Những người vượt qua cái bóng của Lý Tử Thất

Đôi chân lún xuống mảnh ruộng đầy bùn, Bamei, người phụ nữ ngoài 30 tuổi, cúi xuống và nhanh nhẹn cấy một đám cây non. Cách đó vài mét, chồng cô đã ghi lại toàn bộ quá trình bằng chiếc iPhone cũ.

Sau khi đoạn phim được chỉnh sửa, cặp đôi sẽ tải lên cho hơn 700.000 người người theo dõi của mình trên các nền tảng phát trực tuyến như Xigua Video và Douyin.

Không giống một số vlogger đã nổi danh sớm nhất như Li Ziqi (Lý Tử Thất) hay Dianxi Xiaoge, các video của Bamei mô tả vùng nông thôn là vùng đất của những công việc khó khăn, không hào nhoáng nhưng đầy sức hút.

Trong bài viết của mình trên Sixth Tone, Wang Yun - Phó giáo sư Báo chí và Truyền thông tại Đại học Khoa học và Công nghệ Huazhong - nhận định đã qua rồi cái thời nền nông nghiệp thủ công được khắc họa qua vlog với trang phục truyền thống đầy trang nhã, nên thơ và cảnh quay được dàn dựng công phu.

Không có nhóm video chuyên nghiệp nào giúp quay hoặc chỉnh sửa tác phẩm của vợ chồng Bamei. Vùng nông thôn hiện lên trong các clip chính là cuộc sống thực tế hàng triệu người Trung Quốc đang trải nghiệm mỗi ngày.

Về quê làm vlog

Sản xuất vlog là ngành kinh doanh lớn ở Trung Quốc, cung cấp việc làm toàn thời gian hoặc bán thời gian cho hơn 100 triệu người.

Các video mô tả cuộc sống nông thôn đã phổ biến trong nhiều năm, từ những trò hài hước của các nông dân trên nền tảng video ngắn Kuaishou, cho đến hình ảnh nông thôn yên bình được xây dựng kỹ càng của Lý Tử Thất.

Hiện tại, khi Lý Tử Thất vẫn trong thời gian tạm ngưng hoạt động sau cuộc tranh chấp kéo dài với công ty quản lý, còn nhóm làm nội dung thô tục đã bị cấm sóng, cơ hội đang mở ra cho những người làm nội dung sáng tạo như vợ chồng Bamei.

Bamei và chồng tự làm những video giản dị, chân thực về đời sống nông thôn.

Vợ chồng cô đã giới thiệu những hoạt động thông thường, từ thu hoạch mùa màng cho đến những hoạt động hàng ngày trong làng.

Nền tảng Kuaishou tuyên bố đã tổ chức hơn 1 triệu khóa đào tạo "video ngắn và phát trực tiếp" cho những người sáng tạo ở nông thôn chỉ riêng trong năm 2022. Nhiều người trong số những vlogger này là người mới trở về quê hương sau nhiều năm làm việc hoặc đi học ở thành phố.

Mặc dù làm vlog thường được miêu tả là một công việc không chính thức và có tính phụ thuộc cao, bấp bênh về dài hạn, đối với những người dân nông thôn Trung Quốc mà Wang Yun đã phỏng vấn, công việc này thực sự mang lại sự ổn định nhất định.

Xiucai là một vlogger sống tại tỉnh Hồ Bắc, miền Trung Trung Quốc. Sau khi bỏ học năm 14 tuổi, anh đi theo con đường giống nhiều bạn bè và người thân của mình và kiếm được việc làm tại một cửa hàng điện tử ở Nội Mông.

Sau đó, thương mại điện tử bùng nổ đã đánh bại các hệ thống cửa hàng bán lẻ trên toàn quốc khiến công việc của Xiucai gặp khó khăn.

Không thể kiếm sống, Xiucai bỏ việc và đến vùng Đông Bắc Trung Quốc để tìm công việc xây dựng. Đó là khoảng thời gian khó khăn đối với Xiucai và vợ, điều kiện sống của họ rất tệ.

Đối mặt với thị trường việc làm khó khăn và mệt mỏi, Xiucai cuối cùng trở về nhà sau 7 năm rời quê hương để lập nghiệp.

Tự nhốt mình trong nhà, anh bắt đầu làm những video hài hước về giọng địa phương để đăng lên WeChat và Douyin. Cuối cùng, tài khoản của anh đã thành công và bắt đầu kiếm được doanh thu quảng cáo, tiền ủng hộ từ người theo dõi.

Thất nghiệp, Xiucai về quê để làm vlog và bất ngờ nổi tiếng.

Mảnh đất màu mỡ

Phần lớn vlogger nông thôn của Trung Quốc đã dành ít nhất một thời gian làm việc ở các thành phố. Nhóm này chủ yếu làm ở ngành công nghiệp sản xuất và dịch vụ truyền thống.

Giờ đây, nền kinh tế truyền thông mới đã cho phép những người ở nông thôn xây dựng lượng khán giả trực tuyến mà không cần phải rời khỏi quê nhà.

Trong khi những người di cư thường gặp khó về việc không có chỗ ở tại nơi mới, các vlogger nông thôn lại tìm thấy lại ý thức cộng đồng trong quá trình sản xuất nội dung.

Không giống như những ngày đầu của ngành công nghiệp video trực tuyến, vốn bị chi phối bởi những khán giả trẻ ở thành thị đang tìm kiếm ý tưởng mộng mơ về "bỏ phố về quê", gần một nửa khán giả của vlog nông thôn Trung Quốc giờ đây là người trung niên, theo một báo cáo năm 2022.

Hầu hết khán giả lớn tuổi từng sống ở những vùng nông thôn và có được sự cộng hưởng cảm xúc từ video về cuộc sống ở vùng quê. Để thành công, nội dung của vlog phải bắt nguồn từ ý nghĩa của địa điểm, làm nổi bật cuộc sống thực và đặc điểm địa phương nơi họ sống.

Đề tài nông thôn là mảnh đất màu mỡ mà nhiều vlogger muốn khai thác.

Điều đó có nghĩa là không giống như các vlogger mỹ phẩm, mua sắm hay thể thao điện tử, các vlogger nông thôn phụ thuộc vào cộng đồng địa phương để xây dựng thương hiệu cá nhân.

Chẳng hạn, các hoạt động diễn ra trong làng là nguồn chủ đề không thể thiếu cho các nội dung vlog. Trong quá trình nghiên cứu thực địa, các vlogger thường kéo dân làng ra trước máy quay hoặc biến một cuộc tụ tập nhàn nhã thành một buổi livestream.

Những mối quan hệ đó không chỉ nâng cao tính sống động của video mà còn hạ thấp chi phí sản xuất.

Dù vậy, nhóm vlogger ở nông thôn cũng phải đối mặt với nhiều khó khăn: thiếu việc làm ổn định, lượng truy cập không ổn định và thách thức về tăng trưởng dài hạn.

Trong một thị trường nội dung ngày càng cạnh tranh và doanh thu nền tảng giảm, ngay cả những người nổi tiếng cũng không thể đảm bảo thành công của họ là lâu dài.

Tuy nhiên, so với những người sáng tạo nội dung khác, các vlogger nông thôn có một lợi thế, chính là hỗ trợ chính sách. Việc Trung Quốc nhấn mạnh vào "phục hồi nông thôn" và phát triển nông thôn cho phép các vlogger sắp xếp nội dung của họ phù hợp.

Một số tài khoản đã tự đổi thương hiệu, không phải là người nổi tiếng trên mạng mà là "nông dân mới", góp phần tái thiết khu vực nông thôn.

Trong quá trình này, các vlogger nhấn mạnh vào hình ảnh nông nghiệp, tạo điều kiện cho việc phổ biến các câu chuyện được tài trợ về cuộc sống nông thôn.

Nhiều người thậm chí đảm nhận vai trò phát ngôn viên cho quê hương, quảng bá các sản phẩm và điểm du lịch địa phương trong video do chính quyền địa phương sản xuất.

Mặc dù tính bền vững lâu dài của ngành vẫn còn là một câu hỏi mở, video của các vlogger nông thôn đã thay đổi để mô tả một nông thôn Trung Quốc phong phú, đa dạng và thực tế hơn.