Tiến sĩ, bác sĩ Lưu Ngân Tâm, Trưởng khoa Dinh dưỡng, Bệnh viện Chợ Rẫy (TPHCM) cho biết, đối với người mắc các bệnh lý mãn tính như cao huyết áp, rối loạn mỡ máu, đái tháo đường, bệnh mạch vành hay thận mạn…, việc cân bằng dinh dưỡng trong ăn uống đóng vai trò rất quan trọng.
Cụ thể, cân bằng dinh dưỡng giúp người bệnh cải thiện tình trạng sức khỏe, tránh những biến chứng có thể xảy ra.
Tuy nhiên, trong những ngày Tết, việc tham gia những bữa họp mặt, tiệc tùng với nhiều món ăn truyền thống hấp dẫn khiến cho người bệnh gặp khó khăn khi phải "cương quyết" duy trì chế độ ăn uống như thường ngày.
Dịp Tết là thời điểm thường xuyên diễn ra các buổi tiệc tùng (Ảnh minh họa: Hoàng Lê).
Tiết chế những món ăn "kinh điển" ngày Tết
Theo bác sĩ Tâm, trong ngày Tết cổ truyền, những món ăn về bản chất không khác quá nhiều so với ngày thường. Nhưng ở khía cạnh của dinh dưỡng, với người có bệnh lý nền đặc biệt, được bác sĩ điều trị yêu cầu phải ăn nhạt, không được ăn mặn, cần phải lưu ý kỹ một số món.
Điển hình như các món dưa muối, dưa cải… có hàm lượng muối rất cao, bệnh nhân vẫn có thể ăn nhưng với mức độ nhất định, ăn "điểm tô" chút vị cho có không khí vui của ngày Tết.
Với các món bánh chưng, bánh tét, tùy khẩu vị mà có người làm nhạt, có người sẽ nêm khá mặn. Những ai mắc bệnh tim mạch hay các bệnh lý mãn tính cần ăn vừa phải để không bị tăng cân quá mức, vì trong nhân của bánh tét, bánh chưng thường sẽ có thịt mỡ nhiều.
"Năm nay kỳ nghỉ Tết kéo dài 9 ngày, nếu chúng ta ăn liên tục sẽ ảnh hưởng đến vấn đề chuyển hóa mỡ, huyết áp hoặc tăng trọng lượng cơ thể không mong muốn, cũng ảnh hưởng đến sức khỏe", bác sĩ Tâm phân tích.
Riêng những trường hợp bị đái tháo đường, bác sĩ khuyên phải kiểm soát lượng tinh bột (đặc biệt là nếp, vì nếp chứa tinh bột đường nhiều hơn so với gạo, cơm), vì sẽ khiến đường máu tăng cao. Người bệnh đái tháo đường cũng không nên sử dụng nhóm thức ăn, thức uống có độ ngọt cao.
Người bị đái tháo đường phải kiểm soát lượng tinh bột nạp vào ngày Tết (Ảnh minh họa: Hoàng Lê).
Tương tự, với những món như giò, chả, hàm lượng muối cũng khá nhiều nên bệnh nhân chỉ ăn chừng mực. Với món thịt kho tàu, chỉ ăn phần nạc, có thể ăn 1-2 trứng đi kèm…
Đặc biệt, bệnh nhân cần uống thuốc đủ và không được bỏ bữa. Ví dụ, người bị tiểu đường dù uống thuốc hạ đường huyết đều đặn nhưng lại bỏ bữa ăn vẫn có nguy cơ bị hạ đường, dẫn đến những biến cố nguy hiểm cho sức khỏe.
Chú ý thời gian bảo quản thực phẩm, ăn nhiều rau xanh
Vào những ngày Tết, người bệnh mãn tính nếu phải di chuyển nhiều cần mang kèm theo bên mình những thực phẩm bổ sung phù hợp cho bệnh lý, như: sữa dành cho người bệnh tim mạch; sữa, bánh cho bệnh nhân đái tháo đường, hoặc thực phẩm nấu đem theo để trong hộp.
Tuy nhiên, theo chuyên gia dinh dưỡng, nếu bảo quản ở nhiệt độ bình thường thì không nên để quá 2 tiếng, vì thực phẩm rất dễ bị hư, vô tình khiến người bệnh ăn vào bị ngộ độc.
Bữa ăn được kiểm soát dinh dưỡng cho bệnh nhân tại Bệnh viện Chợ Rẫy (Ảnh: BV).
Một trường hợp khác là việc bệnh nhân đến nhà họ hàng, bạn bè vui chơi, ăn Tết cũng phải kiểm soát dinh dưỡng giống như hàng ngày, ăn uống mức độ chừng mực, ưu tiên rau tươi.
"Người bị tiểu đường nên ăn rau trước rồi sau đó mới ăn bánh chưng, bánh tét hoặc những món có nhiều cholesterol... Chúng ta tập trung ăn nhiều rau tươi sẽ ít nguy cơ bị rối loạn chuyển hóa trong những ngày Tết", bác sĩ Lưu Ngân Tâm hướng dẫn.
Bác sĩ khuyến cáo nên ăn rau xanh trước khi ăn đạm và tinh bột (Ảnh minh họa: Tú Anh).
Bác sĩ kết luận, người bị bệnh mãn tính không cần quá căng thẳng khi ăn uống ngày Tết. Tuy nhiên, như đã nói, các món ăn cần phải được sử dụng vừa phải, thay đổi cách chế biến phù hợp để bệnh nhân có một mùa xuân trọn vẹn, hạnh phúc cùng gia đình.
