Antonio Gracias và Elon Musk có mối quan hệ lâu dài, đến nỗi nhà sáng lập Valor Equity Partners và gia đình ông dành cả kỳ nghỉ Giáng sinh của mình với Musk tại Bahamas.
Đối với Gracias, đó là một mối quan hệ sinh lợi. Ông đã trở thành tỷ phú một phần nhờ đầu tư vào hầu hết các công ty của Musk trong nhiều năm.
Giờ đây, Gracias và công ty của ông đã tìm ra một cách kiếm tiền từ vị thế của mình: bán cho những người ngoài giàu quyền tiếp cận cổ phiếu vốn được kiểm soát chặt chẽ trong các công ty tư nhân của Musk. Gracias, hiện là thành viên hội đồng quản trị của SpaceX và cựu thành viên hội đồng quản trị của Tesla, gần đây đã chào bán cho các nhà đầu tư 1 tỷ USD cổ phiếu của SpaceX và xAI thông qua Valor trong một đợt bán riêng độc quyền. Nếu thành công, ông và các chủ ngân hàng liên quan sẽ thu về hàng triệu USD tiền phí.
Các tài liệu, cùng với các cuộc phỏng vấn với các nhà đầu tư, luật sư và chủ ngân hàng, cung cấp một góc nhìn về một thị trường mờ ám xoay quanh cổ phiếu các công ty tư nhân —đặc biệt là SpaceX, xAI, Neuralink và Boring Company. Quyền tiếp cận cổ phiếu được kiểm soát bởi một nhóm cộng sự gắn bó chặt chẽ của Musk, những người đã âm thầm xây dựng các doanh nghiệp phân phối thông qua nhiều công ty vỏ bọc, sau đó thu về khoản phí và lợi nhuận khổng lồ.
Việc Gracias bán cổ phiếu diễn ra trong bối cảnh định giá SpaceX tăng mạnh, một phần là nhờ triển vọng của công ty về các hợp đồng béo bở dưới thời chính quyền ông Trump. Trong nửa cuối năm 2024, định giá SpaceX đã tăng 67%, trong khi cổ phiếu tăng gần 30 lần từ năm 2015.
Các nhà phân tích của Morgan Stanley, dẫn đầu bởi Adam Jonas, người đầu cơ lâu năm của Tesla, tin rằng những thành tựu lớn hơn vẫn đang ở phía trước. Họ dự đoán rằng vào năm 2030, SpaceX sẽ thu về 65 tỷ USD doanh thu và 16 tỷ USD lợi nhuận ròng, trong đó Starlink chiếm lần lượt 72% và 82%. Họ cũng lập luận rằng triển vọng tăng trưởng của SpaceX đến năm 2026 có thể biện minh cho mức định giá lên tới gấp đôi mức 350 tỷ USD hiện tại.
Dù đã phát triển thành một trong những công ty lớn nhất nước Mỹ, SpaceX vẫn được coi là doanh nghiệp bí mật bởi mọi tình hình tài chính được giấu kín, ngoại trừ một nhóm nhỏ các nhà đầu tư và người trong cuộc hay tin. Hầu hết những người có cổ phần tại SpaceX đều không biết công ty kiếm được hay thua lỗ như thế nào.
Việc vẫn là công ty tư nhân cho phép SpaceX thoát khỏi sự giám sát của thị trường chứng khoán. Hiếm có một công ty đầu tư mạo hiểm với quy mô và tầm vóc như SpaceX được duy trì trạng thái tư nhân trong thời gian dài như vậy. Công ty này đã tồn tại hơn 2 thập kỷ và đã huy động về hàng tỷ USD từ hàng trăm nhà đầu tư tư nhân.
Một trong những cách giúp SpaceX duy trì trạng thái tư nhân là hạn chế cơ sở nhà đầu tư. Nếu sở hữu 2.000 nhà đầu tư - không bao gồm những nhân viên sở hữu cổ phiếu thông qua các gói bồi thường bằng cổ phiếu - thì về mặt pháp lý, một công ty có nghĩa vụ phải tiết lộ thông tin tài chính tương tự một công ty đại chúng.
Trong những ngày đầu gây quỹ, SpaceX quyết tâm không vượt quá con số 2.000. Trong những năm gần đây, khi kết quả tài chính được cải thiện, SpaceX cũng không cần phải huy động thêm tiền mặt bằng cách bán cổ phiếu.
Tuy nhiên, công ty này vẫn phải cung cấp cho nhân viên và các nhà đầu tư khác cơ hội rút một số cổ phần nắm giữ. SpaceX thực hiện điều này thông qua các đợt bán được sắp xếp riêng khoảng 2 lần một năm.
Sau khi rút cổ phần, những người này sẽ bán quyền lợi đó cho các nhà đầu tư khác thông qua một mạng lưới các quỹ. Các nhà đầu tư mới sẽ không xuất hiện trên bảng vốn hoá của SpaceX và do đó, con số 2.000 không bao giờ bị vượt quá.
Các nhà đầu tư thân cận với Musk và các công ty của ông thường tham gia vào các thỏa thuận như thế này bằng cách làm việc trực tiếp với người đứng đầu văn phòng gia đình là Jared Birchall hoặc Giám đốc tài chính SpaceX Bret Johnsen.
“Cá nhân tôi tham gia và cũng sẽ huy động nếu điều đó hiệu quả với bạn”, nhà đầu tư mạo hiểm David Sacks đã nhắn tin cho Musk vào năm 2022 sau khi Musk hỏi liệu ông có đầu tư vào Twitter hay không. Sacks hiện là trùm AI và tiền điện tử của Nhà Trắng.
Được biết, các nhà đầu tư rót vốn vào liên doanh Gracias đã nhận được quyền lợi trong một quan hệ đối tác hạn chế nắm giữ 250 triệu USD cổ phiếu xAI và 750 triệu USD cổ phiếu SpaceX. Các nhà đầu tư vào thỏa thuận này được yêu cầu phải có ít nhất 50 triệu USD tài sản và đầu tư tối thiểu 1 triệu USD.
Theo các tài liệu, đợt bán này sẽ mang lại khoản phí lớn cho Gracias và UBS, đơn vị đã tiếp thị thỏa thuận. Theo các tài liệu giao dịch, Gracias và Valor Equity Partners sẽ kiếm được phí quản lý là 1% hàng năm. Theo các tài liệu thỏa thuận, Valor cũng sẽ kiếm được phí liên quan đến hiệu suất được gọi là “phí chuyển nhượng” là 20% nếu giá trị cổ phiếu SpaceX tăng hơn 8% hàng năm.
UBS Wealth Management, cũng là ngân hàng tư nhân của Musk, nhận được phí môi giới cho thỏa thuận. Ngân hàng cũng sẽ nhận được một phần phí hiệu suất mà Valor kiếm được nếu cổ phiếu SpaceX tăng giá trị.
Giá trị tăng cao thời gian gần đây của SpaceX đã khiến cổ phiếu công ty này trở thành mục tiêu chính của những người chơi trên thị trường thứ cấp không đủ may mắn để trở thành bạn của Musk. Những cổ phiếu như vậy có xu hướng chỉ có sẵn với số lượng hạn chế.
Được biết thông qua Starlink, SpaceX đang tìm cách giành thị phần trong một thị trường trị giá hơn 1 nghìn tỷ USD mỗi năm. Công ty này đã nhanh chóng xây dựng mạng lưới 7.100 vệ tinh trên quỹ đạo Trái Đất tầm thấp—chiếm 62% tổng số tàu vũ trụ đang hoạt động quanh hành tinh này, theo Jonathan McDowell, nhà quan sát không gian tại Harvard. Hãng cũng kiếm tiền bằng cách cung cấp quyền truy cập internet cho máy bay và tàu thủy, đồng thời bán một phiên bản quân sự có tên Starshield.
SpaceX không chia sẻ thông tin tài chính, nhưng Chris Quilty, người sáng lập Quilty Space, ước tính công ty này đang trên đà tăng trưởng doanh thu 58% vào năm 2025 lên 12,3 tỷ USD.
“Đó là những con số đáng kinh ngạc”, ông nói với Forbes.
Theo: WSJ, Forbes