Phân hạng nhà chung cư phản ánh chất lượng xây dựng , tiện ích và dịch vụ đi kèm. Nếu không nắm rõ, người mua có thể chọn phải chung cư có phân hạng thấp hơn mong muốn dẫn đến chất lượng, dịch vụ và tiện ích không tương xứng với kỳ vọng.
Bên cạnh đó, mỗi phân hạng có mức giá khác nhau dựa trên chất lượng và tiện ích. Nếu không hiểu rõ, người mua nhà có thể trả giá cao cho một căn hộ có phân hạng thấp, dẫn đến tình trạng “mua hớ” vì không nhận được giá trị tương xứng với số tiền bỏ ra.
Luật Nhà ở 2023 và Nghị định 95/2024/NĐ-CP quy định rằng việc phân hạng nhà chung cư không phải là yêu cầu bắt buộc. Chủ đầu tư và chủ sở hữu có quyền đề nghị phân hạng cho nhà chung cư khi có nhu cầu, nhưng không bị áp đặt thực hiện. Việc phân hạng này được coi là cần thiết để xác định đúng giá trị của các căn hộ trên thị trường và giúp người tiêu dùng có thông tin rõ ràng trước khi mua hoặc thuê.
Việc phân hạng này được coi là cần thiết để xác định đúng giá trị của các căn hộ trên thị trường và giúp người tiêu dùng có thông tin rõ ràng trước khi mua hoặc thuê.
Do việc phân hạng không bắt buộc nên nhiều chủ đầu tư không thực hiện phân hạng cho dự án. Việc này dẫn đến tình trạng các chủ đầu tư tự phong hạng cho dự án mà không tuân thủ tiêu chí rõ ràng nào, gây khó khăn cho người tiêu dùng trong việc đánh giá giá trị thực của căn hộ.
Theo Nghị định 95/2024/NĐ-CP ban hành ngày 24/07/2024 của Thủ tướng Chính phủ, việc phân hạng nhà chung cư là nhằm để xác định giá trị của nhà chung cư khi giao dịch hoặc quản lý và chỉ được phân hạng khi có đề nghị của chủ đầu tư hoặc chủ sở hữu nhà chung cư, do các tổ chức xã hội – nghề nghiệp có chức năng, chuyên môn trong lĩnh vực xây dựng, nhà ở, kinh doanh bất động sản thực hiện phân hạng.
Nhà chung cư được phân thành 3 hạng: hạng 1, hạng 2, hạng 3 dựa trên 13 tiêu chí gồm 8 tiêu chí bắt buộc như về: vị trí, địa điểm nhà chung cư; tiện ích trong khuôn viên nhà chung cư; chỗ để xe; hành lang, sảnh; thang máy; cấp điện; căn hộ; tiêu chí tối thiểu là tuân thủ các quy chuẩn xây dựng.
Chung cư hạng 1 (cao nhất ): cần đáp ứng thêm điều kiện về khoảng cách đến công viên hoặc khu vui chơi giải trí. Đồng thời, trong khuôn viên chung cư hạng này phải có khu dịch vụ giáo dục hoặc y tế thể thao, thang máy chở hàng riêng...
Riêng về chỗ đỗ xe, cứ 02 căn hộ tại dự án hạng 1 cần có tối thiểu 01 chỗ đỗ ôtô (slot) với diện tích tiêu chuẩn 25 m2 (tính theo quy chuẩn của Bộ Xây dựng năm 2021). Chung cư xếp hạng 1 phải có trụ sạc cho xe điện.
Chung cư hạng 2: cứ 04 căn hộ cần tối thiểu 01 chỗ đỗ (diện tích tiêu chuẩn 25 m2). Mức này tương đương quy chuẩn chung từ năm 2021 của Bộ Xây dựng.
Chung cư hạng 3, mỗi 100 m2 diện tích sử dụng có 01 slot để xe.
Với tiêu chí tiện ích trong khuôn viên: cả 3 hạng chung cư đều phải có không gian sinh hoạt cộng đồng. Chung cư hạng 2 cần thêm khu vui chơi trẻ em, trung tâm thương mại hoặc siêu thị. Với chung cư hạng 1, ngoài 3 tiện ích vừa kể, còn cần thêm bể bơi, khu dịch vụ giáo dục hoặc y tế hoặc thể thao.
Và 5 tiêu chí bổ sung như về: dịch vụ quản lý vận hành; môi trường; an ninh, an toàn, phòng chống cháy nổ; công trình xanh, sử dụng năng lượng hiệu quả; số hóa và nhà ở thông minh.
Việc phân hạng góp phần minh bạch hóa các thông tin liên quan đến chất lượng và giá trị của chung cư, qua đó bảo vệ quyền lợi của người tiêu dùng và thúc đẩy sự cạnh tranh lành mạnh trên thị trường bất động sản.
Nhiều chuyên gia bất động sản đã chỉ ra rằng việc thiếu phân hạng này có thể dẫn đến tình trạng sốt ảo và khiến người mua không xác định được giá trị thực của căn hộ, các chủ đầu tư có thể tự nâng giá mà không dựa trên các tiêu chí cụ thể. Do đó, việc cấp thiết là cần có quy định bắt buộc về phân hạng chung cư để bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, tạo sự minh bạch trên thị trường bất động sản.