Một trong những nguyên nhân chính là thiếu nguồn cung cấp vật liệu, đặc biệt là cát đắp, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến tiến độ thi công và gây lãng phí nguồn lực của các nhà thầu.
Thông tin này được Bộ Giao thông Vận tải (GTVT) đưa ra tại Hội nghị Tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong phát triển hạ tầng giao thông ĐBSCL ngày 16/10/2024. Hiện, công tác giải phóng mặt bằng tại các dự án cao tốc đã đạt trên 99%. Tuy nhiên, dự án đường Hồ Chí Minh qua Kiên Giang và Bạc Liêu vẫn chưa hoàn thành đúng tiến độ, với Kiên Giang mới đạt 56% và Bạc Liêu 82%. Ngoài ra, dự án Cao Lãnh - Lộ Tẻ cũng gặp vướng mắc tại nút giao qua TP Cần Thơ.
Đến nay, các nhà thầu đã huy động tổng cộng 450 mũi thi công với 6.500 nhân lực và 2.200 thiết bị. Trong đó, dự án Cần Thơ - Cà Mau đã huy động 183 mũi thi công và 3.000 nhân lực. Tuy nhiên, việc cung ứng cát đắp cho các dự án vẫn chưa đáp ứng đủ. Dự án Cần Thơ - Cà Mau hiện chỉ đạt 54.000 m³/ngày so với nhu cầu 76.000 m³, gây khó khăn lớn cho kế hoạch hoàn thành vào cuối năm 2025.
Tại dự án đường Hồ Chí Minh, hiện chỉ mới thi công phần cầu và đào bóc hữu cơ do chưa hoàn thành thủ tục cấp mỏ. Nếu tình trạng thiếu vật liệu kéo dài, việc đáp ứng tiến độ trong tháng 10/2024 sẽ gặp nhiều khó khăn.
Bộ GTVT khẳng định rằng vốn cho các dự án cơ bản đã đáp ứng, ngoại trừ dự án Cao Lãnh - An Hữu cần bổ sung thêm 250 tỷ đồng và cầu Rạch Miễu 2 cần 1.192 tỷ đồng. Bộ đã có văn bản đề nghị các bộ ngành liên quan giải quyết vấn đề này.
Theo báo cáo của Bộ GTVT, việc cung ứng cát sông hiện tại vẫn gặp khó khăn do thời gian hoàn thiện thủ tục kéo dài và công suất khai thác mỏ hạn chế. Một số tỉnh như Tiền Giang, Bến Tre và Vĩnh Long vẫn chưa xác định đủ nguồn cát để đáp ứng nhu cầu của dự án. Dự kiến thủ tục khai thác sẽ hoàn tất vào tháng 10 và 11/2024.
Các tỉnh như An Giang, Sóc Trăng và Vĩnh Long đã hoàn thành phần lớn thủ tục cấp phép và dự kiến sớm cung ứng đủ cát cho các dự án. Tuy nhiên, việc khai thác cát biển tại Sóc Trăng vẫn gặp khó khăn do yếu tố thời tiết và hạn chế về công suất tàu khai thác.
Ngoài cát, nguồn vật liệu đá dăm cũng là một thách thức lớn tại khu vực ĐBSCL. Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo tỉnh An Giang triển khai thủ tục để khai thác trở lại mỏ Antraco. Tuy nhiên, thủ tục này sẽ mất khoảng 12 tháng, gây khó khăn cho dự án Cần Thơ - Hậu Giang.
Để đảm bảo tiến độ, các tỉnh trong khu vực cần nhanh chóng hoàn thành thủ tục cấp phép khai thác mỏ trong tháng 10/2024, đồng thời phối hợp với các địa phương có nguồn đá để cung ứng cho dự án.
Bộ GTVT cũng đề nghị Bộ Tài nguyên và Môi trường hướng dẫn các địa phương về thời gian khai thác cát, sỏi lòng sông; đồng thời đẩy nhanh thủ tục cấp phép cho mỏ đá Antraco và giao khu vực biển cho các nhà thầu. Các nhà thầu cần bổ sung nhân lực, thiết bị, tổ chức thi công 3 ca 4 kíp và tăng cường quản lý chất lượng, đảm bảo an toàn lao động để bù lại tiến độ bị chậm trễ.
Về công tác giải phóng mặt bằng, mặc dù chỉ còn khối lượng nhỏ, nhưng việc chậm trễ vẫn ảnh hưởng lớn đến tiến độ. Các địa phương như Tiền Giang, Đồng Tháp, An Giang và Cần Thơ cần khẩn trương hoàn thành việc di dời hệ thống điện cao thế để bàn giao toàn bộ mặt bằng trong tháng 10/2024.
Khu vực ĐBSCL hiện đang triển khai 9 dự án giao thông trọng điểm quốc gia với tổng vốn đầu tư khoảng 106 nghìn tỷ đồng. Trong đó, 8/9 dự án đã và đang thi công, bao gồm các dự án cao tốc Cần Thơ - Cà Mau, Cao Lãnh - Lộ Tẻ và đường Hồ Chí Minh. Phần lớn các dự án này có kế hoạch hoàn thành vào năm 2025. Riêng dự án cao tốc Châu Đốc - Cần Thơ - Sóc Trăng sẽ hoàn thành vào năm 2026 và đưa vào khai thác năm 2027.