Nhụy hoa nghệ tây hay saffron là loại gia vị được mệnh danh là đắt đỏ nhất thế giới - Ảnh: GETTY IMAGES
Theo báo Financial Times ngày 26-12, thị trường nhụy hoa nghệ tây (saffron) toàn cầu đang trong tình trạng thiếu hụt do thu hoạch kém ở Iran - quốc gia là nguồn cung gia vị lớn nhất của thế giới.
Hơn 90% lượng saffron toàn cầu đến từ Iran. Loại gia vị này được mệnh danh là "vàng sa mạc" và được liệt vào hàng gia vị đắt đỏ nhất thế giới. Nhụy hoa nghệ tây có hương thơm tinh tế, hương vị đặc trưng và màu sắc rực rỡ.
"Gia đình tôi thu hoạch chỉ 900kg trong mùa này, giảm so với 1.500kg (mùa trước)", anh Reza, một nông dân trồng saffron tại thành phố Torbat-e Jam (Iran), cho biết.
Theo các bên sản xuất và phân phối, thời tiết thay đổi và thiếu nước đã gây tác động tiêu cực, khiến sản lượng nhụy hoa nghệ tây giảm mạnh, đẩy giá loại gia vị vốn đã đắt đỏ lên một mức cao mới.
Nông dân trồng ở vùng Khorasan (đã bao gồm thành phố Torbat-e Jam) nói sản lượng saffron thu hoạch năm nay chưa bằng một nửa so với năm 2022.
"Tổng sản lượng dự kiến giảm còn 170 tấn từ gần 400 tấn", ông Ali Shariati-Moghaddam, giám đốc điều hành của Novin Saffron - một bên sản xuất và xuất khẩu saffron hàng đầu Iran, chia sẻ.
Trong bối cảnh đó, giá của nhụy hoa nghệ tây cao cấp đã tăng chạm mức 1.400 USD/kg nội địa Iran, gấp đôi giá của năm ngoái. Theo các nhà cung cấp, giá cho 1kg saffron bên ngoài Iran có thể đạt 1.800 USD.
Có ý kiến cho rằng nhụy hoa nghệ tây có thể được dùng để cải thiện tâm trạng, hạ lượng đường trong máu, cải thiện thị lực, trí nhớ và sức khỏe tim mạch. Gia vị này còn được sử dụng làm thuốc nhuộm, mỹ phẩm và nước hoa.
Giá nhụy hoa nghệ tây cao một phần do loại gia vị này tốn nhiều công sức thu hoạch. Cần thu hoạch 170.000 hoa nghệ tây để có thể thu được 1kg saffron.
Ngành công nghiệp nhụy hoa nghệ tây tại Iran chịu ảnh hưởng khi đất nước này đang phải vật lộn với lạm phát phi mã - tác động từ các lệnh trừng phạt của phương Tây.
"Chúng tôi đang chứng kiến doanh số bán hàng giảm 50%. Sức mua của người dân giảm, nhiều người không thể mua saffron với giá hiện nay", anh Ahmad Akbari, một nhà buôn nhụy hoa nghệ tây tại thành phố Mashhad, nói.
Theo Gholamreza Miri, người đứng đầu Liên đoàn những nhà xuất khẩu saffron Khorasan Razavi, cho biết các lệnh trừng phạt áp lên Iran và hậu quả khiến nước này hạn chế tiếp cận hệ thống tài chính toàn cầu, cũng thúc đẩy hoạt động buôn bán nhụy hoa nghệ tây bất hợp pháp.
"Những kẻ buôn lậu bán nhụy hoa nghệ tây Iran với giá thấp cho các quốc gia khác. Saffron từ đây bị thay đổi thương hiệu và được bán như có nguồn gốc từ các nước này", người này chia sẻ.
Giá nhụy hoa nghệ tây tăng cũng gây khó khăn trong việc xuất khẩu, bao gồm cả việc xuất khẩu qua Trung Quốc - nước mua nhụy hoa nghệ tây Iran nhiều nhất.
Người mua Trung Quốc chiếm 45% sản lượng nghệ tây của Iran, theo sau là các nước Ả Rập, Tây Ban Nha và Ý.
"Nhiều lái buôn Trung Quốc bị sốc trước việc giá tăng và đã bỏ đi. Họ sẽ phải trả giá cao hơn nữa nếu quay trở lại. Vì lượng thu hoạch rất ít và các kho thì trống rỗng", Payam-Asgari của sàn giao dịch saffron tại thành phố Torbat-e Jam nói.