Các chủ đầu tư dự án điện mặt trời, điện gió lo lắng dự án có nguy cơ bị tính lại giá điện, không còn được hưởng mức giá mua bán điện ưu đãi như hiện nay - Ảnh: NGỌC HIỂN
27 nhà đầu tư, tổ chức tài chính và đại diện các nhà máy điện gió, điện mặt trời đã cùng nhau ký thư kiến nghị gửi đến các cơ quan chức năng liên quan việc 173 dự án điện tái tạo có nguy cơ bị tính lại giá điện.
Nhà đầu tư năng lượng tái tạo đề xuất không hồi tố chính sách
Theo nội dung văn bản, các nhà đầu tư quan ngại về phương thức xử lý đối với 173 dự án điện gió và điện mặt trời đã có ngày vận hành thương mại (COD) trước hoặc trong năm 2021 nhưng chưa có văn bản chấp thuận kết quả nghiệm thu tại thời điểm COD.
Các nhà đầu tư cho rằng kể từ tháng 9-2023, nhiều dự án đã bị trì hoãn thanh toán vô thời hạn hoặc chỉ nhận được thanh toán một phần theo các hợp đồng mua bán điện (PPA) đã ký với EVN. Điều này dẫn đến một số dự án vi phạm nghĩa vụ trả nợ với các tổ chức cho vay trong nước và quốc tế.
Các nhà đầu tư cho rằng đề xuất gần đây về việc áp dụng hồi tố ngày vận hành thương mại bằng cách xác định điều kiện hưởng giá FIT (giá mua bán điện cố định ưu đãi) dựa trên ngày chấp thuận nghiệm thu thay vì ngày vận hành thương mại ban đầu đã khiến các nhà đầu tư lo ngại, nếu áp dụng sẽ dẫn đến thiệt hại tương ứng "gần 100% vốn chủ sở hữu của các dự án bị ảnh hưởng, đe dọa hơn 13 tỉ USD đầu tư".
"Nếu ngày vận hành thương mại của 173 dự án năng lượng tái tạo bị điều chỉnh hoặc thu hồi, hậu quả kinh tế sẽ vô cùng nghiêm trọng, vì việc điều chỉnh ngày vận hành thương mại sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến giá FIT. Việc giảm giá FIT do thu hồi hoặc điều chỉnh ngày vận hành thương mại có thể dẫn đến việc xóa bỏ gần như toàn bộ giá trị vốn chủ sở hữu của các dự án năng lượng này", các nhà đầu tư nêu trong văn bản.
Do đó các nhà đầu tư đề xuất bảo lưu ngày vận hành thương mại ban đầu, giá FIT đã thỏa thuận theo hợp đồng mua bán điện cho các dự án cũng như yêu cầu EVN thực hiện đúng nghĩa vụ hợp đồng.
Công nhận COD khi chưa nghiệm thu công trình xây dựng
Việc các nhà đầu tư có thư kiến nghị diễn ra trong bối cảnh các cơ quan chức năng tại Việt Nam đang đề xuất giải pháp khắc phục các sai phạm, vi phạm của các dự án năng lượng tái tạo đã được Thanh tra Chính phủ kết luận cụ thể tại kết luận số 1027/KL-TTCP.
Theo báo cáo của Bộ Công Thương, các sai phạm được Thanh tra Chính phủ chỉ ra tại kết luận kể trên rơi vào các trường hợp hưởng cơ chế giá khuyến khích không đúng đối tượng tại nghị quyết số 115 và thông báo số 402 (14 dự án điện mặt trời trên địa bàn tỉnh Ninh Thuận); công nhận ngày vận hành thương mại và hưởng giá FIT khi chưa được cơ quan nhà nước có thẩm quyền có văn bản chấp thuận kết quả nghiệm thu công trình xây dựng của chủ đầu tư (173 nhà máy/phần nhà máy điện mặt trời, điện gió nối lưới).
Ngoài ra, các dự án còn chồng lấn các quy hoạch, sai phạm về trình tự, thủ tục hồ sơ về đất đai...
Trong số các giải pháp tháo gỡ khó khăn đối với các dự án năng lượng, cơ quan chức năng đề xuất đối với các dự án xảy ra vi phạm, không đáp ứng đủ các điều kiện sẽ không được hưởng giá ưu đãi và phải xác định lại giá điện.
Đồng thời thu hồi các khoản giá FIT ưu đãi đã được hưởng không đúng thông qua bù trừ, thanh toán tiền mua điện.
Giá mua điện sẽ thay đổi ra sao nếu hồi tố?
Thay vì được hưởng giá mua bán điện cao lên đến 9,35 cent/kWh (tương đương 2.231 đồng/kWh theo giá FIT 1) hoặc 1.692 đồng/kWh (tương đương 7,09 cent/kWh theo giá FIT 2), các dự án có nguy cơ hưởng mức giá bằng với các dự án chuyển tiếp là không quá 1.184,9 đồng/kWh.
Như vậy, nếu tính lại giá điện, các dự án sẽ sụt giá bán điện từ 24-47% so với mức giá mà Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) đang mua.
Theo giám đốc một doanh nghiệp năng lượng, giá mua điện của các dự án năng lượng tái tạo nói riêng và các dự án nguồn điện nói chung sẽ được tính làm cơ sở cho giá thành của EVN, do đó các biến động giá đầu vào sẽ tác động đến giá bán điện bình quân của tập đoàn này.
10 dự án điện gió, điện mặt trời ngàn tỉ 'đắp chiếu', Gia Lai xin tháo gỡ
