'Bom' thương chiến thế giới đã nổ
Với ông Trump, thuế quan là "từ đẹp nhất trong từ điển", nhưng cách nhà lãnh đạo Mỹ dùng thuế quan đang khiến nhiều quốc gia, từ đối thủ cho tới bạn bè thân thiết của Washington, lo ngại.
Công nhân chuẩn bị thép cho khâu hàn tự động tại nhà máy ở Mendota, bang Illinois (Mỹ) - Ảnh: REUTERS
Những giờ qua, đòn thuế quan mới của Mỹ và những biện pháp trả đũa từ các đối tác đã thúc đẩy nhiều đợt bán tháo mạnh trên thị trường tài chính toàn cầu. Thị trường chứng khoán châu Á, châu Âu và Mỹ chứng kiến sự sụt giảm mạnh, ngành ô tô bị ảnh hưởng nặng nề nhất.
Leo thang chưa thấy điểm dừng
Dữ liệu: Trần Phương, nguồn: Al Jazeera
Hôm 4-3, Tổng thống Mỹ Donald Trump áp thuế 25% lên Canada và Mexico, đồng thời tăng gấp đôi mức thuế bổ sung với hàng Trung Quốc từ 10% lên 20%, ảnh hưởng tới các mặt hàng điện tử quan trọng như điện thoại thông minh, laptop, máy chơi game, đồng hồ thông minh. Động thái này dẫn đến các biện pháp đáp trả nhanh chóng, đẩy nền kinh tế thế giới vào một cuộc chiến thương mại ngày càng leo thang.
Các nhà phân tích chỉ ra trong nhiệm kỳ tổng thống đầu tiên,
Nguồn: Reuters, Tax Foundation - Dữ liệu: Trần Phương - Đồ họa: TUẤN ANH
Gây hại cho cả Mỹ và toàn cầu
Tổng thống Trump đang từ bỏ chính sách thương mại tự do mà Mỹ đã theo đuổi trong nhiều thập niên sau Thế chiến 2. Ông Trump lập luận rằng thương mại mở đã khiến Mỹ mất hàng triệu việc làm trong các nhà máy và rằng thuế quan là con đường dẫn đến sự thịnh vượng quốc gia.
Ông Trump đã bác bỏ quan điểm của các nhà kinh tế học chính thống, những người cho rằng chủ nghĩa bảo hộ gây tốn kém và không hiệu quả. "Thuế nhập khẩu là một vũ khí rất mạnh mà các chính trị gia chưa sử dụng" - ông Trump tuyên bố đầu tuần này.
Theo Trung tâm nghiên cứu Budget Lab, các mức thuế mới đã đẩy thuế nhập khẩu trung bình của Mỹ lên mức cao nhất kể từ năm 1943. Điều này khiến các hộ gia đình Mỹ có thể phải chịu thêm chi phí tới 2.000 USD. Các nhà kinh tế cho rằng thuế cao có thể sẽ kéo tăng trưởng kinh tế ở cả Mỹ và các quốc gia bị tăng thuế.
Người phát ngôn Ủy ban châu Âu Olof Gill cho rằng động thái của Mỹ có thể làm gián đoạn thương mại toàn cầu, gây tổn hại cho các đối tác kinh tế và gây ra sự bất ổn. "Những mức thuế quan này đe dọa chuỗi cung ứng vốn được liên kết chặt chẽ, dòng vốn đầu tư và sự ổn định kinh tế ở hai bờ Đại Tây Dương".
Tổng thống Trump càng dọa tăng thuế với các đối tác thương mại của Mỹ thì các nhà kinh tế toàn cầu càng lo về một làn sóng lạm phát khác trên thế giới. "Cuộc chiến thuế quan gây lạm phát, đó là điều không cần phải bàn cãi" - ông Carsten Brzeski, trưởng bộ phận nghiên cứu vĩ mô toàn cầu tại ING Research, chỉ ra.
Ông Trump nhắc đến thuế trước Quốc hội
Trong bài phát biểu trước Quốc hội Mỹ tối 4-3, ông Trump tuyên bố sẽ áp thêm các mức thuế vào ngày 2-4, bao gồm "thuế quan đối ứng", nhằm giải quyết tình trạng mất cân bằng thương mại kéo dài nhiều năm.
"Các quốc gia khác đã sử dụng thuế chống lại chúng ta trong nhiều thập niên và bây giờ đến lượt chúng ta" - ông Trump nói, dẫn lại các mức thuế cao do Ấn Độ, Hàn Quốc, EU, Trung Quốc và các nền kinh tế khác áp lên hàng hóa Mỹ.
Ứng phó với thương chiến: Tận dụng cơ hội, hạn chế rủi ro