Phát triển nông nghiệp theo hướng bền vững

Ứng dụng cơ giới hóa vào thu hoạch lúa tại tỉnh Đồng Tháp.

Sau khi sáp nhập, tỉnh Đồng Tháp sở hữu lợi thế địa lý trải dài trên ba vùng sinh thái đặc trưng: Nước ngọt, nước lợ và nước mặn. Với 610.000ha lúa, 134.000ha cây ăn quả, 22.000ha thủy sản và 87.000ha hoa màu, cây công nghiệp ngắn ngày và cây kiểng, Đồng Tháp đang có nhiều tiềm năng phát triển nền nông nghiệp hiện đại, thông minh, hội nhập quốc tế và thích ứng biến đổi khí hậu.

Đồng Tháp xác định ba mục tiêu: Nông nghiệp sinh thái là trọng tâm, nông dân văn minh là chủ thể, nông thôn hiện đại là nền tảng. Trên cơ sở đó, tỉnh huy động toàn hệ thống chính trị cùng các nguồn lực xã hội để hướng đến mục tiêu trở thành địa phương dẫn đầu khu vực trong phát triển nông nghiệp sinh thái, gắn với đổi mới tư duy sản xuất và xây dựng nông thôn mới nâng cao.

Tổ chức sản xuất theo hướng thị trường

Để phát huy thế mạnh nông nghiệp, Đồng Tháp đã cấu trúc lại ngành theo hướng bền vững, sinh thái, chú trọng vào các ngành hàng chủ lực và nâng cao giá trị gia tăng. Việc tổ chức lại sản xuất nông nghiệp được thực hiện gắn với thị trường tiêu thụ, tiêu chuẩn chất lượng cao và yêu cầu xuất khẩu.

Một thí dụ điển hình có thể nhắc lại là sự vào cuộc, đồng hành kịp thời của ngành nông nghiệp tỉnh trong việc hỗ trợ người trồng sầu riêng cách đây ít lâu trước tình trạng bị kiểm soát chặt từ thị trường nhập khẩu do nhiễm chất cadimi. Ông Nguyễn Văn Thảo, nông dân xã Mỹ Thành, trồng 0,7ha sầu riêng sáu năm tuổi chia sẻ: “Nhờ được cán bộ nông nghiệp hướng dẫn cách nâng độ pH đất, chuyển cadimi sang dạng khó tiêu và áp dụng các biện pháp kỹ thuật cải tạo đất, nhà vườn kỳ vọng sẽ đáp ứng tốt tiêu chuẩn xuất khẩu, tăng giá bán và cải thiện lợi nhuận”.

Không chỉ dừng lại ở việc xử lý sự cố, Đồng Tháp còn đang đẩy mạnh áp dụng tiến bộ kỹ thuật trong cả quy trình sản xuất. Hợp tác xã Nông nghiệp công nghệ cao Kim Phát, xã An Thạnh Thủy là mô hình tiên phong ứng dụng công nghệ cấy mô để nhân giống hơn 30 loại cây như dứa MD2, chuối, lan, tre,… Hiện nay, hợp tác xã hoạt động sản xuất, kinh doanh trên quy mô diện tích khoảng 3,5ha, gồm phòng mô rộng 400m², vườn ươm 1.500m², vườn ươm liên kết với thành viên 3.000m²,... bình quân mỗi tháng, cung ứng khoảng 1 triệu cây giống cho thị trường cả nước.

Việc phát triển vùng nguyên liệu tập trung theo hướng hiện đại, ứng dụng công nghệ, liên kết chuỗi giữa hợp tác xã doanh nghiệp-thị trường đang mang lại hiệu quả tích cực.

Thời gian qua, hợp tác xã đã đầu tư nhiều phương tiện, thiết bị hiện đại phục vụ cho việc nhân cấy mô, sản xuất giống cây trồng như tủ cấy vi sinh, nồi hấp vi sinh, máy chưng cất nước, cân điện tử bốn số lẻ, máy đo pH, máy lọc nước,... trong đó, mạnh dạn đầu tư nguồn vốn lớn đầu tư phòng thí nghiệm nuôi cấy mô. Công nghệ cấy mô giúp nhân giống đồng loạt, đồng thời giữ nguyên đặc tính di truyền cây gốc và khắc phục được nhược điểm của các phương pháp truyền thống như chiết, ghép, giâm cành,...

Việc phát triển vùng nguyên liệu tập trung theo hướng hiện đại, ứng dụng công nghệ, liên kết chuỗi giữa hợp tác xã doanh nghiệp-thị trường đang mang lại hiệu quả tích cực. Mỗi địa phương trên địa bàn tỉnh được định hướng xây dựng ít nhất một vùng sản xuất nông nghiệp thông minh, có liên kết chế biến và tiêu thụ, góp phần chỉ đạo và triển khai hiệu quả đề án cơ cấu lại ngành nông nghiệp toàn tỉnh.

Hướng đến nền nông nghiệp hiện đại

Trong bối cảnh cạnh tranh và biến động toàn cầu, ngành nông nghiệp Đồng Tháp không chỉ tăng trưởng ổn định mà còn từng bước chuyển mình theo hướng sinh thái và sáng tạo. Tuy nhiên, quá trình phát triển vừa qua, ngành vẫn còn bộc lộ một số hạn chế như: Tăng trưởng thu nhập hộ nông dân chưa đồng đều, quy mô sản xuất nhỏ lẻ, tổ chức sản xuất thiếu tính chuyên nghiệp và tác động của thiên tai, dịch bệnh còn nhiều.

Các sản phẩm từ cấy mô tại Hợp tác xã nông nghiệp công nghệ cao Kim Phát.

Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Lê Hà Luân khẳng định: “Đồng Tháp định hướng phát triển nền nông nghiệp sinh thái hài hòa giữa kinh tếxã hội-môi trường, đa dạng hóa mô hình giá trị cao, hình thành các vùng sản xuất quy mô lớn có liên kết chặt chẽ trong chuỗi giá trị, ứng dụng mạnh mẽ khoa học-công nghệ, chuyển đổi số và đổi mới sáng tạo để nâng cao năng suất, chất lượng và sức cạnh tranh của nông sản”.

Theo ông Luân, chuyển đổi số trong nông nghiệp được tỉnh xác định là một trong những động lực cốt lõi thúc đẩy quá trình cơ cấu lại và hiện đại hóa nông nghiệp. Nhiều mô hình, giải pháp công nghệ được tỉnh triển khai và nhân rộng như: Nền tảng dữ liệu số về nông nghiệp, hệ thống tưới tiêu thông minh, ứng dụng thiết bị bay không người lái (drone) trong gieo sạ và phun thuốc, cơ giới hóa đồng bộ trong các khâu sản xuất, tự động hóa trong chăn nuôi,...

Các ứng dụng này không chỉ giúp giảm chi phí, tăng năng suất mà còn góp phần minh bạch hóa thông tin, truy xuất nguồn gốc, nâng cao giá trị và tính cạnh tranh của sản phẩm nông nghiệp.

Ngành nông nghiệp tỉnh cũng hướng chú trọng vào xây dựng đội ngũ nông dân chuyên nghiệp, có trình độ, được đào tạo bài bản, tham gia các tổ chức kinh tế tập thể như: Hợp tác xã, tổ hợp tác, hội quán, câu lạc bộ nông dân làm kinh tế giỏi,... từng bước hình thành lớp nông dân có tư duy thị trường, chủ động chuyển đổi mô hình sản xuất, có tinh thần trách nhiệm, hợp tác và kết nối.

Chính đội ngũ này sẽ là hạt nhân xây dựng nông thôn hiện đại trên nền tảng phát triển bền vững, xanh, hài hòa với truyền thống và bản sắc văn hóa địa phương; tăng cường huy động các nguồn lực xã hội để đầu tư hạ tầng thiết yếu, phát triển dịch vụ nông thôn, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của người dân, phúc lợi xã hội được bảo đảm.

Có thể khẳng định, thời gian gần đây, nông nghiệp, nông thôn tỉnh Đồng Tháp đã có những thay đổi tích cực. Trong đó, tăng trưởng ngành nông nghiệp tiếp tục được giữ vững, cơ cấu sản xuất nông nghiệp chuyển dịch theo hướng gắn kết với thị trường tiêu thụ thông qua việc phát triển các mô hình kinh tế tập thể, hợp tác liên kết gắn với xây dựng các mô hình sản xuất theo tiêu chuẩn GAP; đẩy mạnh việc ứng dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất, nâng cao khả năng cạnh tranh của nông sản,...

Tỉnh cũng xây dựng và triển khai thực hiện tốt các chính sách thí điểm phát triển nông nghiệp, nông thôn; khuyến khích chuyển dịch lao động nông nghiệp sang các lĩnh vực khác, góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống người dân vùng nông thôn.