Luật hóa tài sản số: Việt Nam đang vạch lại cuộc chơi

Trong bối cảnh tài sản số ngày càng len lỏi vào mọi ngóc ngách của đời sống – từ đầu tư, thương mại đến giải trí – thì chính sách và quy định sẽ trở thành yếu tố then chốt quyết định sự phát triển hay thụt lùi của lĩnh vực này.

Một khung pháp lý rõ ràng không chỉ tạo ra sự an tâm cho các nhà đầu tư mà còn mở ra cánh cửa cho sự phát triển bền vững của công nghệ tài chính trong khu vực.

Chính sách: Rào cản hay bệ phóng?

Tài sản số – từ tiền mã hóa, NFT đến các token tiện ích và tài sản ảo trong game – hiện vẫn đang nằm trong “vùng xám” pháp lý tại Việt Nam. Thiếu khung pháp lý rõ ràng khiến các nhà đầu tư, doanh nghiệp và người dùng luôn phải “đi dây” giữa cơ hội và rủi ro. Trong khi đó, các quốc gia như Singapore, Hàn Quốc hay UAE đã chủ động thiết lập quy định rõ ràng, tạo môi trường minh bạch cho tài sản số phát triển. 

Luật mới – nếu được xây dựng cẩn trọng – có thể xóa bỏ sự mơ hồ này. Nó có thể mang lại sự an tâm cho nhà đầu tư, tăng cường quản lý rủi ro, đồng thời mở ra cơ hội phát triển thị trường theo hướng chính quy, minh bạch và bền vững. Avant Le – Country Manager của BITGP, nền tảng quản lý blockchain – phản ánh niềm tin này qua nhận định: "Việt Nam đang tiến tới một bước ngoặt quan trọng trong việc thiết lập một môi trường pháp lý minh bạch và vững chắc cho tài sản số. Sự rõ ràng pháp lý không chỉ tạo điều kiện cho sự phát triển của thị trường mà còn khẳng định cam kết của chúng tôi trong việc thúc đẩy sự đổi mới và đầu tư vào công nghệ tài chính." 

Avant Le tham gia sự kiện trong chuỗi chiến dịch #Blockchain4Youth của BITGP

Tuy nhiên, nếu luật được thiết kế theo hướng quá chặt, mang tính “siết” hơn là “quản”, thì nó sẽ đẩy hoạt động tài sản số về lại vùng tối, tạo động lực cho thị trường chợ đen và thúc đẩy vốn chảy ra nước ngoài.

Quy định cụ thể sẽ định hình lại cuộc chơi

Có một thực tế là chính sách không chỉ ảnh hưởng đến các “ông lớn” công nghệ mà còn chạm đến từng cá nhân tham gia thị trường. Một vài điểm nóng đang được dư luận quan tâm trong dự thảo luật lần này bao gồm cách xác định tính pháp lý của tài sản số – liệu chúng được coi là hàng hóa, tài sản hay phương tiện thanh toán. 

Cách định danh này sẽ quyết định toàn bộ cơ chế thuế, giao dịch và bảo vệ pháp lý cho người sở hữu. Ngoài ra, câu chuyện giấy phép và cơ chế giám sát sàn giao dịch cũng đang được đặt lên bàn cân: liệu các sàn có bắt buộc phải hoạt động trong nước hay không, có yêu cầu vốn tối thiểu không, và quy trình giám sát sẽ chặt đến mức nào – tất cả đều ảnh hưởng lớn đến khả năng mở rộng và gọi vốn của các doanh nghiệp, nhất là startup. 

Không thể thiếu là các quy định về minh bạch và bảo vệ nhà đầu tư, như yêu cầu công bố thông tin, kiểm toán tài sản số hay thiết lập cơ chế giải quyết tranh chấp rõ ràng. Đây là yếu tố then chốt để tăng niềm tin của thị trường và hạn chế các vụ lừa đảo. Cuối cùng, luật cũng cần đưa ra chế tài thực thi đối với những hoạt động bất hợp pháp như rửa tiền, thao túng thị trường hay chiếm đoạt tài sản – nếu không muốn thị trường tài sản số trở thành nơi “vàng thau lẫn lộn”.

Xây dựng khung pháp lý hoàn chỉnh sẽ mang đến nhiều thay đổi cho các doanh nghiệp, nhà đầu tư (Ảnh: Forbes)

Tác động lan tỏa đến hệ sinh thái số

Việc luật hóa tài sản số sẽ không dừng lại ở các sàn giao dịch hay nhà đầu tư crypto. Nó sẽ lan rộng đến các ngành khác như fintech, game, thương mại điện tử, ngân hàng và thậm chí cả nghệ thuật – nơi NFT và token hóa đang mở ra hình thức sở hữu và giao dịch mới.

Với khung pháp lý rõ ràng, các doanh nghiệp có thể yên tâm đầu tư vào công nghệ blockchain, phát triển sản phẩm mới, tạo công ăn việc làm và thu hút vốn quốc tế. Ngược lại, nếu luật quá mơ hồ hoặc rườm rà, nó có thể khiến Việt Nam đánh mất cơ hội trong cuộc đua số.

Việt Nam không thể đứng ngoài cuộc chơi tài sản số. Nhưng việc bước vào cuộc chơi này đòi hỏi luật pháp phải theo kịp công nghệ, phải hiểu được bản chất phi tập trung, xuyên biên giới của tài sản số, đồng thời vẫn bảo vệ lợi ích quốc gia và người dùng.

Một khung pháp lý tốt không phải là cái khóa, mà là con đường. Nếu xây đúng hướng, luật quản lý tài sản số có thể là bệ phóng cho Việt Nam trở thành trung tâm công nghệ số khu vực. Ngược lại, nếu thiếu thực tiễn, nó có thể là rào cản khiến Việt Nam bị bỏ lại phía sau.