Trong buổi làm việc với Ban Thường vụ Tỉnh ủy Bình Thuận ngày 8/3, với vai trò Trưởng đoàn kiểm tra của Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Phó thủ tướng Nguyễn Hòa Bình cho biết số lượng đơn vị hành chính cấp xã trên toàn quốc dự kiến giảm từ hơn 10.500 xuống 2.500 sau khi sáp nhập.
Hiện nay, Việt Nam có 63 đơn vị hành chính cấp tỉnh; 705 quận, huyện và 10.595 xã, phường. Theo rà soát của Bộ Nội vụ từ năm 2023, trong tổng 212.606 cán bộ công chức cấp xã, số người có trình độ đại học 178.115 (chiếm 82,3%), cao đẳng 7.581 (chiếm 3,5%), trung cấp và sơ cấp 29.697 (chiếm 13,71%).
Cấp xã có 6 chức danh công chức: Chỉ huy trưởng Ban Chỉ huy Quân sự; Văn phòng - thống kê; Địa chính - xây dựng - đô thị và môi trường (đối với phường, thị trấn) hoặc địa chính - nông nghiệp - xây dựng và môi trường (đối với xã); Tài chính - kế toán; Tư pháp - hộ tịch; Văn hóa - xã hội.
Cán bộ cấp xã gồm có: Bí thư, Phó Bí thư Đảng ủy; Chủ tịch, Phó Chủ tịch HĐND; Chủ tịch UBND, Phó Chủ tịch UBND; Chủ tịch Ủy ban MTTQ; Bí thư Đoàn; Chủ tịch Hội Liên hiệp Phụ nữ; Chủ tịch Hội Nông dân; Chủ tịch Hội Cựu chiến binh.
Ảnh minh họa. Nguồn: Công dân & Khuyến học
Tại Điều 10, Luật Tổ chức chính quyền địa phương năm 2025 quy định về trình tự, thủ tục thành lập, giải thể, nhập, chia đơn vị hành chính, điều chỉnh địa giới và đổi tên đơn vị hành chính như sau:
Đối với cấp huyện và cấp xã, UBND cấp tỉnh tổ chức xây dựng đề án thành lập, giải thể, nhập, chia đơn vị hành chính, điều chỉnh địa giới và đổi tên đơn vị hành chính trình Chính phủ để trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội.
Hồ sơ đề án thành lập, giải thể, nhập, chia đơn vị hành chính, điều chỉnh địa giới và đổi tên đơn vị hành chính gồm có:
Tờ trình về việc thành lập, giải thể, nhập, chia đơn vị hành chính, điều chỉnh địa giới và đổi tên đơn vị hành chính;
Đề án về việc thành lập, giải thể, nhập, chia đơn vị hành chính, điều chỉnh địa giới và đổi tên đơn vị hành chính;
Báo cáo tổng hợp ý kiến Nhân dân, ý kiến của Hội đồng nhân dân các cấp và các cơ quan, tổ chức có liên quan; tổ chức;
Dự thảo nghị quyết của Quốc hội hoặc dự thảo nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về việc thành lập, giải thể, nhập, chia đơn vị hành chính, điều chỉnh địa giới và đổi tên đơn vị hành chính.
Ảnh minh họa. Nguồn: Bảo vệ Pháp luật
Khoản 3 Điều 10 Luật Tổ chức chính quyền địa phương năm 2025 quy định rõ: "Đề án thành lập, giải thể, nhập, chia đơn vị hành chính, điều chỉnh địa giới và đổi tên đơn vị hành chính phải được lấy ý kiến nhân dân ở những đơn vị hành chính cấp xã chịu ảnh hưởng trực tiếp. UBND cấp tỉnh chịu trách nhiệm tổ chức lấy ý kiến nhân dân về chủ trương thành lập, giải thể, nhập, chia đơn vị hành chính, điều chỉnh địa giới và đổi tên đơn vị hành chính bằng các hình thức phù hợp theo quy định của Chính phủ".
Sau khi có kết quả lấy ý kiến nhân dân, cơ quan xây dựng đề án có trách nhiệm hoàn thiện đề án và gửi HĐND cấp tỉnh, cấp huyện, cấp xã ở các đơn vị hành chính có liên quan để xem xét, cho ý kiến về việc thành lập, giải thể, nhập, chia đơn vị hành chính, điều chỉnh địa giới và đổi tên đơn vị hành chính.