Học lái xe - đâu chỉ thắng và ga - Kỳ 2: Học lái xe khó hay dễ?

Một người đàn ông lớn tuổi vẫn quyết tâm đi học lái - Ảnh: T.N.V.

Bước sang năm thứ 15 trong nghề dạy thực hành lái ô tô, tôi không nhớ đã dạy bao nhiêu lớp và bao nhiêu học viên đã ra trường. Chỉ biết họ là đủ các thành phần nam, nữ, đủ các lứa tuổi từ 18 cho đến 70 nhưng chưa thấy có người nào đi học mà không lái được.

Chỉ có người lái tốt và có người yếu hơn, nhưng tất cả đều có giấy phép lái xe ra trường. Tuy nhiên, hành trình để đến ngày tự tin ôm vô lăng tự chủ, tự do trên đường cũng có rất nhiều chuyện để kể.

Những học viên "đặc biệt"

Ngày ấy cùng được phỏng vấn vào trường, nhiều giáo viên đã được phân lớp dạy, còn tôi vẫn phải phục vụ các đợt thi sát hạch.

Một hôm, ông tổ trưởng bước ra từ một chiếc xe ôn luyện gọi tôi lại nói: "Thầy hướng dẫn cho ông già kia xem, qua tay mấy thầy và rớt mấy lần rồi đó. Ông ấy mua tiếp 5 giờ ôn luyện. Tôi hướng dẫn 2 tiếng rồi nhưng yếu lắm! Còn 3 tiếng thầy hướng dẫn đạt sát hạch thì cho thầy ra ngoài nhận lớp, không đạt thì trả thầy về địa phương"...

Tôi bước lên ngồi ghế bên phụ và chào hỏi làm quen. Người đàn ông bên ghế tài xế thấp, nhỏ. Cái kính cận dày cộm trên mắt ông nhướng lên nhìn tôi và chào lại. Tôi hỏi bác nhớ bài thi rồi chứ. Ông ta trở lời: "Dạ nhớ". "Bác chạy như đang thi để tôi xem thế nào nhé".

Ông ta cúi nhìn và hì hục vào số 1 nhưng cũng không chắc đã vào chưa, rồi nhả côn đột ngột mà quên chưa nhả phanh tay. Chiếc xe chồm lên rồi tắt máy. Ông ta nhả vội phanh. Tay vặn chìa khóa nổ máy lại, nhưng chân không đạp côn nên xe cứ như con ngựa điên chồm tới.

Tôi đạp phanh phụ, kéo phanh tay rồi bảo: "Bác bình tĩnh, đừng vội, ngồi dựa lưng vào ghế, nhịp ga nhẹ vài lần cho quen tai, sau đó đưa xe ra vạch xuất phát".

Tôi nói chưa hết câu, ông học viên lại hùng hục vào số. Lại chết máy. Tôi yêu cầu ông ta xuống xe để tôi qua hướng dẫn lại từ đầu. Ông ấy luýnh quýnh không nhớ cách tháo dây an toàn.

Lần đầu hướng dẫn một học viên mà chỉ vượt qua kỳ thi sát hạch thì ông ta nghiễm nhiên có quyền lái xe đi khắp nơi trên đất nước này, tôi nghĩ mà hết cả hồn.

Hơn 3 tháng, học viên được chạy đi các huyện trong tỉnh, dã ngoại Nha Trang, sau đó quay về sân ôn luyện, rồi mới vào thi mà không hiểu sao lại có một học viên yếu thế này. Trong khi ông ta học lớp VIP là lớp tốn nhiều tiền nhất.

Tôi hướng dẫn lại cho ông ấy từ cách mở, đóng cửa, đến tư thế ngồi lái, cách đạp côn dứt khoát và nhả côn từ từ, cách kéo và nhả phanh tay. Tôi cầm tay ông ấy bắt làm đi làm lại nhiều lần các thao tác rồi mới cho ông chạy vào bài thi.

Tuy có khá hơn một tí nhưng ông ta không nhớ bài và quên các điểm dừng bắt buộc. Chạy đến vòng thứ 3, tôi để ông ấy tự lái. Vẫn mất bình tĩnh và mắt ông không ngừng láo liên, tay không ngừng giật lái.

Đến bài số 7 ghép xe vào nơi đỗ, ông ta không nhớ đánh lái phía nào. Tôi kéo phanh tay, mở cửa nhảy xuống xe, đành nói thẳng thắn: "Bác quá yếu, những thao tác cơ bản cũng không có làm sao thi cho đạt. Và cũng may là không đạt, chứ về mà chạy xe thì có khi giết người hàng loạt. Bác thật sự muốn có giấy phép lái xe chứ?".

Tôi dẫn ông vào phòng, lấy giấy bút và đọc cho ông viết nội dung, yêu cầu của từng bài thi, từ bài 1 đến bài kết thúc.

Rồi tôi nói: "Ngày mai thi rồi, bác chịu khó viết đi viết lại 10 lần như vậy để cho nhớ, mới có thể thi đạt sát hạch". Ông ấy ngồi viết trôi chảy từng bài, không hề có một tí tự ái nào và thật sự cố gắng... khiến tôi xúc động!

Sau đó, tôi lại ngồi kèm và khuyến khích ông ấy tập lái một tay ở bài tăng, giảm số và chỉ một vài lượt chạy trong sân, ông ấy đã khá hơn nhiều.

Tay không bấu víu, lên gân vào vô lăng nữa và chiếc xe đã bớt đánh võng. Cuối cùng, ông ấy cũng vượt qua kỳ thi sát hạch.

Giáo viên cẩn thận dạy học viên lái xe từ bước đầu thắt - mở đai an toàn - Ảnh: T.N.V.

Chuyện cái phanh tay

Sân sát hạch ngày cuối năm. Trời mưa phùn, gió rét. Tất cả xe sát hạch hạng B2 của trung tâm đều đang hối hả phục vụ học viên ôn luyện.

Nhiều xe về vạch kết thúc, đèn đỏ báo phải luyện tập thêm. Xe nào đậu, rớt gì cũng có giáo viên chui đầu vào hỏi, còn bao nhiêu điểm? Lỗi gì vậy? Và chỉ cho học viên cách khắc phục.

Tôi chú ý đến một xe. Người điều khiển là phụ nữ. Xe cứ lên dốc, đứng "giãy" một lúc rồi quay về xuất phát lại nhưng không thấy giáo viên nào hướng dẫn.

Tôi ra dấu dừng xe lại hỏi: "Chị học thầy nào mà chạy rớt miết vậy? Côn cháy khét lẹt rồi kìa!". Người đàn ông ngồi bên nói: "Vợ em rớt lần thứ 3 rồi. Thầy làm ơn chỉ giùm vợ em một vòng chứ cổ ngang lắm. Em chỉ không chịu nghe".

Tôi nhìn người phụ nữ hỏi: "Thế bây giờ tôi chỉ cho chị có được không?". "Dạ, thầy chỉ giúp em với", chị đáp.

Tôi vào xe ngồi ghế bên phụ, hướng dẫn chị cách kéo phanh tay lên dứt khoát nhưng không dùng quá sức, và nhả phanh xuống hết hành trình. Tôi yêu cầu chị thực hiện động tác kéo phanh tay lên và hạ xuống mấy lần, đến khi thuần thục mới cho chị tập khởi hành ngang dốc.

Vài hôm sau, tôi được bảo vệ gọi ra cổng có người gặp. Tôi nhận ra hai vợ chồng hôm trước. Anh chị cười vui thông báo chị đã thi đạt sát hạch và tặng tôi củ sâm đất nhà trồng được.

Nhiều thầy dạy lái cũng từng run như mình

Ai lần đầu tiên ngồi lên ghế điều khiển một chiếc ô tô mà không có cảm giác sợ sợ? Đó mới chỉ là một nỗi sợ.

Còn trăm ngàn sự lo lắng, sợ hãi khác như sợ người khác biết mình là giám đốc, mình là tiến sĩ, là nhà thơ mà học lái chậm. Rồi sợ lỡ húc vào ai đó thì sao? Sợ nhầm chân ga, sợ quên đạp thắng, sợ không lái được, sợ người yêu ngồi sau chê mình nhát...

Nhiều học viên chưa học đã sợ... thi rớt. Tâm lý chung là quá nhiều nỗi lo, quá nhiều nỗi sợ.

Lời khuyên đầu tiên là hãy bớt sợ hãi. Nên nhớ rằng thầy giáo dạy lái hồi bắt đầu đi học có khi còn run hơn mình bây giờ.

Quá lo lắng là rào cản lớn nhất khiến nhiều cán bộ, thầy cô giáo, tiến sĩ, kỹ sư, bác sĩ, nhiều chiến sĩ không sợ bom rơi đạn nổ ngoài chiến trường lại "sợ" thầy dạy lái, sợ chiếc xe... dẫn đến tiếp thu chậm hơn so với những chị nông dân ở vùng sâu vùng xa vừa trúng mùa sầu riêng đi học lái.

Sau đó là phải nhắc mình luôn bình tĩnh, thoải mái khi đi học. Ai đóng đủ học phí thì đều có quyền được thầy chỉ dạy từ khi không biết gì cho đến lúc thi đạt kỳ thi sát hạch quốc gia ra trường. Không thể có chuyện người cho thầy đồng quà tấm bánh, gần gũi thầy hơn thì được chạy nhiều hơn, được chỉ tận tâm hơn.

Đặc biệt ở các bài thực hành đường trường, học viên cầm lái, thầy ngồi bên cạnh bảo hiểm tay lái, sẵn sàng phanh phụ và tính toán, đảm bảo an toàn cho tất cả. Tuy vậy, tham gia giao thông trên đường có muôn vàn tình huống bất ngờ, nguy hiểm luôn rình rập. Chính vì lẽ đó, giáo viên dạy lái chỉ có những khẩu lệnh ngắn gọn như: Ngớt ga, ngớt ga... Phanh đi, phanh đi... Chứ không thể nhỏ nhẹ anh ơi phanh đi, chị ơi ngớt ga giùm...

Đối với nhiều học viên có kỹ năng tốt, giáo viên sẽ chủ động la hét, tạo tình huống giả định buộc học viên phải thực hiện theo ý đồ của mình để tăng khả năng xử lý. Song nhiều người không hiểu, bảo thầy nóng tính, thế này thế nọ...

Một điều nữa là học gì cũng cần siêng năng, học gì cũng cần có lý thuyết và thực hành. Học viên nào siêng năng, chịu khó tư duy, suy ngẫm và hình dung lại kiến thức sau mỗi bài học, nhất là với những bài thực hành trực tiếp cầm lái thì sẽ nhanh biết lái và lái tốt hơn. Phải hình dung như mình đang điều khiển chiếc xe, và những tình huống bị thầy nhắc nhở thì cần nghĩ lại để khắc phục.

Học lái xe không hề khó như nhiều người vẫn tưởng.

-------------

Hành trình học lái xe để từ một người chưa biết gì về côn, ga, số, tay lái... có thể tự tin một mình điều khiển xe chạy quanh sân trường và bài thi sa hình. Kỳ thi sát hạch quốc gia phía trước là phép thử cuối cùng.

Kỳ tới: Hãy bình tĩnh vào ngày thi lái xe trương nhất vương

Học lái xe - đâu chỉ thắng và ga - Kỳ 1: Đừng rụt rè, hãy quyết tâm cầm vô lăng

Học lái ô tô đã là xu thế chung không chỉ giới trẻ mà cả những người đã lên chức ông bà. Ngoài nhu cầu cá nhân, việc học lái xe giúp nhận thức đúng đắn về Luật Giao thông và văn hóa ứng xử trên đường.