ động để giảm thiểu rủi ro trong trường hợp xảy ra tai nạn.

Ông Huichang Yang chia sẻ, một số quốc gia tiên tiến ở châu Âu cũng đã dựa trên cơ sở của APR-1400 để tiếp tục các hoạt động nghiên cứu. Chẳng hạn, ở Hà Lan đã ký hợp tác với Viên nghiên cứu Năng lượng Nguyên tử Hàn Quốc (KAERI) một dự án vào năm 2014. Hay ĐH Purdue và ĐH Texas A&M của Mỹ cũng đã ký hợp tác với KAERI để thúc đẩy nghiên cứu và phát triển trong lĩnh vực năng lượng hạt nhân.

"Những minh chứng trên cho thấy những người Hàn Quốc đã đi học ở Mỹ từ năm 1986 – 1988 đã đặt nền tảng cho những điều này", ông Huichang Yang khẳng định.

Nhà máy điện hạt nhân Shin Kori ở Hàn Quốc. Ảnh: IAEA

Trên thực tế, chương trình điện hạt nhân của Hàn Quốc đã được khởi động từ những năm 1960, bắt đầu sản xuất điện thương mại quy mô lớn vào năm 1978. Trong năm 1990, Hàn Quốc đã đạt được mục tiêu tự chủ về công nghệ hạt nhân. Kể từ đó, các nhà thầu nước ngoài tham gia với tư cách là nhà thầu phụ và nhà tư vấn sau khi đã trải qua giai đoạn chuyển giao công nghệ đầy đủ và chi tiết.

Ông ông Huichang Yang nhấn mạnh việc đào tạo nguồn nhân lực là rất quan trọng để phát triển năng lượng hạt nhân, điện hạt nhân. Câu chuyện của Hàn Quốc chính là một minh chứng. Ảnh: MH

Theo ông Huichang Yang, từ câu chuyện của Hàn Quốc có thể thấy rằng việc đào tạo con người là rất quan trọng để phát triển năng lượng hạt nhân. Theo ông: "Chúng ta sẽ cử người đến học tại các trung tâm tiên tiến trên thế giới. Dường như để làm được việc gì tại thời điểm này, người ta đã nghĩ cách đó khoảng 20 năm rồi. Câu chuyện của Hàn Quốc là một minh chứng. Chúng tôi đã cử các chuyên gia đi học công nghệ hạt nhân từ những năm 1980. Có như vậy thì bây giờ Hàn Quốc mới có những chuyên gia hàng đầu có thể dẫn dắt kỹ thuật về lò phản ứng hạt nhân".

Với các quốc gia đang nổi lên như Việt Nam, Philippines... làm sao để phát triển được các lò phản ứng hạt nhân? Ông Huichang Yang bày tỏ: "Tôi e rằng bức tranh này phải nhìn xa hơn khoảng 15 năm. Ở giai đoạn này, họ chỉ có thể làm thao tác là tiếp thu và cố gắng làm chủ công nghệ một cách nhanh nhất".

Tuy nhiên, việc hợp tác với những quốc gia đi trước đã thành công cũng được coi là một cách để rút ngắn quá trình này. Trên thực tế, theo ông Huichang Yang, Viện Nghiên cứu chính sách Ngành công nghiệp Hạt nhân Hàn Quốc đã có hỗ trợ chương trình đào tạo Tiến sĩ cho Việt Nam, với ngành hạt nhân, đồng thời phát triển các khoa học bậc cao đối với chuyên ngành này.