Nhóm cá châu Á gây lo ngại tại Ngũ Đại Hồ
Trong những năm gần đây, nhóm cá châu Á được gọi chung với cái tên cá chép châu Á đã trở thành mối đe dọa nghiêm trọng đối với hệ sinh thái và nền kinh tế của khu vực Ngũ Đại Hồ (Great Lakes) – một hệ thống hồ nước ngọt lớn nhất thế giới. Được đưa vào Mỹ từ những năm 1970 để kiểm soát tảo trong ao nuôi trồng thủy sản, cá chép châu Á đã nhanh chóng thoát ra ngoài tự nhiên và phát triển mạnh mẽ, gây ảnh hưởng tiêu cực đến các loài cá bản địa và môi trường sống của chúng.
Sự di chuyển của cá chép châu Á về phía bắc từ các khu vực nuôi trồng thủy sản vào những con sông lớn, bao gồm cả hệ thống Ngũ Đại Hồ, đã diễn ra từ những năm 1990. Khi thoát ra ngoài, cá chép châu Á không gặp phải nhiều trở ngại tự nhiên, khiến chúng dễ dàng sinh sôi và mở rộng phạm vi sinh sống.
Nhóm cá châu Á được gọi chung với cái tên cá chép châu Á đã trở thành mối đe dọa nghiêm trọng đối với hệ sinh thái và nền kinh tế của khu vực Ngũ Đại Hồ. (Ảnh: The Conversation)
Đặc biệt trong các trận lũ lụt, những con cá này có thể dễ dàng di chuyển đến các khu vực mới, tạo điều kiện thuận lợi để chúng phát triển mạnh mẽ và sinh sản. Một trong những lý do khiến loài cá này gây ra lo ngại lớn là khả năng sinh sản rất mạnh mẽ của chúng, với mỗi con cá có thể đẻ hàng triệu trứng mỗi năm. Điều này giúp chúng dễ dàng chiếm lĩnh các vùng nước mới và cạnh tranh với các loài cá bản địa.
Mặc dù ban đầu cá chép châu Á được đưa vào để kiểm soát tảo và giữ vệ sinh cho các khu nuôi trồng thủy sản, nhưng chúng đã không được kiểm soát đúng mức và đã phát triển thành một mối đe dọa thực sự cho các hệ sinh thái nước ngọt, đặc biệt là Ngũ Đại Hồ. Những vùng nước này không chỉ là nơi sinh sống của nhiều loài động thực vật quý hiếm mà còn là khu vực có vai trò quan trọng trong ngành thủy sản và du lịch. Nếu không có các biện pháp kiểm soát, cá chép châu Á sẽ tiếp tục làm thay đổi cấu trúc sinh thái của khu vực này.
Nhóm cá châu Á khiến Tổng thống Donald Trump đau đầu
Theo Báo cáo từ Nhà Trắng, nhận thấy mức độ nghiêm trọng của vấn đề, Tổng thống Donald Trump đã ký một bản ghi nhớ vào tháng 5 năm 2025, chỉ đạo các cơ quan liên bang triển khai các biện pháp hiệu quả để ngăn chặn sự xâm lấn của cá chép châu Á vào Ngũ Đại Hồ. Ông nhấn mạnh: "Mối đe dọa này ảnh hưởng đến mọi bang giáp ranh Ngũ Đại Hồ, bao gồm Illinois, Indiana, Michigan, Minnesota, New York, Ohio, Pennsylvania và Wisconsin".
Cá chép châu Á đã trở thành loài xâm lấn nguy hiểm nhất đối với hệ sinh thái nước ngọt Bắc Mỹ. (Ảnh: The Guardian)
Cá chép châu Á, bao gồm các loài như cá chép đầu to (bighead carp), cá chép bạc (silver carp), cá chép đen (black carp) và cá chép cỏ (grass carp), đã trở thành loài xâm lấn nguy hiểm nhất đối với hệ sinh thái nước ngọt Bắc Mỹ. Được nhập khẩu vào Mỹ từ những năm 1970 với mục đích kiểm soát tảo trong ao nuôi trồng thủy sản, chúng đã nhanh chóng thoát ra ngoài và phát triển mạnh mẽ, gây ra những tác động tiêu cực nghiêm trọng.
Đặc điểm sinh học và khả năng xâm lấn
Sinh sản mạnh mẽ: Theo LSU AgCenter, cá chép châu Á có khả năng sinh sản vượt trội. Một số loài như cá chép đầu to có thể sản xuất hàng triệu trứng mỗi năm, với mỗi con cái có thể đẻ tới 2 triệu trứng trong một mùa sinh sản. Khả năng sinh tồn linh hoạt: Chúng có thể sống sót trong môi trường thiếu ôxy và chịu được sự thay đổi nhiệt độ và độ mặn nước, điều này giúp chúng dễ dàng thích nghi và phát triển trong nhiều hệ sinh thái khác nhau. Tốc độ tăng trưởng nhanh: Cá chép châu Á phát triển nhanh chóng và có thể đạt kích thước lớn, với cá chép đầu to có thể nặng tới 45 kg.
Cá chép châu Á có khả năng sinh sản vượt trội. (Ảnh: Bloomberg)
Tác động đến hệ sinh thái và kinh tế
Cạnh tranh với loài bản địa: Chúng cạnh tranh trực tiếp với các loài cá bản địa về thức ăn và không gian sống, làm giảm số lượng và sức khỏe của các loài cá bản địa. Ảnh hưởng đến ngành thủy sản: Sự xâm lấn của cá chép châu Á có thể gây thiệt hại lớn cho ngành thủy sản, đặc biệt là trong khu vực Ngũ Đại Hồ, nơi có ngành đánh bắt cá thương mại và thể thao phát triển. Nguy cơ đối với con người: Cá chép bạc, một loài trong nhóm cá chép châu Á, có thể nhảy ra khỏi mặt nước khi bị quấy rầy, gây nguy hiểm cho người đi thuyền và có thể làm hỏng thiết bị.Hợp tác Mỹ – Canada trong việc đối phó với cá chép châu Á
Theo Phys, để đối phó với mối đe dọa này, Mỹ và Canada đã tăng cường hợp tác trong việc nghiên cứu và triển khai các biện pháp kiểm soát loài cá xâm lấn. Các chuyên gia từ hai quốc gia đã phối hợp thực hiện các chương trình giám sát và đánh bắt cá chép châu Á tại các khu vực nhạy cảm như sông Grand ở Ontario, Canada.
Mỹ và Canada đã tăng cường hợp tác trong việc nghiên cứu và triển khai các biện pháp kiểm soát loài cá xâm lấn. (Ảnh: The Guardian)
Mối đe dọa từ nhóm cá châu Á này không chỉ là vấn đề môi trường mà còn ảnh hưởng đến nền kinh tế và an ninh sinh thái của khu vực Ngũ Đại Hồ. Việc Tổng thống Trump và các cơ quan liên bang cam kết hành động quyết liệt cho thấy mức độ nghiêm trọng của vấn đề. Tuy nhiên, để đạt được hiệu quả cao, cần có sự hợp tác chặt chẽ giữa các bang và giữa Mỹ và Canada, đồng thời vượt qua những rào cản chính trị hiện tại.
