Estonia, Latvia và Lithuania sẽ đóng lại hệ thống Brell, vốn kết nối với Nga và Belarus kể từ sau khi Thế chiến II kết thúc và được Nga gần như vận hành toàn bộ. Dù không có thương vụ mua bán nào diễn ra từ năm 2022, nhưng mạng lưới liên kết này rất quan trọng để cân bằng sản xuất và tiêu thụ trong khu vực.
Žygimantas Vaičiūnas, Bộ trưởng Năng lượng của Lithuania cho biết: “Chúng tôi sẽ kết nối với mạng lưới đồng bộ lớn nhất thế giới.”
Chủ tịch Uỷ ban châu Âu (EC) Ursula von der Leyen sẽ tham gia cùng nhà lãnh đạo của 3 quốc gia thành viên EU và NATO này để kỷ niệm ngày họ đồng bộ hoá với lưới điện EU thông qua Ba Lan. Sự kiện được tổ chức tại thủ đô Vilnius của Lithuania.
Tuy nhiên, các quan chức Baltic lo ngại rằng quá trình đồng bộ hóa sẽ có rủi ro, sau khi một số hành vi bị nghi ngờ là phá hoại đối với các liên kết điện, dữ liệu và khí đốt ở Biển Baltic và Biển Bắc xuất hiện ngày càng nhiều. Trong 18 tháng qua, hơn 10 cáp điện và dữ liệu hoặc đường ống đã bị hư hại do ít nhất 3 vụ việc bị nghi ngờ là phá hoại liên quan đến tàu kéo neo.
Các quan chức Latvia nói với tờ FT rằng các bộ của chính phủ đã được đặt trong tình trạng báo động để cảnh giác trước các thông tin sai lệch về giá tăng đột biến và tình trạng mất điện.
Stefan Konstantinov, nhà phân tích năng lượng cấp cao tại công ty phân tích năng lượng ICIS, cho biết ông dự đoán việc kết nối các nước Baltic với lưới điện EU sẽ không có tác động đáng kể đến giá điện.
Song, trong bối cảnh Estlink 2, đường dây truyền tải điện giữa Phần Lan và Estonia, ngừng hoạt động để sửa chữa cho đến giữa năm 2025, thì bất kỳ sự cố tiềm ẩn nào dẫn đến hư hỏng các bộ kết nối ngầm còn lại, Estlink 1 và NordBalt, có khả năng sẽ khiến giá điện ở Baltic tăng đột biến hơn nữa", ông nói thêm.
Các nước Baltic sẽ kết nối với lưới điện EU tương tự như Ukraine hồi năm 2022. Việc kết nối với lưới điện Baltic có quy mô nhỏ hơn mất nhiều thời gian do cần các khoản đầu tư đáng kể.
Nhu cầu giảm sự phụ thuộc vào năng lượng Nga đã thúc đẩy các nước Baltic phải tăng cường đầu tư vào các nguồn năng lượng tái tạo, cũng như các nhà máy khí đốt sau này có thể được chuyển đổi để sử dụng với khí sinh học. Estonia và Phần Lan cũng đang xây dựng tuyến cáp Estlink thứ 3, dự kiến hoàn thành vào năm 2035.
Với động thái này, 3 quốc gia EU và NATO sẽ cắt đứt quan hệ cung cấp điện với Moscow sau 3 thập kỷ. Trước đó, họ đã ngừng mua khí đốt và điện của Nga sau khi mâu thuẫn ở Ukraine xảy ra, nhưng lưới điện vẫn được kết nối với Nga và Belarus, được Moscow kiểm soát.
Tham khảo FT