Một trong những nội dung chính sách được bổ sung mới tại Dự thảo là "Mở rộng cơ sở tính thuế", trong đó có quy định: "Bổ sung nước giải khát có đường theo Tiêu chuẩn Việt Nam có hàm lượng đường trên 5g/100ml vào đối tượng chịu thuế thu nhập đặc biệt" với thuế suất 10% do đây là mặt hàng mới, với mục đích bảo vệ sức khỏe nhân dân...
Một trong những nội dung nhận được sự quan tâm của nhiều đại biểu Quốc hội (ĐBQH) là việc áp thuế tiêu thụ đặc biệt đối với nước giải khát theo Tiêu chuẩn Việt Nam có hàm lượng đường trên 5g/100ml. Theo ý kiến của các ĐBQH, trong bối cảnh nền kinh tế đang chịu nhiều áp lực từ bên ngoài và còn nhiều bất ổn ở khu vực tiêu dùng, dịch vụ thì việc áp dụng thuế tiêu thụ đặc biệt với nước giải khát có đường cần được cân nhắc một cách kỹ lưỡng để đảm bảo tính bao quát, toàn diện.
Đại biểu Cầm Thị Mẫn, Đoàn ĐBQH tỉnh Thanh Hoá tán thành với việc quy định lộ trình áp thuế đối với mặt hàng mới. Đặc biệt, mặt hàng nước giải khát có đường là mặt hàng có mối liên hệ đến 25 ngành nghề liên quan trong chuỗi giá trị, như ngành hàng bán lẻ, du lịch, nhà hàng, khách sạn và hàng trăm ngàn hộ nông dân trồng mía, công ty sản xuất đường.
Tuy nhiên, với việc áp thuế đối với mặt hàng mới cần phải có lộ trình chuẩn bị dài hơi, nhất là trong bối cảnh doanh nghiệp đang phải đối mặt với nhiều khó khăn và gánh nặng về thuế, phí. Đặc biệt, khi Hoa Kỳ đang có động thái áp dụng thuế đối ứng lên tới 46% đối với hàng hóa nhập khẩu từ Việt Nam. Ngoài ra, Viện Nghiên cứu chính sách và chiến lược cũng kiến nghị nên áp mức thuế suất 5% đối với nhóm sản phẩm lần đầu tiên bị áp thuế tiêu thụ đặc biệt để giảm thiểu các tác động tiêu cực đến nền kinh tế.
Phương án thuế suất 5% sẽ đảm bảo thực hiện các mục tiêu như dự thảo Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi) đề ra, bao gồm: Điều tiết tiêu dùng, điều tiết sản xuất, đảm bảo sức khỏe của người dân, đảm bảo nguồn thu ngân sách. Đồng thời, tạo cơ hội cho doanh nghiệp thích ứng với sắc thuế mới, tái cơ cấu kinh doanh, duy trì hoạt động sản xuất cũng như đảm bảo cơ hội việc làm và thu nhập cho người lao động. Do đó, đại biểu Cầm Thị Mẫn đề nghị nghiên cứu bổ sung lộ trình áp dụng thuế suất đối với nước giải khát cụ thể như sau:
Phương án 1, lộ trình áp thuế sau khi luật có hiệu lực 1 năm, từ ngày 1/1/2027 đến 31/12/2027 mức thuế suất 5%, từ ngày 1/1/2028 đến 31/12/2028 mức thuế suất 8%, từ ngày 1/1/2029 mức thuế suất 10%. Phương án 2, lộ trình áp thuế sau khi luật có hiệu lực 2 năm, từ ngày 1/1/2028 đến 31/12/2028 mức thuế suất 8%, từ ngày 1/1/2029 mức thuế suất 10%.
Theo đại biểu Cầm Thị Mẫn, việc quy định lộ trình và thuế suất như vậy sẽ đảm bảo quá trình triển khai, không có tác động quá lớn đến người tiêu dùng, doanh nghiệp và nền kinh tế. Đồng thời, các doanh nghiệp có thời gian thay đổi chiến lược sản phẩm, hướng sang các sản phẩm tốt cho sức khỏe của người tiêu dùng và vẫn đảm bảo mục tiêu kinh doanh và tăng trưởng của nền kinh tế.
Đại biểu Cầm Thị Mẫn, Đoàn ĐBQH tỉnh Thanh Hoá. Ảnh: Quốc hội
Theo Đại biểu Quốc hội Phạm Văn Hòa (Đoàn Đồng Tháp), việc sửa đổi Luật Thuế Tiêu thụ đặc biệt là cần thiết nhưng phải xem xét, cân nhắc kỹ lưỡng các đề xuất tăng thuế, mở rộng đối tượng nộp thuế như trường hợp nước giải khát có đường.
Đại biểu Hòa cho biết thêm, tại Kỳ họp thứ 8 và một số hội thảo, tọa đàm đã có rất nhiều ý kiến cho rằng, cần đánh giá toàn diện bởi lẽ theo đánh giá của ngành đồ uống thì việc áp thuế đối với mặt hàng nước giải khát có đường là không hiệu quả đối với mục tiêu ngăn ngừa và giảm tình trạng thừa cân béo phì.
"Việc này không đảm bảo tính công bằng, hợp lý, không đúng, và không trúng vì nước giải khát không phải là nguyên nhân chính và duy nhất gây nên bệnh thừa cân béo phì", Đại biểu Hòa chia sẻ.
Đại biểu Quốc hội Tạ Văn Hạ (Đoàn Quảng Nam) ủng hộ việc tìm kiếm giải pháp hài hòa, công bằng, thời điểm nào thì áp thuế, thuế suất bao nhiêu là hợp lý. Cần có cái nhìn công bằng, công tâm khi xây dựng thuế thu nhập đặc biệt.
"Cần đặt trong tổng hòa nhiều mục tiêu, đặc biệt là cả mục tiêu tăng trưởng trong giai đoạn hiện nay", Đại biểu Tạ Văn Hạ nói.
Còn đối với Đại biểu Quốc hội Hoàng Văn Cường, Ủy viên Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội lại lo ngại bối cảnh hiện nay, chúng ta tìm mọi cách để kích cầu tiêu dùng nội địa, đang giảm thuế để hỗ trợ các doanh nghiệp, nếu tăng thuế, mở rộng đối tượng chịu thuế thu nhập đặc biệt đối với nước giải khát có đường sẽ khiến các doanh nghiệp càng phải đối mặt với nhiều khó khăn thách thức có thể ảnh hưởng tới các giải pháp kích cầu tiêu dùng nội địa.