Doanh nghiệp nhà nước (DNNN) từ lâu đã đóng vai trò trụ cột trong nền kinh tế Việt Nam, đảm bảo an ninh năng lượng, phát triển cơ sở hạ tầng, và giữ vững thị phần trong các ngành kinh tế trọng điểm.
Năm 2025 với mục tiêu tăng trưởng kinh tế ít nhất 8% là năm bản lề để đất nước bước vào "Kỷ nguyên vươn mình", các tập đoàn, tổng công ty nhà nước cũng đưa ra các kế hoạch kinh doanh tăng trưởng 2 chữ số.
Khi động lực được đặt vào các "siêu dự án", hàng loạt doanh nghiệp nhà nước đã vươn mình thực hiện tăng vốn điều lệ. Tạm tính theo kế hoạch của 7 doanh nghiệp lớn, số vốn tăng lên khoảng hơn 140.000 tỷ đồng.
Việc tăng vốn điều lệ được kỳ vọng sẽ giúp các DNNN tháo gỡ nút thắt trong huy động vốn từ các tổ chức tín dụng, đáp ứng điều kiện tham gia đấu thầu quốc tế, và triển khai các "siêu dự án" như sân bay Long Thành hay nhà máy lọc dầu Dung Quất mở rộng. Thực tế hiện tại, với vốn điều lệ thấp, có những DNNN không đủ điều kiện nộp hồ sơ thầu quốc tế, làm hạn chế khả năng cạnh tranh và phát triển.
Becamex IDC: Thương vụ đấu giá lịch sử
Tổng Công ty Đầu tư và Phát triển công nghiệp - CTCP (Becamex IDC, mã BCM) đang triển khai thương vụ chào bán 300 triệu cổ phiếu ra công chúng thông qua đấu giá công khai tại Sở Giao dịch Chứng khoán TP.HCM (HoSE), với thời gian đăng ký mua từ 25/2 đến 21/4/2025 và tổ chức đấu giá vào ngày 28/4/2025.
Giá khởi điểm được ấn định ở mức 69.600 đồng/cổ phiếu, tương đương số tiền dự kiến thu về gần 21.000 tỷ đồng. Nếu thành công, đây sẽ là thương vụ đấu giá cổ phần lớn nhất trong lịch sử thị trường chứng khoán Việt Nam.
Số tiền huy động được sẽ dùng để đầu tư vào các khu công nghiệp Cây Trường và Bàu Bàng Mở rộng tại Bình Dương, tăng vốn cho các công ty liên kết như VSIP, đồng thời tái cấu trúc tài chính với việc thanh toán 5.060 tỷ đồng trái phiếu và khoản vay.
Tỷ lệ vốn nhà nước tại Becamex IDC theo kế hoạch được phê duyệt sẽ giảm từ 95,44% xuống trên 65% đến hết năm 2025.
Tổng Công ty Đầu tư Phát triển Đường cao tốc Việt Nam (VEC)
Quốc hội đã chấp thuận bổ sung vốn điều lệ cho VEC giai đoạn 2024-2026 với tổng cộng 38.251 tỷ đồng, bao gồm 1.562 tỷ đồng từ Quỹ Đầu tư phát triển và 36.689 tỷ đồng từ ngân sách nhà nước.
Với tổng mức đầu tư các dự án đường cao tốc lên tới hơn 108.800 tỷ đồng và vốn vay gần 56.900 tỷ đồng, hệ số nợ/vốn chủ sở hữu của VEC thường xuyên vượt mức cho phép. Trong thời gian dài, năng lực tài chính của VEC bị hạn chế và gặp vướng mắc trong huy động vốn đầu tư để xây dựng các dự án đường cao tốc mới cũng như tiếp tục nâng cấp mở rộng các dự án đang khai thác.
Giai đoạn 2026 - 2030, VEC cần huy động khoảng 30.500 tỷ đồng để hoàn thành các dự án cao tốc: Bến Lức - Long Thành, Đà Nẵng - Quảng Ngãi, mở rộng đoạn TP.HCM - Long Thành và chuẩn bị đầu tư mở rộng dự án Cầu Giẽ - Ninh Bình, Nội Bài - Lào Cai đoạn Yên Bái - Lào Cai, mở rộng các tuyến cao tốc Bắc - Nam phía Đông…
Việc tăng vốn điều lệ sẽ giúp VEC cải thiện năng lực tài chính, giảm áp lực vay nợ, và tiếp tục đầu tư vào các dự án trọng điểm.
Vietnam Airlines
Tổng Công ty Hàng không Việt Nam (Vietnam Airlines, mã HVN) được Quốc hội thông qua kế hoạch tăng vốn điều lệ tối đa 22.000 tỷ đồng. Giai đoạn 1, SCIC sẽ đầu tư 9.000 tỷ đồng mua cổ phiếu, còn giai đoạn 2, nhà nước chuyển giao quyền mua cổ phần với quy mô tối đa 13.000 tỷ đồng.
Nguồn vốn này nhằm xử lý các khoản nợ từ Covid-19, phục hồi tài chính, và đầu tư vào các dự án trọng điểm để tận dụng tiềm năng thị trường hàng không khu vực.
Lọc hóa dầu Bình Sơn (BSR)
Vào cuối năm 2024, BSR đã được Tập đoàn Dầu khí Việt Nam thông qua phương án tăng vốn điều lệ lên 50.073 tỷ đồng, dự kiến được phê duyệt trước quý 1/2025. Số vốn tăng thêm sẽ phục vụ Dự án Nâng cấp mở rộng Nhà máy Lọc dầu Dung Quất, nâng công suất lên 171.000 thùng/ngày, đáp ứng tiêu chuẩn Euro V, và đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia.
Petrolimex
Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam (Petrolimex, mã PLX) đặt mục tiêu tăng vốn điều lệ lên 20.000 tỷ đồng theo đề án tái cơ cấu giai đoạn 2021-2025. Tập đoàn đề xuất giữ lại lợi nhuận sau thuế từ 2022-2025 để phát hành cổ phiếu thưởng, phục vụ đầu tư phát triển và duy trì vị thế chiếm 44% thị phần xăng dầu cả nước.
Tập đoàn Than Khoáng sản Việt Nam (TKV)
TKV đề xuất tăng vốn điều lệ từ 35.000 tỷ đồng lên 42.000 tỷ đồng để đáp ứng chiến lược phát triển dài hạn, góp phần đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia. Đề xuất này đang được trình Chính phủ xem xét phê duyệt.
Tổng Công ty Cảng hàng không Việt Nam (ACV)
ACV đang triển khai Dự án Cảng hàng không quốc tế Long Thành giai đoạn 1 với tổng mức đầu tư 110.000 tỷ đồng, dự kiến đi vào hoạt động năm 2026. Chủ tịch HĐQT ACV, ông Lại Xuân Thanh, kiến nghị tăng vốn điều lệ từ nguồn lợi nhuận sau thuế chưa phân phối để giảm phụ thuộc ngân sách nhà nước và nâng cấp các khu bay.
Tính đến cuối năm 2024, lợi nhuận sau thuế chưa phân phối của ACV là 32.000 tỷ đồng.
Dự thảo Luật Quản lý và đầu tư vốn nhà nước tại doanh nghiệp
Dự thảo Luật Quản lý và đầu tư vốn nhà nước tại doanh nghiệp đang được xây dựng nhằm hoàn thiện khung pháp lý, đảm bảo hiệu quả quản lý và sử dụng vốn nhà nước. Dự thảo nhấn mạnh việc tăng cường minh bạch, trách nhiệm giải trình, và tạo điều kiện cho các DNNN huy động vốn linh hoạt từ thị trường, đồng thời giảm dần sự phụ thuộc vào ngân sách. Đây được xem là bước đi quan trọng để thúc đẩy quá trình tái cơ cấu và hiện đại hóa các DNNN trong thời gian tới.