Một chai rượu vodka
Elon Musk từ lâu đã bị mê hoặc bởi nước Nga và các chương trình không gian và tên lửa của nước này. Vị doanh nhân này đã từng đến Moscow vào năm 2002 để đàm phán mua tên lửa cho chương trình không gian mới chớm nở của mình, nhưng ông đã ngất xỉu trong bữa trưa đầy rượu vodka. Việc mua bán cuối cùng đã thất bại, mặc dù những người chủ nhà người Nga đã tặng ông Musk một chai rượu vodka có hình ảnh ông được chồng lên một bức vẽ sao Hỏa.
Hơn 20 năm sau, Wall Street Journal dẫn các nguồn tin cho hay, tỷ phú Elon Musk - người giàu nhất thế giới và là trụ cột của các nỗ lực không gian của Mỹ - đã liên lạc thường xuyên với Tổng thống Nga Vladimir Putin kể từ cuối năm 2022.
Các cuộc thảo luận giữa ông Musk và ông Putin - được xác nhận bởi một số quan chức hiện tại và trước đây của Mỹ, Châu Âu và Nga - đề cập đến các chủ đề cá nhân, căng thẳng kinh doanh và địa chính trị.
Có thời điểm, ông Putin đã yêu cầu vị tỷ phú này ngừng dịch vụ internet vệ tinh Starlink của mình tại những khu vực nhạy cảm địa chính trị.
Năm nay, tỷ phú Elon Musk đã nổi lên như một người ủng hộ quan trọng cho chiến dịch tranh cử của ông Donald Trump. Thậm chí, ông còn được ông Trump tín nhiệm trao cho chức Bộ trưởng Bộ Hiệu quả Chính phủ (DOGE). Tên viết tắt của Bộ này trùng với tên tiền số Dogecoin.
Chú thích ảnh
Trong khi Mỹ và các đồng minh tìm cách cô lập ông Putin, những cuộc đối thoại bí mật của ông Musk có thể báo hiệu khả năng tổng thống Mỹ sẽ tái hợp tác với nhà lãnh đạo Nga và mở ra lối thoát cho những xung đột dai dẳng như cuộc chiến ở Ukraine.
Tuy nhiên, các cuộc tiếp xúc cũng làm dấy lên mối lo ngại tiềm tàng về an ninh quốc gia của một số người trong chính quyền hiện tại, vì ông Putin thường bị coi là một trong những “đối thủ chính” của Mỹ.
Những bí mật nhàm chán
Ông Elon Musk đã xây dựng mối quan hệ kinh doanh sâu sắc với các cơ quan tình báo và quân sự Mỹ, điều này giúp ông có được tầm nhìn độc nhất về một số chương trình không gian nhạy cảm của quốc gia này. SpaceX, đơn vị vận hành dịch vụ Starlink, đã giành được hợp đồng trị giá 1,8 tỷ USD vào năm 2021 và đóng vai trò chính trong các dự án không gian của Lầu Năm Góc và NASA. Musk có quyền truy cập an ninh cho phép ông tiếp cận một số thông tin bí mật.
Bên cạnh đó, mối liên hệ của Elon Musk với Điện Kremlin dường như là một bí mật được giữ kín trong chính phủ. Một số quan chức Nhà Trắng cho biết họ không biết về chúng. Chủ đề này rất nhạy cảm vì ông Musk đang có nhiều mối gắn kết hơn với tổng thống Trump.
Trước các cáo buộc, ông Musk gọi những lời chỉ trích cho rằng ông đã trở thành người biện hộ của ông Putin là "vô lý" và nói các công ty của ông "đã làm mọi thứ có thể để phá hoại nước Nga".
Trong một chiến dịch vận động tại Pennsylvania, ông Musk nói về tầm quan trọng của sự minh bạch trong chính phủ và lưu ý đến quyền tiếp cận của chính ông đối với các bí mật của Nhà Trắng. "Tôi có quyền tiếp cận thông tin tuyệt mật, nhưng tôi phải nói rằng, giống như hầu hết những thông tin mà tôi biết... lý do họ giữ bí mật là vì nó quá nhàm chán".
Chú thích ảnh
Một phát ngôn viên của Lầu Năm Góc cho biết: "Chúng tôi không bình luận về quyền tiếp cận thông tin, đánh giá hoặc tình trạng an ninh của bất kỳ cá nhân nào, hoặc về các vấn đề chính sách an ninh nhân sự trong bối cảnh các báo cáo về hành động của bất kỳ cá nhân nào".
Một quan chức cho biết chính phủ đang phải đối mặt với một tình thế tiến thoái lưỡng nan vì quá phụ thuộc vào các công nghệ của tỷ phú này. SpaceX phóng các vệ tinh an ninh quốc gia quan trọng vào quỹ đạo và là công ty mà NASA phải dựa vào để vận chuyển các phi hành gia đến và đi từ Trạm vũ trụ quốc tế.
Một binh sĩ cầm thiết bị của Starlink trên chiến trường Ukraine.
"Họ không thích điều đó", người này nói, ám chỉ đến các cuộc tiếp xúc giữa ông Musk và ông Putin. Tuy nhiên, người này cho biết chính quyền không đưa ra cảnh báo nào về khả năng ông Musk vi phạm an ninh quốc gia.
Người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov cho biết Điện Kremlin chỉ có một cuộc trao đổi qua điện thoại với ông Musk, trong đó vị tỷ phú và ông Putin thảo luận về "không gian cũng như các công nghệ hiện tại và tương lai".
Ngoài ra, ông Peskov cho biết cả ông Putin và các quan chức Điện Kremlin đều không trò chuyện thường xuyên với ông Musk.
Thay đổi quan điểm
Các cuộc trò chuyện của tỷ phú này với ông Putin và các quan chức Điện Kremlin cho thấy khuynh hướng ngày càng tăng của ông trong việc mở rộng phạm vi kinh doanh và tiến vào địa chính trị. Ông đã gặp gỡ và nói chuyện kinh doanh nhiều lần với tổng thống Argentina Javier Milei, cũng như cựu Tổng thống Brazil Jair Bolsonaro, người mà ông đã bảo vệ trong một cuộc tranh luận trực tuyến gay gắt.
Nhưng ông Putin thì khác. Vào tháng 10/2022, ông Musk đã công khai tuyên bố rằng ông chỉ nói chuyện với ông Putin một lần. Ông nói trên X rằng cuộc trò chuyện là về không gian và diễn ra vào khoảng tháng 4/2021.
Nhưng sau đó đã có nhiều cuộc trò chuyện hơn, bao gồm các cuộc đối thoại với các quan chức cấp cao khác của Nga sau năm 2022 và trong năm nay. Một trong những quan chức đó là Sergei Kiriyenko, phó chánh văn phòng thứ nhất của Putin, hai trong số các quan chức cho biết. Nội dung nói chuyện giữa hai người vẫn chưa rõ ràng.
Tháng trước, Bộ Tư pháp Mỹ đã tuyên bố rằng Kiriyenko đã tạo ra khoảng 30 tên miền internet để phát tán thông tin sai lệch của Nga, bao gồm cả trên X của Musk, nơi mà mục đích là làm xói mòn sự ủng hộ đối với Ukraine và thao túng cử tri Mỹ trước cuộc bầu cử tổng thống.
Sau khi Nga phát động chiến dịch đặc biệt vào tháng 2/2022, ông Musk đã đưa ra những tuyên bố mạnh mẽ trước công chúng về sự ủng hộ đối với Kyiv. Ông đã đăng dòng chữ "Giữ vững Ukraine", bên cạnh là cờ Ukraine. Ngay sau đó, ông đã đùa giỡn về việc thách đấu một chọi một với ông Putin về “Україна,” tên tiếng Ukraine của đất nước này.
Ông Musk sau đó tặng hàng trăm thiết bị đầu cuối Starlink cho Ukraine. Đến tháng 7, khoảng 15.000 thiết bị đầu cuối đã cung cấp quyền truy cập internet miễn phí cho nhiều vùng rộng lớn của đất nước.
Cuối năm 2022, quan điểm của ông Musk về cuộc xung đột dường như đã thay đổi. Vào tháng 9, các hoạt động quân sự của Ukraine không thể sử dụng các thiết bị đầu cuối Starlink để hướng dẫn máy bay không người lái trên biển để tấn công một căn cứ hải quân của Nga ở Crimea, bán đảo Biển Đen thuộc quyền quản lý của Moscow từ năm 2014. Ukraine đã cố gắng thuyết phục ông Musk kích hoạt dịch vụ Starlink trong khu vực, nhưng điều đó đã không xảy ra.
Chú thích ảnh
Công ty vũ trụ của ông đã gia tăng các hạn chế đối với việc sử dụng Starlink trong các hoạt động tấn công của Ukraine. Sau đó, Elon Musk cho biết ông thực hiện động thái này vì Starlink chỉ dành cho mục đích dân sự và ông tin rằng bất kỳ cuộc tấn công nào của Ukraine vào Crimea đều có thể gây ra một cuộc chiến tranh hạt nhân.
Trong năm qua, ông Elon Musk và Nga bắt đầu có nhiều lợi ích chung. Các quan chức Ukraine cho biết đầu năm nay rằng lực lượng Nga chiếm đóng các vùng phía đông và phía nam của đất nước đã bắt đầu sử dụng Starlink để cho phép liên lạc an toàn và mở rộng phạm vi của máy bay không người lái của họ.
Quân đội Nga cũng bắt đầu sử dụng các thiết bị đầu cuối Starlink, được đưa vào thông qua các quốc gia thứ ba, ở quy mô lớn, làm suy yếu một trong số ít lợi thế chiến trường của Ukraine. Tuy nhiên, ông Musk nói trên X rằng không có thiết bị đầu cuối nào được bán trực tiếp hoặc gián tiếp cho Nga và các thiết bị đầu cuối sẽ không hoạt động bên trong nước Nga.
Đầu năm nay, ông Musk đã dành thời gian để nói về ông Putin, quan điểm của ông về Mỹ và Ukraine khi X phát sóng cuộc phỏng vấn dài hai giờ của Tucker Carlson với nhà lãnh đạo Nga bên trong Điện Kremlin. Trong cuộc phỏng vấn đó, ông Putin nói ông chắc chắn Musk “là một người thông minh”.
“Không gì có thể ngăn cản Elon Musk, ông ấy sẽ làm những gì ông ấy nghĩ mình cần phải làm”, ông Putin nói. “Bạn cần tìm ra điểm chung với ông ấy, bạn cần tìm cách thuyết phục ông ấy”.
Độc giả WSJ nói gì về bài báo?
Bài viết độc quyền nêu trên, dành cho người đọc trả phí của Wall Street Journal về ông Elon Musk, đã vấp phải nhiều phản ứng từ độc giả. Đa số bình luận cho rằng bài viết chỉ là “thuyết âm mưu” khi tìm cách kết nối các sự kiện với nhau để đưa ra kết luận phi thực tế về mối quan hệ giữa ông Musk và ông Putin.
Một người viết: “Thật đáng buồn khi chứng kiến sự sụp đổ của tờ WSJ. Các phóng viên đang dần dần biến tờ báo thành một nơi tung ra tin đồn nhảm. Không chỉ bài viết về Putin và Musk, mà còn nhiều bài tương tự khác”.
Một bình luận cho rằng: “Tiêu đề của bài viết này thật nực cười”.
Tuy nhiên, cũng có số ít ủng hộ bài viết, nêu ra vấn đề:
“Mỹ nên ngay lập tức hủy bỏ quyền miễn trừ an ninh của Musk. Không một công dân làm công ty tư nhân nào có hiểu biết sâu sắc về năng lực công nghệ/quân sự của Mỹ được phép gặp một nhà lãnh đạo Nga hoặc bất kỳ ai bên trong nước Nga. Đây là hành vi vi phạm nghiêm trọng an ninh quốc gia.
Mỹ nên nghiêm túc xem xét việc thu hồi hộ chiếu của ông Musk và giao cho FBI tiến hành 'cuộc thẩm vấn thân thiện' đối với Musk để xác định chính xác những gì đã xảy ra trong cuộc gặp giữa Musk và Putin. Gặp gỡ các nhà lãnh đạo của các đồng minh của Mỹ có lẽ là ổn, nhưng gặp gỡ bất kỳ quan chức chính phủ Nga nào bên trong nước Nga là hành vi vi phạm an ninh tồi tệ nhất có thể gây tổn hại đến Mỹ. Điều này cho thấy rõ ràng cái tôi của Musk lớn hơn nhiều so với sự phán đoán và lý trí thông thường của ông.
Có thể buộc ông Musk bán công ty vệ tinh của mình để tránh mọi xung đột lợi ích trong tương lai với kẻ thù của Mỹ, vì ông Musk không quan tâm đến đất nước đã tiếp nhận mình. Có lẽ ông ta nên bị trục xuất trở về Nam Phi”.
Tham khảo WSJ