Chân dung ‘hiệp sĩ giáp gai’ đang giải cứu những rạn san hô

Kết quả từ cuộc nghiên cứu kéo dài 3 năm của Ủy ban Bảo tồn Cá và Động vật hoang dã Florida (FWC) cho thấy nước tiểu của loài tôm hùm đốm gai giúp xua đuổi sâu và ốc biển - hai loài sinh vật ăn san hô Florida.

FWC còn cảnh báo các rạn san hô ở Florida đã mất đi khả năng tự phục hồi và cần sự hỗ trợ của con người để tiếp tục tồn tại.

Nước tiểu của loài tôm hùm đốm gai giúp xua đuổi sâu lửa và ốc biển - hai loài sinh vật ăn san hô Florida. Ảnh: Alarmy.

Khi nhiệt độ đại dương cao đến mức phá kỷ lục vào mùa hè 2023, 90% san hô ở Florida Keys đã biến mất. Cơ quan Khí quyển và Đại dương Mỹ (NOAA) xác nhận nhiệt độ tăng liên tục là một trong những nguyên nhân chính của thảm họa “tẩy trắng san hô” toàn cầu. Đây là lần thứ tư trong lịch sử và là lần thứ hai trong 10 năm mà san hô thế giới gặp khủng hoảng.

“Hiệp sĩ giáp gai”

Các nhà khoa học ở FWC so sánh loài tôm hùm đốm gai Florida như một “hiệp sĩ giáp gai” hỗ trợ các rạn san hô thoát khỏi nguy cơ biến mất vĩnh viễn. Bởi lẽ, mùi nước tiểu của loài tôm này có tác dụng xua đuổi loài ốc và giun lửa - hai loài động vật sử dụng san hô làm thức ăn chính.

Đối với những loài không bị mùi hôi ảnh hưởng, gã ‘hiệp sĩ giáp gai’ phàm ăn sẽ trực tiếp ngấu nghiến chúng và giúp các loài san hô hạn chế một mối nguy đáng kể.

Tôm hùm là một loài động vật sống theo bầy đàn và giao tiếp với nhau thông qua mùi nước tiểu. Ảnh: NOAA.

“Tôm hùm là một loài động vật sống theo bầy đàn. Chúng giao tiếp và liên lạc với nhau thông qua mùi nước tiểu. Con mồi của tôm hùm cũng có thể ngửi thấy mùi hôi này và tránh xa những khu vực có tôm hùm”, Casey Butler, nhà khoa học và là chủ nhiệm cuộc nghiên cứu tôm hùm tại FWC, cho biết.

Theo Butler, khi thực hiện các hoạt động bảo tồn san hô trong vườn ươm, các nhà khoa học cũng sử dụng tôm hùm để xua đuổi những độc vật gây hại cho san hô. “Những mẩu san hô non là món ăn khoái khẩu của ốc sên và giun lửa. Chúng sẽ lao đến ngấu nghiến ngay khi san hô vừa được đặt xuống nước”, cô nói.

San hô là thức ăn chính của loài giun lửa ở Florida. Ảnh: Reefhacks.

Nghiên cứu của FWC cũng xem xét chuỗi thức ăn trong môi trường xung quanh các rạn san hô đang bị suy thoái. Qua đó, các nhà khoa học xác định tôm hùm đốm gai và tôm hùm gai Caribe là hai loài có vai trò quan trọng trong công cuộc bảo vệ san hô ở Florida.

“Chúng tôi đang thử sử dụng tôm hùm như một biện pháp sinh học để đối phó với những kẻ ăn san hô Florida. Tuy nhiên, đây sẽ là một hành trình dài để vừa bảo tồn san hô vừa hạn chế ảnh hưởng đến lưới thức ăn trong khu vực”, Butler nói.

Không phải là “viên đạn bạc”

Nghiên cứu về vai trò của tôm hùm đối với các rạn san hô được thực hiện trong thời điểm đặc biệt khó khăn đối với các loài sinh vật biển toàn cầu.

Do ảnh hưởng của biến đổi khí hậu, Great Barrier - rạn san hô lớn nhất thế giới - đã bị “tẩy trắng” và trở thành “nghĩa địa san hô”. Theo thống kê, khoảng 54% hệ sinh thái biển phải chịu tác động của sự nóng lên toàn cầu và “tẩy trắng” hàng loạt rạn san hô.

Ở Florida, san hô hình trụ gần như tuyệt chủng trong khi các loài san hô khác đang phải vật lộn để phục hồi sau khi bị “tẩy trắng”. Nghiên cứu của FWC cho thấy đa dạng sinh học ở các rạn san hô đang dần suy thoái và có khả năng biến mất nếu không nhận được sự hỗ trợ từ con người.

Đợt "khủng hoảng san hô" năm 2024 là lần thứ tư trong lịch sử và là lần thứ hai trong 10 năm mà san hô thế giới gặp khủng hoảng. Ảnh: Bloomberg.

“Tôm hùm có thể mang lại những tác dụng nhất định. Tuy nhiên, chúng không phải là ‘viên đạn bạc’. Chúng ta cần phải nghiên cứu thật kỹ và áp dụng các biện pháp kịp thời để bảo vệ san hô khỏi tác động của biến đổi khí hậu”, bà nói.

“Không còn rạn san hô nào khỏe mạnh ở Florida Keys. Tất cả san hô trong khu vực này đều bị suy thoái ở một mức độ nào đó. Do đó, việc trồng san hô nhân tạo và sử dụng các biện pháp hỗ trợ sinh học, ví dụ như tăng số lượng tôm hùm đốm gai, là điều cấp bách”, Butler phân tích.

Theo bà, chỉ sử dụng tôm hùm là không đủ để giải quyết cuộc khủng hoảng san hô toàn cầu. Điều quan trọng là các chính sách hạn chế quá trình nóng lên toàn cầu và giảm thiểu sử dụng nhiên liệu hóa thạch trên thế giới.