Sáng 5/3, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã chủ trì cuộc họp nghe Cục Địa chất và Khoáng sản Việt Nam báo cáo về kết quả Đề án “Điều tra tổng thể về khoáng sản và hoàn thiện nền bản đồ địa chất tỷ lệ 1/50.000 vùng Tây Bắc phục vụ quy hoạch phát triển bền vững kinh tế xã hội” (đề án Tây Bắc).
Đề án Tây Bắc được chia thành nhóm các đề án thành phần gồm: nhóm lập bản đồ địa chất kho báu khoáng sản tỷ lệ 1:50.000; nhóm các đề án điều tra, đánh giá khoáng sản; nhóm các đề án khác và nhiệm vụ tổng hợp với tổng số là 26 đề án thành phần.
Phạm vi thực hiện của đề án Tây Bắc gồm toàn bộ vùng Tây Bắc với diện tích 109.250 km, gồm 12 tỉnh (Hà Giang, Lào Cai, Yên Bái, Lai Châu, Điện Biên, Sơn La, Hoà Bình, Cao Bằng, Bắc Kạn, Lạng Sơn, Phú Thọ, Tuyên Quang) và 21 huyện phía Tây của tỉnh Thanh Hóa và Nghệ An.
Theo đó, các đơn vị đã làm rõ tiềm năng tài nguyên các loại kho báu khoáng sản, các tài nguyên địa chất khác. Cụ thể, đã phát hiện và đánh giá tài nguyên 110 mỏ thuộc 25 loại khoáng sản quan trọng thuộc nhóm khoáng sản làm nhiên liệu, năng lượng, vật liệu xây dựng.
Trong đó, 17 mỏ lớn (5 mỏ khoáng sản kim loại, 10 mỏ khoáng chất công nghiệp, 2 mỏ khoáng sản làm vật liệu xây dựng), 43 mỏ trung bình và 50 mỏ nhỏ được phát hiện và đánh giá. Cùng với đó, các đơn vị đã đề xuất chuyển giao thăm dò 96 mỏ (17 mỏ lớn, 42 mỏ trung bình, 37 mỏ nhỏ), bao gồm 172 diện tích (đã chuyển giao 62 diện tích để đưa vào 02 Quy hoạch thăm dò khoáng sản thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến 2050).
Hơn nữa, các đơn vị đã khoanh vùng 15 điểm có tiềm năng đất hiếm ở Tây Bắc. Đất hiếm gồm 17 loại vật chất có từ tính và tính điện hóa đặc biệt. Là một loại khoáng sản đặc biệt, nguyên tố đất hiếm có vai trò rất quan trọng và là vật liệu chiến lược đối với sự phát triển của các ngành kỹ thuật mũi nhọn, công nghệ cao như điện, điện tử, quang học, laser, vật liệu siêu dẫn, chất phát quang. Đất hiếm là chất không thể thiếu trong xe ô tô điện, pin lưu trữ, tấm pin mặt trời và tua bin gió…
Theo quyết định số 866/QĐ-TTg phê duyệt vào tháng 7/2023 về "quy hoạch thăm dò, khai thác, chế biến và sử dụng các loại khoáng sản thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050", Việt Nam dự kiến khai thác khoảng 2 triệu tấn quặng đất hiếm nguyên khai/năm. Trong đó, có mỏ được tập trung đầu tư để khai thác là Yên Phú (Yên Bái) và Đông Pao (Lai Châu).
Đất hiếm ở Việt Nam được phân bổ chủ yếu ở vùng Tây Bắc. Khu vực này rất phong phú các đá magma kiềm và á kiềm giàu những nguyên tố đất hiếm, tạo điều kiện thuận lợi để hình thành các mỏ đất hiếm.
Kho báu khoáng sản đất hiếm của Việt Nam được Trung Quốc và Mỹ nhiều lần ngỏ ý hợp tác, khảo sát, khai thác, chế biến.
Theo báo cáo về kết quả Đề án “Điều tra tổng thể về khoáng sản và hoàn thiện nền bản đồ địa chất tỷ lệ 1/50.000 vùng Tây Bắc phục vụ quy hoạch phát triển bền vững kinh tế xã hội”, các đơn vị cũng đã khoanh định, dự báo 7 khu vực có triển vọng khoáng sản ẩn sâu; khoanh định được 15 diện tích phân bố các đá magma có tiềm năng đất hiếm hấp phụ ion trong vỏ phong hóa đề xuất đưa vào đề án điều tra tổng thể quặng đất hiếm toàn quốc; dự báo 6 khu vực có tiềm năng lớn về khoáng chất công nghiệp và vật liệu xây dựng để đầu tư điều tra, đánh giá tiếp theo.
Khu vực có triển vọng khoáng sản kim loại ẩn sâu gồm có: Một khu quặng đồng ở Lào Cai, hai khu quặng thiếc - wolfram ở Nghệ An, bốn khu vực quặng vàng ở Lai Châu, Tuyên Quang, Cao Bằng và Bắc Kạn. Cùng với đó, khoáng chất công nghiệp và vật liệu xây dựng đã khoanh định được 6 khu vực gồm: Nguyên liệu gốm sứ ở Tuyên Quang; đá mỹ nghệ ở Phú Thọ; Quartzit ở Hà Giang, Điện Biên; dolomit ở Sơn La.
Đại diện lãnh đạo Bộ Nông nghiệp và Môi trường cho biết, con số kết quả thực hiện đề án đã vượt 200% mục tiêu mà đề án đặt ra từ trước đây (là từ 30 đến 35 mỏ mới) đồng thời đáp ứng các yêu cầu phát triển kinh tế vùng, yêu cầu phát hiện các loại khoáng sản mới.
Đồng thời, Thứ trưởng đề nghị đơn vị tổ chức công bố kết quả của đề án và chuyển giao cho các địa phương một số kết quả gồm: thống kê kết quả điều tra hiện trạng 1.305 mỏ (tên mỏ, vị trí, địa danh, mức độ điều tra, trữ lượng và tài nguyên còn lại); thống kê những thông tin cơ bản kết quả 110 mỏ đã đánh giá đề nghị chuyển giao thăm dò (tên mỏ, diện tích, địa danh, tài nguyên cấp 333, 334a); thông tin cơ bản 46 mỏ mới được phát hiện và xác định tài nguyên cấp 334a cần được đánh giá tiếp theo.