Chiều 29/10, Cổng Thông tin điện tử Chính phủ đã tổ chức tọa đàm "Đường sắt tốc độ cao – Thời cơ và thách thức” để phân tích, làm rõ các vấn đề dư luận xã hội quan tâm liên quan đến dự án như: nguồn vốn, tốc độ, hiệu quả đối với nền kinh tế, xã hội.
Chia sẻ tại tọa đàm, Thứ trưởng Bộ Giao thông vận tải (GTVT) Nguyễn Danh Huy cho biết, đối với dự án này, Bộ GTVT đã nghiên cứu 18 năm và "thời điểm này là thích hợp, cần thiết để xây dựng tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam nhằm tái cơ cấu lại thị phần vận tải một cách thích hợp".
Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư (KH&ĐT) Trần Quốc Phương cũng bày tỏ ý kiến đồng tình với những nội dung mà Thứ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Danh Huy đã chia sẻ về sự cần thiết cũng như thời điểm lựa chọn, mức độ "chín muồi" để xây dựng đường sắt tốc độ cao trục Bắc-Nam và các yếu tố kỹ thuật cũng như nội dung triển khai.
Ông Phương chỉ rõ đây là dự án có quy mô lớn nhất từ trước đến nay trong lịch sử đầu tư công của đất nước ta với dự kiến tổng chi xấp xỉ 70 tỷ USD. Với mức chi đầu tư này sẽ tác động đến tăng trưởng kinh tế trong suốt thời gian dự án thi công. Cụ thể, qua đánh giá sơ bộ, nếu như số tiền này được đưa vào triển khai từ nay đến năm 2035 thì tác động của đầu tư đường sắt tốc độ cao này làm tăng khoảng 0,97 điểm % GDP. "Đây là con số hết sức đáng kể, góp phần vào tăng trưởng chung của nền kinh tế", Thứ trưởng Bộ KHĐT nói.
Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Trần Quốc Phương - Ảnh: VGP/Dương Tuấn
Ông Phương đã chỉ ra ít nhất 7 lĩnh vực sẽ đón nhận cơ hội mới khi dự án tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam được triển khai. Cụ thể, đầu tiên, dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam sẽ tác động đến ngành xây dựng của nước ta trong cơ cấu GDP bởi vì đây là công trình xây lắp.
Thứ hai là tác động đến các ngành phụ trợ phục vụ cho công trình này, như ngành cung cấp vật liệu cho xây dựng công trình, kể cả các vật liệu thông thường như cát, đá, sỏi hay vật liệu đặc chủng như sắt, thép để làm đường ray hoặc các công trình khác.
Lĩnh vực thứ ba mà tuyến đường sắt tốc độ cao sẽ tác động đến là các ngành dịch vụ cung cấp cho công trình này như tài chính, ngân hàng hay dịch vụ về huy động vốn…
Thứ tư, tác động lan tỏa đến phát triển đô thị. Bởi tuyến đường sắt cao tốc này mở ra hơn 20 ga từ Bắc vào Nam và trong định hướng phát triển mỗi ga đều có các khu đô thị đính kèm. Đây cũng là một động lực cho phát triển. Trong tương lai chúng ta xác định phát triển đô thị là một động lực thì đây là một động lực tốt để phát triển kinh tế-xã hội.
Thứ năm là tác động đến các ngành khai thác sau này khi dự án đi vào vận hành, đặc biệt là dịch vụ du lịch.
Thứ sáu, tạo công ăn việc làm. Đây là công trình quy mô cực lớn, do vậy để huy động lực lượng tham gia vào xây dựng công trình này sẽ tạo ra công ăn việc làm tương đối lớn.
Thêm vào đó, Thứ trưởng Trần Quốc Phương chỉ ra dự án sẽ tác động đến tăng trưởng của ngành vận tải mà chúng ta đang phân tích để hướng tới hiện đại hóa hệ thống giao thông vận tải, tăng thêm doanh số, năng suất, công suất phục vụ cho giao thông vận tải với một đường sắt mới.
Không chỉ vậy, ở khi dự án đi vào khai thác sẽ làm gia tăng năng lực cạnh tranh của nền kinh tế, đặc biệt là giảm chi phí logistic, góp phần đáng kể cho phát triển các ngành công nghiệp, ngành sản xuất kinh doanh có sử dụng đến tuyến đường sắt này.
Đường sắt tốc độ cao cơ bản tác động tích cực đến kinh tế-xã hội
Tại buổi tọa đàm, trà lời câu hỏi người dân sẽ kỳ vọng gì khi dự án gần 70 tỷ USD được hoàn thành, ông Trần Quốc Phương cho rằng đối với hành khách bình thường, có lẽ người dân đang rất háo hức để được đi phương thức vận tải này. "Hiện nay, muốn đi phương tiện này thì phải ra nước ngoài mà nay được đi trên chính quê hương mình thì có lẽ là niềm mong ước của rất nhiều người dân", ông Phương nói tại tọa đàm.
Ngoài nhóm hành khách ra thì theo ông Phương có nhóm doanh nhân, người làm công tác kinh doanh cũng rất mong chờ tuyến đường sắt này được hình thành bởi cơ hội cho các doanh nhân này là rất nhiều. Họ sẽ làm được rất nhiều việc để có thể tận dụng được ý nghĩa của tuyến đường này đem lại. Trong tất cả lĩnh vực từ sản xuất kinh doanh đến vận tải lưu thông hàng hóa và đặc biệt là phát triển về hạ tầng đô thị, kinh doanh bất động sản hay những ngành kinh doanh khác.
Đường sắt tốc độ cao cơ bản tác động tích cực đến kinh tế-xã hội - Ảnh minh hoạ tạo bởi AI Chat GPT
Thứ trưởng Bộ KH&ĐT đánh giá rằng "đối với tuyến đường này cơ bản là tác động tích cực nếu như chúng ta làm tốt, làm nhanh công trình này. Phần đầu tư sẽ tác động trực tiếp đến GDP trong giai đoạn đầu và sau này tốc độ lan tỏa của nó còn lớn hơn rất nhiều, thậm chí vượt qua phần tính toán của chúng ta hiện nay".
Quy mô đầu tư dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam có tổng chiều dài toàn tuyến khoảng 1.541km, đường đôi, khổ 1.435mm. Trong đó công trình cầu dài 938km, công trình hầm dài 154km, chạy trên mặt đất 449km.
Theo Bộ GTVT toàn tuyến có 23 ga hành khách, 5 ga hàng hóa, 5 depot tàu khách được xây dựng.
Trong phạm vi dự án sẽ mua 85 đoàn tàu khách EMU (8 toa tàu/đoàn) và 30 đầu kéo tàu hàng, 1.250 toa hàng. Ngoài ra, dự kiến trong giai đoạn vận hành, doanh nghiệp khai thác sẽ mua sắm bổ sung 280 toa xe trong năm 2040 và mua thêm thêm 472 toa tàu nhanh, 344 toa tàu tiêu chuẩn.