Loại nấm mốc gây bệnh nguy hiểm con người hít vào mỗi ngày

Nấm là kẻ giết người thầm lặng

Hưởng ứng kỷ niệm Ngày Phòng Chống bệnh Nấm Aspergillosis toàn cầu - World Aspergillosis Day, ngày 28/2, Bệnh viện Phổi Trung ương tổ chức hội thảo khoa học Ngày nấm toàn cầu 2025 lần thứ 6. 

Theo Tổ chức hành động toàn cầu về nhiễm nấm, nấm là kẻ giết người thầm lặng, là nguyên nhân gây ra cái chết của hơn 4 triệu người mỗi năm. Điều này khiến bệnh nấm trở thành một trong những nguyên nhân gây tử vong hàng đầu trên toàn cầu, trước cả bệnh lao và sốt rét. 

Trên toàn cầu, mỗi năm ước tính có hơn 300 triệu người ở mọi lứa tuổi bị nhiễm trùng nấm nghiêm trọng, vì thế đây là nguyên nhân gây tử vong đứng thứ 5 trên thế giới.

Trong đó, nấm phổi là căn bệnh đã biết đến từ rất lâu tuy nhiên vẫn chưa có sự quan tâm đúng mức về căn bệnh này. Tại Việt Nam, hiện chưa có số liệu cụ thể về bệnh nấm phổi xâm lấn do Aspergillus. Tuy nhiên, khoảng 50% bệnh nhân từng mắc lao, đến khám lại tại các cơ sở chuyên khoa hô hấp mắc nấm phổi do Aspergillus. 

Nguyên nhân gây bệnh nấm phổi là do các loại nấm Candida, Aspergillus, Cryptococcus. Trong đó, hay gặp nhất là loại Aspergillus. Nấm Aspergillus là một loại nấm mốc rất phổ biến và có mặt ở trong nhà và ngoài môi trường.

TS.BS Nguyễn Thị Bích Ngọc, Bệnh viện Phổi Trung ương (Ảnh: N.P).

TS.BS Nguyễn Thị Bích Ngọc, Bệnh viện Phổi Trung ương, cho biết, Aspergillus là loại nấm phổ biến trong môi trường, mỗi lần hít thở chúng ta hít vào từ 1 đến 10 bào tử nấm.

Tuy nhiên, có một số đối tượng dễ bị bệnh nấm Aspergillus như người bị các bệnh mãn tính ở phổi như lao phổi, từng phẫu thuật phổi, ung thư phổi đã điều trị hóa trị, xạ trị, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, xơ nang phổi… 

Những người có hệ miễn dịch suy giảm nặng như bệnh nhân ung thư máu, ung thư các cơ quan khác, sau cấy ghép tạng hoặc điều trị các thuốc ức chế miễn dịch dài ngày cũng là đối tượng nguy cơ cao.

"Vì thế, để phòng bệnh chúng ta cần đảm bảo điều kiện sống, môi trường sống khô ráo, thoáng đãng sẽ ít nấm mốc hơn điều kiện ẩm mốc. Đồng thời, hạn chế làm việc trong môi trường nhiều nấm mốc như làm vườn, lá úa mục hay có nhiều nấm, khi làm phải đeo khẩu trang.

Chúng ta cũng có thể tiêm vaccine phòng cúm, phế cầu để giảm tình trạng nhiễm trùng ở phổi", TS Ngọc lưu ý. 

Song song với đó, người dân cần thường xuyên rèn luyện thân thể, ăn nhiều hoa quả tươi, nâng cao sức đề kháng. Khi vệ sinh nhà cửa cần mang khẩu trang để tránh hít phải bụi nấm.

Dấu hiệu cảnh báo bệnh nấm Aspergillus 

Aspergillus là một loại nấm mốc rất phổ biến, có mặt ở trong nhà và ngoài môi trường (Ảnh: Health).

Hầu hết bệnh nhân thường đến khám vì ho ra máu kéo dài không rõ lý do, sốt kéo dài kèm đau ngực, ho khạc đờm kéo dài kèm khó thở như hen, viêm phổi điều trị kháng sinh kéo dài không khỏi.

Bệnh nấm Aspergillus có thể điều trị được bằng các thuốc kháng nấm, khoảng một nửa số trường hợp không được điều trị, tử vong sau 5 năm. Những trường hợp được phát hiện và điều trị sớm có thể điều trị khỏi bằng các thuốc kháng nấm. 

Một phần lớn các trường hợp chẩn đoán và điều trị muộn cần phải phẫu thuật, nút mạch cầm máu song song với việc điều trị thuốc nấm kéo dài. Những trường hợp này, nguy cơ tử vong cao trước và sau phẫu thuật.

Những trường hợp muộn khác có thể biểu hiện bằng tình trạng suy mòn, khó thở nhập viện thường xuyên vì các tình trạng nhiễm khuẩn phổi.

Bệnh nấm phổi được phát hiện bằng chụp X-quang hoặc chụp cắt lớp vi tính ngực có hình ảnh u nấm trên một hang có sẵn trong phổi có hoặc không kèm theo các tổn thương khác.

Nếu không được điều trị, phần phổi bị phá hủy sẽ ngày một lớn, dẫn đến mất chức năng phổi. Lâm sàng biểu hiện là ho ra máu, khó thở và suy mòn. Những trường hợp này thời gian sống thêm là rất hạn chế.

TS.BS Nguyễn Kim Cương, Phó giám đốc Bệnh viện Phổi Trung ương, cho biết, bệnh nấm phổi không phải là chủ đề mới cũng không phải là chủ đề cũ. Tuy nhiên, vấn đề phát hiện sớm, chẩn đoán bệnh còn khó khăn, nhiều trường hợp bị bỏ sót, chẩn đoán nhầm. 

Vì thế, hội thảo nhằm cập nhật kiến thức về chẩn đoán và điều trị nấm phổi cho đội ngũ y, bác sĩ công tác tại các cơ sở y tế trên phạm vi cả nước.

Hội thảo có sự tham gia của các chuyên gia y tế đầu ngành trong nước và quốc tế nhằm trang bị kiến thức, nâng cao nhận thức của nhân viên y tế cũng như cộng đồng về bệnh nấm phổi do Aspergillus và các dạng nấm phổi khác.