Ông Phạm Đức Toản - Tổng Giám đốc Công ty cổ phần Đầu tư và phát triển Bất động sản EZ (EZ Property), nhận xét, mức giá này là không hợp lý, thậm chí cao hơn nhiều căn hộ thương mại đang cho thuê trên thị trường.
Ông Toản dẫn chứng, 1 căn hộ thương mại 60m2 cho thuê tại quận Thanh Xuân có giá 11 triệu đồng/tháng hay 1 căn chung cư mini 2 phòng ngủ giá thuê cũng chỉ 6 - 7 triệu đồng/tháng. " Nếu theo bảng giá trong đề xuất thì nhà ở xã hội còn đắt hơn nhà thương mại cho thuê, trong khi đó lại có vị trí xa trung tâm hơn. Tôi cho rằng đề xuất này mang tính thương mại và ít mang tính an sinh xã hội, vì vậy cần phải xem xét lại ", ông Toản nêu ý kiến.
Theo ông Toản, giá nhà thuê nhà ở xã hội chỉ nên khoảng 5 triệu đồng/tháng thì mới phù hợp với người có thu nhập thấp. Ông dẫn chứng, 1 gia đình có 2 con, thu nhập dưới 20 triệu đồng/tháng, nếu thuê nhà ở xã hội mất 10 triệu đồng/tháng (chiếm 50% thu nhập) thì chắc chắn không thể đủ sống tại Hà Nội khi mà giá cả hiện đắt đỏ, chi phí cho học hành cũng rất tốn kém.
Cũng theo ông Toản, nhà ở xã hội là chính sách, chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước, vì vậy, nên dùng vốn ngân sách Nhà nước, công đoàn hoặc đầu tư công, thay vì để doanh nghiệp làm. Bởi lẽ thực tế doanh nghiệp làm nhà ở xã hội rất khó có lãi và nếu họ có lãi thì giá nhà ở xã hội sẽ cao. " Một doanh nghiệp lớn ở Bình Dương từng chia sẻ với tôi rằng họ xây nhà xã hội 35m2 bán với giá 180 triệu đồng/căn là chấp nhận lỗ. Nhưng họ vẫn làm vì có lợi ích khác và nhằm mục đích an sinh cũng như trách nhiệm xã hội. Tuy nhiên, không phải doanh nghiệp nào cũng làm được điều này ", ông Toản phân tích.
Hà Nội đề xuất giá cho thuê nhà ở xã hội cao nhất gần 14 triệu đồng/tháng. (Ảnh minh họa: Chính phủ).
Đồng quan điểm, ông Giang Anh Tuấn - Giám đốc sàn bất động sản Tuấn Anh - cho hay, với mức giá đề xuất cao nhất lên tới 14 triệu đồng/tháng thì thuê nhà ở xã hội còn đắt hơn nhà ở thương mại giá rẻ. Hiện nay nhiều căn hộ cho thuê đầy đủ nội thất có diện tích khoảng 40m2, giá cũng chỉ 5 - 6 triệu đồng/tháng. Đây là mức giá có thể chấp nhận được với người thu nhập thấp, vì chỉ chiếm 1/4 thu nhập hàng tháng của họ.
" Giả sử thu nhập 20 triệu đồng, mà thuê nhà hết hơn 10 triệu đồng, thì chắc chắn người thu nhập thấp không dám thuê. Họ thà thuê căn hộ chung cư mini ở trung tâm, còn hơn bỏ gấp đôi tiền để thuê 1 căn hộ xa trung tâm. Nếu đề xuất này thành thực, tôi nghĩ nhà xây xong cũng chưa chắc có khách thuê. Khi ấy, vừa lãng phí nguồn lực tiền bạc vừa không thực hiện được vấn đề an sinh xã hội ", ông Tuấn băn khoăn.
Do đó, ông Tuấn đề xuất, nhà ở xã hội cần tiết giảm mọi chi phí để giảm tiền đầu tư. Ví dụ cần nghiên cứu có quỹ đất riêng để phát triển và không xây dựng nhà cao tầng để giảm chi phí xây dựng. Ông Tuấn dẫn chứng, trước đây từng có doanh nghiệp làm nhà ở xã hội đưa ra mức giá sốc trên thị trường là 8 - 10 triệu/m2 là nhờ họ xây thấp tầng và không xây tầng hầm. Mô hình này cũng cần cân nhắc để có thể giảm giá thuê cho người thu nhập thấp.
Ông Lê Hoàng Châu - Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP.HCM (HoREA) cũng cho rằng, nên đầu tư các tòa nhà ở xã hội cho thuê có chiều cao không quá 24 tầng, tương đương công trình cấp 2 trở xuống thì chi phí xây dựng sẽ rẻ hơn: " Nếu nhà ở xã hội xây dựng cao từ 25 tầng trở lên, tương đương công trình cấp 1 đến cấp đặc biệt thì chi phí đầu tư rất cao, sẽ đẩy giá thuê nhà lên cao ".
UBND TP Hà Nội đang lấy ý kiến dự thảo khung giá cho thuê nhà ở xã hội do doanh nghiệp hoặc hợp tác xã bỏ vốn đầu tư. Khung giá này tính theo m2 sàn sử dụng và thay đổi theo số tầng của tòa nhà.
Theo đó, mức cao nhất áp dụng cho tòa nhà cao trên 30 tầng với giá thuê 198.000 đồng một m2 sàn sử dụng một tháng. Nếu chiếu theo Nghị định 100 quy định tiêu chuẩn diện tích sàn sử dụng mỗi căn nhà xã hội trong dự án tối đa 70 m2, tối thiểu 25 m2 thì giá thuê nhà xã hội cao nhất áp dụng với căn 70 m2 trong tòa nhà trên 30 tầng lên đến 13,9 triệu đồng/căn.
Mức thấp nhất thuộc về tòa nhà dưới 10 tầng với giá cho thuê tối thiểu 48.000 đồng một m2 sàn, tương đương căn hộ 25m2 có giá thuê 1,2 triệu đồng/tháng.
Ngoài ra, với toà nhà cao từ 11-20 tầng có giá thuê nhà 49.000 - 98.000 đồng/m2/tháng.
Dự thảo nêu mức giá thuê chưa gồm thuế giá trị gia tăng; chi phí bảo trì công trình; giá dịch vụ quản lý vận hành; chi phí mua sắm trang thiết bị nội thất; bảo hiểm cháy nổ; phí trông giữ xe; dịch vụ điện nước, truyền hình.
Trong khi đó, mức cao nhất ở TP.HCM là 235.000 đồng/m2, áp dụng với công trình 45-50 tầng, có 3 tầng hầm, tương ứng căn thuê đắt nhất đến 16,5 triệu đồng/tháng.
Theo quy định của pháp luật, việc chính quyền địa phương ban hành khung giá cho nhà ở xã hội, nhà lưu trú và nhà cho thuê nhằm ngăn chặn tình trạng giá nhà cho thuê bị đẩy lên quá cao, vượt khả năng chi trả của người dân, đặc biệt người thu nhập thấp. Việc có khung giá rõ ràng sẽ giúp các nhà đầu tư biết được chi phí đầu tư, khả năng thu hồi vốn, chính quyền kiểm soát thì trường, tránh đầu cơ, lạm phát giá nhà cho thuê...
Hà Nội cũng đưa ra khung giá dịch vụ nhà chung cư, với chung cư không có thang máy, mức giá dịch vụ tối thiểu là 700 đồng/m²/tháng, tối đa là 5.000 đồng/m²/tháng.
Với nhà chung cư có thang máy, giá dịch vụ dự kiến quy định mức giá dịch vụ tối thiểu 1.200 m²/tháng; tối đa 16.500 đồng/m²/tháng. Mức giá theo trên không thay đổi so với khung giá được Hà Nội áp dụng từ năm 2017.
Khung giá dịch vụ nhà chung cư trên chưa tính đến các khoản thu được từ kinh doanh dịch vụ của nhà chung cư.