Sáu năm làm nghề giao hàng, Choo Yi Hung vẫn không thể quen với cảm giác bị kỳ thị, khinh miệt mỗi lần mặc đồng phục.
“Đồng nghiệp của tôi ít ai muốn mặc đồng phục vì nó sẽ khiến họ bị phân biệt”, chàng trai 30 tuổi, nói.
Chia sẻ với CNA, khoảng 40% quán ăn nơi Choo giao hàng không cho anh dùng nhà vệ sinh. Nhiều chung cư cũng không cho người giao hàng chạy vào bãi đỗ xe của tòa nhà hoặc đậu xe trước sảnh.
Ông Peter Yeo, 52 tuổi, từng bị cư dân chung cư yêu cầu đi thang máy lượt sau. Người đàn ông làm giao hàng 7 năm cảm thấy rất buồn và tức giận.
“Chúng tôi đâu có lỗi gì khi chỉ đang cố gắng kiếm sống”, Yeo nói.
Câu chuyện trên chỉ là hai trong những bất công mà nhân viên giao hàng ở Singapore phải đối mặt mỗi ngày. Họ thường xuyên hứng chịu cơn giận của khách và ngay cả khi di chuyển trên vỉa hè hay đường phố, nhiều người vẫn cảm thấy mình như công dân hạng hai.
Singapore hiện có 16.000 nhân viên giao đồ ăn. Nhiều người trong số họ thường bị coi thường và phải chiều lòng tất cả, từ khách hàng, doanh nghiệp, ban quản lý tòa nhà đến nền tảng.
Cuối tuần, Peter Yeo phải chờ 90 phút để lấy đơn hàng tại Pizza Hut do quá đông. Trong lúc đợi, anh không thể giải thích tình hình với khách bởi tin nhắn chỉ được ứng dụng cho phép sau khi nhận đồ ăn. Sau 90 phút, nền tảng giao hàng hủy đơn, mọi sự chờ đợi trước đó hóa công cốc.
Michelle Tay, giám đốc chương trình Thân thiện Singapore (SKM), cho biết nhân viên giao hàng là những người âm thầm làm việc, cung cấp dịch vụ thiết yếu ở quốc đảo này nhưng không mấy khi được công nhận. “Họ gần như vô hình, nhất là từ khi tùy chọn ‘để trước cửa’ trở nên phổ biến trong đại dịch”, Michelle Tay nói.
Theo Nghị sĩ Yip Hon Weng, đại diện khu vực Yio Chu Kang, shipper ít khi được lắng nghe; cũng hiếm khi nhận được sự đồng cảm như những nghề truyền thống. Những lao động này cũng bị xem là dễ thay thế và “không xứng đáng được hưởng quyền lợi”.
Abu Bakar Muhamad Saat, 56 tuổi, cho biết tình trạng càng tệ hơn khi nhiều người vô ý thức đậu xe máy ở khu vực giao hàng rồi bỏ đi mua sắm, khiến chỗ đậu cho tài xế bị thu hẹp. Không ai muốn xuống tầng hầm vì sợ mất công.
Trước tình trạng trên, một số trung tâm thương mại đã xóa bỏ khu vực này, buộc tài xế phải đỗ ở nơi mất phí. Thu nhập bị ảnh hưởng đáng kể.
Bà Yeo Wan Ling, trợ lý tổng thư ký Liên đoàn Lao động Quốc gia (NTUC) và cố vấn Hiệp hội Giao hàng Quốc gia (NDCA) cho biết nhiều nhân viên giao hàng còn không có chỗ nghỉ trong lúc chờ đơn. Một số trung tâm thương mại có sắp xếp khu vực chờ, song những nơi này thường rất xa các cửa hàng ăn uống.
Singapore hiện đang đưa ra dự thảo Luật Lao động trên nền tảng số nhằm cải thiện vị thế của nhân viên giao hàng. Đề xuất bao gồm hỗ trợ nhà ở, nghỉ hưu, bồi thường thương tật lao động và tăng tính trách nhiệm của nền tảng với người lao động. Theo Tiến sĩ Dianna Chang, Đại học Khoa học Xã hội Singapore, dự luật sẽ giúp các tài xế giao hàng đòi lại công bằng.
Không chỉ ở Singapore, các shipper tại Trung Quốc cũng phải đối diện với áp lực vô cùng lớn kể từ khi đại dịch bùng phát. Nhiều người phàn nàn rằng họ kiếm được ít tiền hơn dù phải đi nhiều chuyến hơn mỗi ngày.
Li Xaoliang, người đàn ông hơn 30 tuổi rám nắng và gầy gò, rong ruổi khắp các con đường ở Thượng Hải trên chiếc xe đạp điện để làm công việc ship hàng cho các công ty logistics. Có thể nói, chỉ cần một chiếc xe và điện thoại thông minh, hầu như ai cũng có thể trở thành shipper. Li và đồng nghiệp của anh, được gọi thân mật là “kuaidi xiaoge”, đã trở thành một nét đặc trưng trong nhiều năm qua trên khắp các đường phố Trung Quốc.
Đối với những người như Li, shipper là một cách để thoát khỏi đói nghèo ở nông thôn. Li sinh ra ở thành phố Vu Hồ thuộc tỉnh An Huy, cách Thượng Hải khoảng 280 km. Anh là một trong số hàng triệu người lao động di cư từ các vùng nông thôn, đã và đang đóng góp tích cực cho quá trình công nghiệp hóa nhanh chóng của Trung Quốc.
Li và đồng nghiệp hầu như không có ngày nghỉ, trừ Tết Nguyên đán. Động lực lớn nhất của họ là thu nhập. Li nhận được 5 nhân dân tệ (0,8 USD) cho mỗi bưu kiện. Trung bình, một shipper có kinh nghiệm như anh có thể giao tới 120 kiện hàng mỗi ngày.
Việc các shipper phải làm việc quá sức chịu đựng đã dẫn đến bi kịch. Một đoạn video khủng khiếp từng lan truyền trên mạng xã hội ở Trung Quốc với hình ảnh một tài xế hãng giao hàng Ele.me đang tự thiêu và được người qua đường cứu. Người này tên là Liu Jin, 40 tuổi, đến từ một vùng nông thôn nghèo ở Vân Nam. Được biết, trước khi tự thiêu, Liu có tranh chấp về tiền lương với công ty và chưa được giải quyết.
Cư dân mạng Trung Quốc cũng được một dịp xôn xao khi một shipper khác tố cáo rằng ông chỉ nhận được 0,8 nhân dân tệ cho 17 ngày làm việc. Lý do công ty đưa ra là đã có 22 khiếu nại của khách hàng nên lương của ông bị cắt giảm.
Nghiên cứu của China Labour Bulletin, một tổ chức phi chính phủ có trụ sở tại Hồng Kông, cho biết các ứng dụng giao hàng ban đầu đã đầu tư mạnh để đưa ra mức lương cao hơn nhằm thu hút đủ lao động cho quá trình mở rộng của họ.
“Nhưng khi điều kiện thay đổi, với các công ty nền tảng độc quyền thị trường và phát triển thuật toán kiểm soát quy trình lao động, người lao động có ít quyền bảo vệ lao động và mất đi một mức độ tự do nhất định”, báo cáo cho biết.
Theo: CNA, SCMP