Không chỉ là hành vi gian lận thương mại, sữa giả còn là mối đe dọa thực sự đến tính mạng con người.
Điểm chung ở các sản phẩm sữa giả là giá bán thường thấp hơn đáng kể so với hàng chính hãng. Chính điều này đã đánh trúng tâm lý của một bộ phận người tiêu dùng - đặc biệt là ở vùng nông thôn hoặc người có thu nhập thấp.
Tại Hội nghị An toàn Thực phẩm Toàn cầu của WHO, bà Renata Clarke - chuyên gia từ Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Liên Hợp Quốc (FAO) - từng khẳng định: "Buôn bán sữa giả không chỉ vi phạm pháp luật, mà còn là một hành vi tội ác với thế hệ tương lai".
Melamine: Chất gây suy thận
Năm 2008, vụ bê bối sữa nhiễm melamine tại Trung Quốc đã gây chấn động toàn cầu. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), hơn 300.000 trẻ em đã bị ảnh hưởng, trong đó ít nhất 6 trường hợp tử vong do suy thận cấp.
Vụ bê bối sữa chứa melamine tại Trung Quốc từng gây rúng động toàn cầu (Ảnh: Getty).
Melamine là một hợp chất công nghiệp, thường được sử dụng để sản xuất nhựa, keo và chất chống cháy. Một số nhà sản xuất bất lương đã trộn melamine vào sữa bột để gian lận kết quả kiểm tra hàm lượng protein, do nó chứa nitơ cao - yếu tố khiến máy kiểm định đánh giá sai.
Tuy nhiên, theo Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA), melamine không được phép có mặt trong thực phẩm dưới bất kỳ dạng nào, vì nó có thể gây sỏi thận, tổn thương thận không hồi phục, đặc biệt nguy hiểm đối với trẻ sơ sinh có hệ bài tiết yếu.
Vi khuẩn Salmonella: Mầm họa trong sữa pha chế thủ công
Nhiều vụ thu giữ sữa bột giả tại châu Phi và khu vực Đông Nam Á từng phát hiện sản phẩm nhiễm Salmonella - loại vi khuẩn gây tiêu chảy, sốt cao và mất nước trầm trọng.
Vi khuẩn Salmonella gây nhiều vấn đề cho cơ thể (Ảnh: Getty).
Sữa giả được pha trộn thủ công trong môi trường không tiệt trùng chính là ổ chứa lý tưởng của loại vi khuẩn này. WHO cảnh báo, Salmonella gây ra hơn 150.000 ca tử vong mỗi năm, phần lớn ở trẻ nhỏ và người có hệ miễn dịch yếu.
Hậu quả không chỉ là tiêu chảy cấp, mà còn có thể là viêm màng não, nhiễm trùng máu, gây tử vong nếu không được điều trị kịp thời.
Chì: Chất độc thần kinh âm thầm
Chì từng được phát hiện trong một số sản phẩm sữa giả tại các nước đang phát triển. Báo cáo năm 2020 của The Lancet Global Health cho thấy, một số loại sữa bột trôi nổi có hàm lượng chì cao gấp 20 lần mức cho phép.
Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC), chì ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển não bộ ở trẻ nhỏ, làm giảm chỉ số IQ, gây rối loạn hành vi và khả năng học tập. Về lâu dài, chì còn là nguyên nhân gây tăng huyết áp, tổn thương thận, ảnh hưởng sinh sản và tăng nguy cơ ung thư.
Chất tạo sánh công nghiệp
Để mô phỏng độ đặc và mùi vị của sữa thật, nhiều đối tượng đã sử dụng các chất như carboxymethyl cellulose (CMC) - một chất làm đặc công nghiệp, hoặc đạm thực vật không rõ nguồn gốc. Một số thậm chí pha trộn cả bột ngô, tinh bột biến tính và hương liệu tổng hợp.
Tuy các chất này có thể tạo cảm giác "giống sữa", nhưng lại không cung cấp dinh dưỡng và thậm chí gây rối loạn tiêu hóa, dị ứng hoặc viêm ruột nếu dùng lâu dài.
Làm gì để bảo vệ gia đình khỏi sữa giả?
Các chuyên gia khuyến cáo người tiêu dùng cần:
- Mua sữa tại cửa hàng, nhà thuốc, siêu thị uy tín.
- Kiểm tra kỹ tem chống giả, mã QR, hạn sử dụng.
- Không mua sữa "xách tay", "giá rẻ bất ngờ" từ các trang mạng xã hội, livestream…
- Quan sát màu, mùi và độ tan của sữa trước khi cho trẻ sử dụng.
Ngoài ra, cần tăng cường sự giám sát của lực lượng quản lý thị trường, kiểm định chất lượng định kỳ các loại sữa bán lẻ và xử lý nghiêm các hành vi buôn bán hàng giả, đặc biệt trong lĩnh vực dinh dưỡng trẻ em.
